ค้าข้าวโลกระส่ำ เตือนรับความผันผวน

นายเกรียงศักดิ์ ตาปนานนท์ นายกสมาคมโรงสีข้าวไทย เผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ”  ช่วงนี้มีคำถามเข้ามามากว่า “ราคาข้าวทำไมเป็นแบบนี้ เริ่มปรับตัวลงทุกตัว คนซื้อน้อย แล้วจะทำอย่างไรดี จะมีผลต่อฤดูกาลหน้า(63/64)อย่างไร” ขอนำเสนอข้อมูลเป็นพื้นฐานเพื่อนำไปวิเคราะห์ คาดการณ์ ประเมินสถานการณ์ ในมุมมองของแต่ละท่านเอง เพื่อนำไปใช้ในการดำเนินธุรกิจในสถานการณ์ที่เราเผชิญอยู่ขณะนี้ ไม่ว่าภัยธรรมชาติ สภาวะเศรษฐกิจการค้าข้าวโลกที่มีการแข่งขันในเรื่องคุณภาพ ราคาและปริมาณ รวมถึงพฤติกรรมของผู้บริโภค จนทำให้ยอดการส่งออกข้าวไทยลดลงอย่างมีนัยยะสำคัญ ซึ่งปกติประเทศไทยส่งออกข้าวประมาณ9-9.5ล้านตันต่อปี

ในปี 2562 ไทยส่งออกข้าวรวม 7.58 ล้านตัน (แยกเป็น ข้าวขาว 3.17 ล้านตัน, มะลิ 1.41 ล้านตัน, ข้าวนึ่ง 2.23 ล้านตัน, ข้าวหอมไทย 0.51 ล้านตัน, ข้าวเหนียว 0.22 ล้านตัน และ ข้าวกล้อง 0.04 ล้านตัน) ซึ่งการส่งออก ของไทยเปรียบเทียบ ม.ค.-เม.ย. ปี62 /ปี63 (ข้าวขาว 1.42 /0.78  -45.07%) (มะลิ 0.50 / 0.58  +16%) (ข้าวนึ่ง 0.90 / 0.37 -58.89%) (หอมไทย 0.19 /0.26  +36.84%) (ข้าวเหนียว 0.09 /0.08 -11.11%) (ข้าวกล้อง 0.01 / 0.04  +300%) สรุป คือ ม.ค.-เม.ย. ปี2562ไทยส่งออก 3.11ล้านตัน ปี2663 ไทยส่งออก 2.11 ล้านตัน เท่ากับ -32.15%

ส่วน โครงการสินเชื่อชะลอการขายข้าวเปลือกปี 62/63 (ที่เรียกติดปากว่าจำนำยุ้งฉาง) ปริมาณข้าวเปลือก 1.34 ล้านตัน ส่วนใหญ่เป็นข้าวหอมมะลิ เกษตรกรได้มีการไถ่ถอนไปบ้างแล้ว  ปัจจุบัน คงเหลือประมาณ 0.8 ล้านตัน แต่เกษตรกรมีการไถ่ถอนไปเรื่อยๆ

นายเกรียงศักดิ์ กล่าวว่า ทางสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) คาดการณ์สถานการณ์เพาะปลูกข้าว ปี 63/64 รอบที่1 มีพื้นที่เก็บเกี่ยว 56.28 ล้านไร่ ส่วนผลผลิตคาดการณ์มีปริมาณ 25.18 ล้านตันข้าวเปลือก เพิ่มขึ้นจากปี62/63 ร้อยละ 3.62   ในขณะที่กรมการข้าวกำหนดพื้นที่เป้าหมายส่งเสริมการปลูกข้าว ปี 63/64 รอบที่1 จำนวน 59.88 ล้านไร่

สำหรับการเพาะปลูกข้าว ปี 63/64 รอบที่2 กรมการข้าวกำหนดพื้นที่เป้าหมายส่งเสริมการปลูกข้าว จำนวน 9.52 ล้านไร่ เพิ่มขึ้นจากปี 62/63 ซึ่งกำหนดพื้นที่เป้าหมาย 4.54 ล้านไร่ หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 109.69 ส่วนผลผลิตกำหนดเป้าหมายที่ 6.12 ล้านตันข้าวเปลือก เพิ่มขึ้นจากปี 62/63 ซึ่งกำหนดเป้าหมายที่ 3.01 ล้านตันข้าวเปลือก หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 103.32

“ส่วนตัวผมคิดว่าสถานการณ์ข้าวกำลังจะเซ็ตซีโร่ ปรับสมดุลตามสภาวะตลาด  การส่งออกถึงสิ้นปีนี้ คาดการณ์ ไม่น่าจะข้าม 7 ล้านตัน ปีการผลิต 63/64 ในพื้นที่ภาคกลางจะเริ่มเพาะปลูกอย่างเต็มที่คงจะกลางเดือนกรกฎาคม แต่ขณะนี้ก็มีบางพื้นที่เริ่มลงมือเพาะปลูกไปบ้างแล้ว การใช้พันธุ์ข้าว ส่วนใหญ่อยู่ที่เกษตรกรจะประเมินสถานการณ์เรื่องของน้ำ (ว่าน้ำจะมาก น้ำน้อย หรือน้ำท่วม) ราคาผลผลิตที่ขายได้ในฤดูที่ผ่านมา อายุของพันธุ์ข้าวที่ใช้เพาะปลูกจึงเป็นปัจจัยสำคัญ

ทั้งนี้คาดจะไปเริ่มเก็บเกี่ยว ประมาณปลายเดือนสิงหาคม กันยายน (ซึ่งจะช้ากว่าทุกปีเนื่องจากปัญหาภัยแล้ง) และอาจจะเป็นการเก็บเกี่ยวยืดเยื้อไปจนถึงเดือนตุลาคมในบางพื้นที่  ส่วนทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือ ก็จะเริ่มเก็บเกี่ยวในช่วงปลายเดือนตุลาเป็นต้นไป   ขณะนี้ในหลายๆพื้นที่ได้รับฝนอย่างเพียงพอทำให้ข้าวที่เพาะปลูกเริ่มเจริญเติบโตดีในช่วงนี้ แต่ก็ต้องดูระยะต่อไปว่าฝนจะทิ้งช่วงจนมีผลต่อการเพาะปลูกหรือไม่ และฝนที่ตกลงมาจะมีปริมาณน้ำเข้าเขื่อนมากน้อยและเพียงพอต่อการเพาะปลูกในปีต่อไป (รอบ2) หรือไม่ อีกด้วย

ส่วนราคาข้าวเป็นเรื่องที่ยากจะคาดเดา มีปัจจัยและองค์ประกอบอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้องมากมาย ก็คงจะต้องติดตามประเมินสถานการณ์อย่างใกล้ชิดต่อไปสิ่งที่ไม่เคยเห็นมานานมากแล้วก็เริ่มกลับมาให้เห็น คือการหว่านแห้ง (สำรวย)เป็นการหว่านข้าวคอยฝน ในพื้นที่ลุ่มภาคกลาง ที่ปริมาณน้ำยังไม่เพียงพอ จึงเป็นการใช้วิธีหว่านข้าวค่อยฝน ซึ่งการหว่านข้าวลักษณะนี้ส่วนใหญ่เป็นนาน้ำฝน (นาดอนที่อาศัยน้ำฝนเป็นหลัก)