เป็นประจำทุกปี “รางวัลเพชรพาณิชย์” ปี 2566 จัดขึ้นเนื่องในโอกาสวันคล้าย "วันสถาปนากระทรวงพาณิชย์" ครบรอบ 103 ปี ซึ่งปีนี้จะจัดขึ้นในวันที่ 18 สิงหาคม 2566 เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติผู้ที่ทำคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติด้านเศรษฐกิจ การค้าและการพาณิชย์ รวมถึงผู้ที่สร้างคุณูปการให้แก่กระทรวงพาณิชย์ และเพื่อให้เป็นแบบอย่างของบุคคลที่แสดงถึงความมุ่งมั่นและทุ่มเทในการพัฒนาภาคเศรษฐกิจ การค้า การพาณิชย์ ทั้งในระดับองค์กร สังคมส่วนรวม และระดับประเทศ โดยการมอบรางวัลครั้งแรก ในปี 2553
สำหรับในปีนี้ มีทั้งหมด 7 สาขา ได้แก่ สาขาผู้ประกอบการ สาขาผู้ทรงคุณวุฒิ กลุ่มผู้บริหารระดับสูง กลุ่มข้าราชการ และกลุ่มส่วนต่างประเทศ จำนวนทั้งสิ้น 16 ราย ดังนี้
“สาขาผู้ประกอบการ” ดังนี้
1.นายนัยฤทธิ์ จำเล ประธานชุมนุมสหกรณ์โคนมแห่งประเทศไทย ด้านสินค้าเกษตร
2.นางประพีร์ สรไกรกิติกูล รองประธานที่ปรึกษาคณะกรรมการบริษัท แพรนด้า จิวเวลรี่ จำกัด (มหาชน) ด้านสินค้าอุตสาหกรรม
3.ดร.ชัยชาญ เจริญสุข ประธานสภาผู้ส่งสินค้าทางเรือแห่งประเทศไทย ด้านธุรกิจบริการ
4.นายศุภชัย เจียรวนนท์ ประธานคณะผู้บริหาร บริษัท เครือเจริญโภคภัณฑ์ จำกัด ด้าน ผู้สร้างนวัตกรรม
5.นายกัณฑ์พงศ์ สุระวรรณวิจิตร กรรมการผู้อำนวยการ บริษัท อึ้งเซ้งเฮง (1994) จำกัด ด้านผู้ประกอบการรุ่นใหม่
“สาขาผู้ทรงคุณวุฒิ”
1.ดร.ศุภมิตร เตชะมนตรีกุล กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิด้านวิชาการบัญชี คณะกรรมการกำกับดูแลการประกอบวิชาชีพบัญชี ด้านผู้ทรงคุณวุฒิทั่วไป
2.นายวิชา ธิติประเสริฐ กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิใยคณะกรรมการสิทธิบัตร ด้านผู้ทรงคุณวุฒิทั่วไป
3.ดร.วันดี สุชาติกุลวิทย์ ผู้อำนวยการฝ่ายกฎหมายการค้าระหว่างประเทศและทรัพย์สินทางปัญญา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ด้านผู้ทรงคุณวุฒิทั่วไป
4.นายเฉลิมพล ประทุมวัน ผู้จัดการ หจก.เฉลิมพลเจริญศิลป์ จ.ยโสธร ด้านครูศิลป์ของแผ่นดินหรือครูช่าง ศิลป์หัตถกรรม หรือปราชญ์ชาวบ้าน
5.นายสิริวัฑน์ เธียรปัญญา ครูศิลป์ของแผ่นดิน ปี 2564ด้านครูศิลป์ของแผ่นดินหรือครูช่าง ศิลป์หัตถกรรม หรือปราชญ์ชาวบ้าน
กลุ่มผู้บริหารระดับสูง ผู้บริหารระดับต้น และระดับผู้ทรงคุณวุฒิ
1.นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม
กลุ่มผู้อำนวยการระดับสูง ผู้อำนวยการรดับต้น และระดับผู้เชี่ยวชาญ
1.นายวันชัย อาจกมล ผู้อำนวยการกองบริหารการพาณิชย์ภูมิภาค
กลุ่มระดับชำนาญการพิเศษลงมา
1.นางนวพร ฤทธิ์เรืองนาม นักวิชาการพาณิชย์ชำนาญการพิเศษ สำนักยุทธศาสตร์การค้าระหว่างประเทศ
กลุ่มส่วนภูมิภาค
1.นางสาวสุภากิตติ์ เกลี้ยงสงค์ พาณิชย์จังหวัดตรัง สำนักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์
2.นางทัศนีย์ มูลสมบัติ นักวิชาการพาณิชย์ชำนาญการสำนักงานพาณิชย์จังหวัดสกลนคร สำนักงานปลักกระทรวงพาณิชย์
กลุ่มส่วนต่างประเทศ
1.นางสาวสุภาวดี แย้มกมล อัครราชทูต (ฝ่ายการพาณิชย์) สำนักงานพาณิชย์ต่างประเทศ ณ กรุงวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา
กำหนดการ "วันสถาปนากระทรวงพาณิชย์" ครบรอบ 103 ปี
อนึ่ง กระทรวงพาณิชย์ เดิมเรียก "กระทรวงเศรษฐการ" ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2463 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยเมื่อแรกตั้งนั้นกระทรวงพาณิชย์ ไม่มีที่ทำการกระทรวง เสนาบดีจึงมักจะใช้บ้านของตนเป็นสถานที่ทำงาน ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 โปรดเกล้าฯ ให้ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ ดำรงตำแหน่งเป็นเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์พระองค์แรก จึงได้มีการสร้างอาคารที่ทำการอย่างถาวร บริเวณวัง 3 แห่ง คือ วังกรมหลวงอดิศรอุดมเดช วังกรมหลวงบดินทร์ไพศาลโสภณ และวังกรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ และใช้ทำการมาเป็นเวลากว่า 70 ปี
ครั้นสภาพบ้านเมืองเจริญขึ้น รัฐบาลเริ่มมีนโยบายขยับขยายหน่วยงานราชการออกไปยังชานเมืองมากขึ้น เพื่อลดปัญหาความแออัดของตัวเมืองภายในเขตเกาะรัตนโกสินทร์ คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2532 อนุมัติให้กระทรวงพาณิชย์ใช้ที่ดินราชพัสดุจำนวนเนื้อที่ 48 ไร่เศษ บริเวณตำบลบางกระสอ อำเภอเมืองนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี สำหรับก่อสร้างอาคารที่ทำการกระทรวงพาณิชย์แห่งใหม่ ซึ่งเป็นที่ตั้งของกระทรวงจนถึงปัจจุบัน