จุฬาฯ งัด ระบบวีอาร์สอนออกแบบ หลักสูตร INDA
หลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบสถาปัตยกรรม (หลักสูตรนานาชาติ) คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (International Program in Design and Architecture – INDA) ได้เริ่มคิดหาทางออกด้วยการนำระบบวีอาร์ (VR – Virtual Reality) เข้ามาใช้ในการเรียนการสอนนิสิต นักศึกษา รวมทั้งใช้ในการจัดงานแสดงนิทรรศการออนไลน์ผ่านระบบวีอาร์ครั้งแรกในงาน อินดา พาเหรด 2020 นิทรรศการการจัดแสดงผลงานประจำปีของนิสิต ชั้นปีที่ 1 - 4 ของหลักสูตรอินดา จัดขึ้นเมื่อต้นเดือน
ดร.สุรพงษ์ เลิศสิทธิชัย ผู้อำนวยการหลักสูตรวิทยาศาสตร์บัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบสถาปัตยกรรม (หลักสูตรนานาชาติ) คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เล่าที่มาที่ไปของแนวคิดการนำระบบวีอาร์ มาใช้ในการเรียนการสอนและการจัดงานในครั้งนี้ว่า “เริ่มต้นมาจากปัญหาโควิด – 19 ทำให้ทางมหาวิทยาลัยต้องงดการจัดการเรียนการสอนในห้องเรียน เหล่าคณาจารย์จึงต้องประชุมหาทางออก เพื่อให้การเรียนการสอนสามารถดำเนินต่อไปได้ โดยเริ่มจากการสอนผ่านโปรแกรมวิดีโอคอล แต่ลักษณะการเรียนของคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จะต้องมีการออกแบบ และทำออกมาเป็นแบบจำลองให้อาจารย์ได้เห็นเพื่อตรวจผลงาน อาจารย์ในคณะเสนอความเห็นว่าเราควรจะใช้ระบบวีอาร์ เข้ามาใช้ในการส่งงานผ่านระบบออนไลน์ โดยให้นิสิตออกแบบงานในคอมพิวเตอร์และเอาเข้าระบบให้อาจารย์ตรวจสอบผลงานแบบเสมือนจริง ซึ่งช่วยทำให้อาจารย์ได้ตรวจงานนิสิตได้สะดวกมากขึ้น
จนกระทั่งมาถึงช่วงที่จะต้องจัดงาน อินดา พาเหรด ซึ่งเดิมจัดขึ้นที่สถานีมักกะสัน แต่ติด พรก.ฉุกเฉิน ทำให้ไม่สามารถจัดงานในสถานที่เดิมได้ จึงเอาเทคโนโลยีวีอาร์มาจัดงานในรูปแบบนิทรรศการดิจิทัล กลายเป็นครั้งแรกที่จัดงาน อินดา พาเหรด ผ่านระบบออนไลน์ ซึ่งข้อดีของการจัดงานผ่านระบบออนไลน์คือ ปลอดภัยจากโรคติดต่อ เราสามารถติดต่ออาจารย์ชาวต่างชาติให้มาตรวจผลงานของนักศึกษา โดยไม่ต้องเสียเวลาเดินทางข้ามประเทศ นิสิตทั้ง 309 คนจากทุกชั้นปี จะมีพื้นที่แสดงผลงานของตัวเองถึง 30 x 30 ตารางเมตร มากกว่าพื้นที่ที่เคยจัดแสดงผลงานที่สถานีมักกะสัน ที่สำคัญคือ สามารถเชิญวิทยากรผู้เชี่ยวชาญสถาปัตยกรรมระดับโลก มาบรรยายผ่านช่อง Twitch และ ZooM ให้นิสิตและประชาชนที่สนใจสามารถเข้าร่วมรับฟังได้อีกด้วย
ดร.สุรพงษ์ เล่าเสริมต่อว่า การตัดสินใจเปลี่ยนแปลงระบบการเรียนการสอนครั้งนี้ ไม่ใช่แค่ครูอาจารย์ที่ต้องปรับเปลี่ยนในการเตรียมสไลด์การสอนเท่านั้น นิสิตเองก็ต้องเปลี่ยนจากการทำแบบจำลองส่งอาจารย์ มาให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัลด้วยเช่นกันและทั้งหมดเปลี่ยนแปลงภายในเวลาไม่ถึงครึ่งเดือน เพื่อที่พวกเราจะเดินหน้าต่อไปได้ หลังจากทดลองใช้งานมาได้ระยะหนึ่ง เสียงตอบรับจากอาจารย์ เมื่อเทียบระหว่างข้อดีข้อเสียแล้ว ถือว่ามีข้อดีมากกว่า ยกตัวอย่างแรกในเรื่องของการจัดงาน INDA ที่ผ่านมา สามารถสร้างพื้นที่เพื่อจัดแสดงผลงานให้กับนิสิตทุกคนได้อย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นผลงานภาพเขียน แบบจำลอง หรือคลิปวิดีโอ ทุกอย่างสามารถทำได้ในพื้นที่จัดแสดงของตัวเอง หลายผลงานก็สามารถทำออกมาในสัดส่วนจริงทำให้อาจารย์และทุกคนเห็นรายละเอียดของผลงานได้ชัดเจนมากขึ้น
ในอนาคตคิดว่าจะใช้ระบบวีอาร์ในการสอนต่อไป เพื่อช่วยให้อาจารย์สามารถตรวจผลงานนักศึกษา ได้เสมือนกับเป็นผลงานจริงสามารถพลิกหมุนดูผลงานในมุมต่าง ๆ ได้อย่างละเอียดและให้คำแนะนำแก่นักศึกษากลับไปแก้ไข ก่อนที่จะทำออกมาเป็นโมเดลจริงส่งอาจารย์ ประหยัดค่าใช้จ่าย ลดการสิ้นเปลืองวัสดุ ในการทำโมเดลได้ ในขณะที่การสอนก็มีประโยชน์ในการบรรยายออนไลน์ เราสามารถเชิญวิทยากรต่างประเทศ มาบรรยายนิสิตได้มากขึ้นโดยอาจารย์ไม่ต้องเดินทางมาด้วยตัวเอง เพิ่มทางเลือกในการหาอาจารย์และวิทยากรที่มีชื่อเสียงในวงการระดับโลกได้มากขึ้น
"การเปลี่ยนแปลงมาทำงานในรูปแบบดิจิทัลเต็มตัว สามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงกับนิสิตได้หลายอย่าง ระบบวีอาร์ช่วยให้พวกเขาสามารถมองเห็นผลงานของตัวเองออกมาเป็นรูปร่าง และปรับปรุงแก้ไขได้ตามต้องการในทันที จากปกติแล้วเวลาออกแบบ เราใช้ดินสอร่างแต่ละเส้นออกมา ผู้ร่างจะเห็นแค่มุมมองของตัวเอง แต่พอทำงานในคอมพิวเตอร์ จะไม่ใช่เรื่องของการร่างเส้น แต่เป็นการร่างแบบกำหนดจุดต่อจุด เราอาจจะได้เห็นมุมมองใหม่ ๆ ในผลงาน ที่ความคิดของมนุษย์ไปไม่ถึง แต่ในขณะเดียวกันงานที่สร้างด้วยคอมพิวเตอร์บางอย่าง ก็ทำไม่ได้อย่างมนุษย์ มีข้อดีแตกต่างกัน"
สรุปคือ การนำระบบวีอาร์เข้ามา อาจจะช่วยให้ผู้เรียนและผู้สอน เข้าสู่ยุคแห่งการผสมผสานระหว่างงานสถาปัตย์ ที่เป็นส่วนผสมลงตัวระหว่างศิลปะและดิจิทัลได้ในที่สุด