เมื่อมังกรออกเที่ยวช่วยชาติ (1)

 

 

สัปดาห์ทอง (Golden Week) ของจีน ซึ่งถือเป็นช่วงของการอพยพครั้งใหญ่ที่สุดของมวลมนุษยชาติในปี 2020 ได้สิ้นสุดลงไปแล้ว

 

ในปีนี้ ช่วงสัปดาห์ทองของจีนมีความพิเศษหลายประการ ชาวจีนได้หยุดยาวระหว่างวันที่ 1-8 ตุลาคม ซึ่งยาวนานกว่าปีที่ผ่านๆ มา เนื่องจากปีนี้ช่วงหยุดยาวฉลองวันชาติตรงกับช่วงเทศกาลไหว้พระจันทร์ (Mid-Autumn Festival) ซึ่งปกติจะเกิดเพียง 1 ครั้งในช่วง 5 ปี

 

  ขณะเดียวกัน ในปีนี้ ชาวจีนจำนวนมากก็ไม่สามารถเดินทางไปเยี่ยมพ่อแม่และญาติพี่น้องหรือพาครอบครัวไปเที่ยวได้ในช่วงหยุดยาวเทศกาลตรุษจีนและวันแรงงานเนื่องจากพิษโควิด-19 รัฐบาลจีนจึงพยายามคืนความสุขให้ประชาชนและถือโอกาสนี้ในการกระตุ้นเศรษฐกิจ ผ่านการจับจ่ายใช้สอยและการท่องเที่ยวภายในประเทศ 

 

  โดยรัฐบาลจีนได้ประกาศให้วันที่ 1-3 ตุลาคมเป็นวันหยุดฉลองวันชาติจีนอย่างเป็นทางการ วันที่ 4 เป็นวันอาทิตย์ ตามด้วยวันที่ 5 หยุดชดเชยวันเสาร์ที่ 3 และวันที่ 6 เป็นวันหยุดเทศกาลไหว้พระจันทร์ รวมทั้งให้วันที่ 7-8 เป็นวันหยุดโดยสลับกับวันที่ 10-11 ซึ่งเป็นวันเสาร์-อาทิตย์ 

 

  นั่นเท่ากับว่า หลังหยุดยาว 8 วัน คนจีนต้องไปทำงานวันเสาร์และอาทิตย์ทดแทน ผมก็นึกแปลกใจอยู่ว่าทีมงานของหอการค้าไทยในจีนจะขอนัดประชุมงานออนไลน์กับผมในวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ ทีแรกยังนึกอยู่ว่าสงสัยทีมงานได้หยุดยาวไปเติมพลังจนเต็มแล้วพร้อมกลับมาลุยงานกัน แต่ที่ไหนได้ ...

  ท่านผู้อ่านคงอยากทราบว่า การท่องเที่ยวและการจับจ่ายใช้สอยในช่วงสัปดาห์ทองฉลองหยุดยาววันชาติในปีนี้ได้ผลเป็นประการใด และมีรูปแบบที่แตกต่างไปจากปีก่อนๆ หรือไม่

 

  หลังจากที่ต้องอัดอั้นอยู่นานหลายเดือนกับการโดน “ล็อกดาวน์” กักตัวอยู่ในบ้าน และการกักบริเวณอยู่ในเมืองในช่วงวิกฤติโควิด-19 ชาวจีนหลายล้านคนก็ได้โอกาสออกเดินทางครั้งใหญ่อีกครั้ง บางคนเรียกการท่องเที่ยวครั้งนี้ว่าเป็น การท่องเที่ยวแบบแค้นต้องชำระ (Revenge Tourism)

  ประการสำคัญ ชาวจีนก็ยังไม่สามารถหรือไม่อยากเสี่ยงเดินทางไปท่องเที่ยวในต่างประเทศ ทำให้การท่องเที่ยวเกือบทั้งหมดกระจุกตัวอยู่ภายในประเทศ จากข้อมูลขององค์การการท่องเที่ยวโลก (World Tourism Organisation) ระบุว่า ตลาดการท่องเที่ยวระหว่างประเทศในปีนี้สูญเสียโอกาสจากนักท่องเที่ยวจีนถึงราว 20% ของทั้งหมด (อันที่จริง การท่องเที่ยวโลกสูญเสียโอกาสทางการตลาดเกือบทั้งหมดอันเนื่องจากพิษโควิด-19)

 

  กระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวจีนประเมินว่า ช่วงหยุดยาวสัปดาห์ทองในปีนี้ จีนมีคนออกไปท่องเที่ยวในหลายเมืองทั่วจีนรวมเกือบ 640 ล้านคน ซึ่งน้อยกว่าของปีก่อนที่แตะหลัก 780 ล้านคน คิดเป็นราว 80% ของปีก่อน แต่ก็มากกว่าที่ประมาณการไว้เดิม สะท้อนถึงการฟื้นตัวที่ชัด เจนจากช่วง 3 เดือนก่อนหน้านั้น

 

  ข้อสังเกตหนึ่งก็คือ ในปีนี้ ชาวจีนเลือกที่จะหยุดพักผ่อนอยู่กับบ้านในสัดส่วนที่เพิ่มขึ้นจากช่วงเวลาเดียวกันของปีที่ผ่านมา บ้างก็ให้เหตุผลด้านเศรษฐกิจว่าอยากเก็บเงินเหล่านั้นไว้ซื้อหาสินค้าออนไลน์ในช่วงแคมเปญช้อปปิ้งครั้งสำคัญของจีนในอนาคตอันใกล้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง 11/11 และ 12/12 

 

  ขณะที่บางส่วนก็อาจเพราะยังกังวลใจและไม่อยากเพิ่มความเสี่ยงด้านสุขอนามัยเมื่อต้องไปเบียดเสียดและแย่งกันใช้โครงสร้างพื้นฐานและสิ่งอำนวยความสะดวกในการเดินทางและแหล่งท่องเที่ยวที่ไม่เพียงพอ เมื่อเทียบกับอุปสงค์ที่เพิ่มขึ้นหลายเท่าตัวในช่วงเวลานั้น

 

  นั่นเป็นสาเหตุที่ทำให้ท้องถนนสายหลักในจีนคราคร่ำไปด้วยรถยนต์ที่ปีนี้ดูหนาตามากกว่าเดิม ส่วนหนึ่งเป็นเพราะชาวจีนจำนวนมากเปลี่ยนรูปแบบการเดินทางโดยหันไปใช้การเดินทางเฉพาะกลุ่มมากขึ้น

 

  รัฐบาลจีนประเมินว่า การท่องเที่ยวดังกล่าวสร้างรายได้รวม 467,000 ล้านหยวน ประเด็นที่น่าสนใจก็คือ ตลาดการท่องเที่ยวขยายตัวในเชิงคุณภาพ ซึ่งอาจเป็นเพราะกลุ่มชาวจีนที่มีฐานะดี ซึ่งปกตินิยมเดินทางไปท่องเที่ยวในต่างประเทศ เลือกที่จะซื้อบริการคุณภาพสูงทดแทน 

  ในช่วงวันหยุดยาวดังกล่าว สถานีรถไฟความเร็วสูงและสนามบินในจีนต่างอัดแน่นไปด้วยผู้คน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวันแรกและวันสุดท้ายของช่วงหยุดยาว ตลอด 8 วันดังกล่าว รถไฟความเร็วสูงช่วยอพยพผู้คนวันละมากกว่า 10 ล้านคน และสูงถึง 13 ล้านคนในวันที่ 8 ตุลาคม ซึ่งเป็นวันสุดท้ายของการหยุดยาวที่ทุกคนต่างต้องรีบเดินทางกลับไปทำงานในวันรุ่งขึ้นกัน 

 

  ขณะที่สายการบินในจีนก็ต่างใช้โอกาสนี้ในการสร้างรายได้ชดเชยกับช่วง 9 เดือนแรกของปีด้วยการเพิ่มจำนวนเที่ยวบินและเส้นทางบินไปยังเมืองท่องเที่ยวยอดนิยมพร้อมกับส่วนลดจูงใจนักเดินทาง โดยไม่ลืมที่จะให้ความสำคัญกับ “ความปลอดภัย” ด้านสุขอนามัยในระดับที่สูง

  จากข้อมูลของชู่หนาร์ (Qunar) แพล็ตฟอร์มด้านการท่องเที่ยวชื่อดังของจีน ระบุว่า สัปดาห์ทองในปีนี้ สายการบินจีนให้บริการผู้โดยสารได้มากกว่า 15 ล้านคน/ครั้ง เพิ่มขึ้น 10% จากปีก่อน แต่ยอดเงินค่าโดยสารกลับลดลง 10% จากปีก่อน 

 

  การที่สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญในจีนต่างคราคร่ำไปด้วยผู้คนเช่นนี้ อาจทำให้เกิดคำถามในหมู่คนไทยว่า คนมากมายก่ายกองขนาดนี้จะไปเที่ยวสนุกได้อย่างไร เพราะที่ทำได้ก็คงเป็นการ “ไหล” ไปกับคลื่นฝูงชนที่มาพักผ่อน จะแวะถ่ายรูปในมุมโปรดก็แสนลำบาก เพราะอาจพลัดหลงกับคณะ ภาพของมุมประทับใจที่อยากเก็บไว้เป็นที่ระลึกก็มักมีนักท่องเที่ยวที่ไม่รู้จักกันเข้ามาในภาพเสมอ ซึ่งผมก็ไม่แนะนำให้คนไทยเดินทางไปดูเที่ยวหรือศึกษาดูงานในช่วงเทศกาลสำคัญของจีนเป็นอันขาด

 

  แต่ชาวจีนจำนวนมากอาจชินกับบรรยากาศเหล่านี้ และมีมุมมองที่ขอเพียงต้องการเป็นส่วนหนึ่งของบรรยากาศพิเศษ และมีความสุขในช่วงวันหยุดยาวกับครอบครัวในมากที่สุดเท่านั้น 

 แต่สำหรับผมแล้ว นักท่องเที่ยวจีนถือเป็นนักวางแผนตัวยง เพราะหากไม่วางแผนและจองตั๋วเดินทาง โรงแรม และร้านอาหารไว้แต่เนิ่นๆ แล้ว ก็อาจต้องเสียค่าใช้จ่ายแพงขึ้นมาก หรือต้องยกเลิกโปรแกรมการท่องเที่ยวนั้นไปเลย

 

 อย่างไรก็ดี สัปดาห์ทองในปีนี้ยังมีความพิเศษสุดอีกมาก สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญต่างนำเสนอมุมใหม่ที่มีความสดใหม่ทางธรรมชาติหรือที่ได้รับการปรับปรุงในช่วงก่อนหน้านี้เป็นการเฉพาะ สถานที่ท่องเที่ยวมากกว่า 500 จุด ซึ่งส่วนใหญ่เป็นของรัฐได้ประกาศยกเว้นหรือให้ส่วนลดค่าบัตรผ่านประตูแก่นักท่องเที่ยว

 

เกี่ยวกับผู้เขียน :  ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน ผู้เชี่ยวชาญที่สั่งสมความรู้และประสบการณ์เกี่ยวกับตลาดจีน มุ่งหวังนำข้อมูลและมุมมอง ความคิดเห็นเกี่ยวกับความเคลื่อนไหวทางเศรษฐกิจ ธุรกิจ การตลาดและอื่น ๆ  ที่อยู่ในกระแสของจีนมาแลกเปลี่ยนกับผู้อ่าน เพื่อเราจะไม่ตกขบวน “รถไฟความเร็วสูง” ของการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของจีน

 

หน้า 6 ฐานเศรษฐกิจ ฉบับ 3621 วันที่ 25-28 ตุลาคม 2563