“จีน” เตรียมเปิดทางส่งออก “แร่หายาก” เพิ่ม จับตาผลกระทบห่วงโซ่อุตฯ โลก

ท่ามกลางความเปราะบางของห่วงโซ่อุปทานทั่วโลก จีนในฐานะผู้ผลิตและส่งออก “แร่ธาตุหายาก” รายใหญ่ของโลก ขยับหมากสำคัญอีกครั้ง โดยเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2568 โฆษกกระทรวงพาณิชย์ของจีน เหอย่าตง ระบุว่า จีนจะดำเนินการตรวจสอบและพิจารณาอนุมัติใบอนุญาตส่งออกสินค้าที่เกี่ยวข้องกับแร่ธาตุหายากเพิ่มเติม ภายใต้กรอบกฎหมายและข้อบังคับที่มีอยู่

เหอย่าตงระบุว่า จีนได้อนุมัติใบอนุญาตส่งออกบางรายการไปแล้ว โดยพิจารณาจาก “ความต้องการและข้อกังวลที่สมเหตุสมผล” ของประเทศผู้นำเข้า โดยเฉพาะกรณีการนำไปใช้ในภาคพลเรือน ซึ่งเป็นหนึ่งในเป้าหมายสำคัญในการใช้งานของแร่ธาตุกลุ่มนี้ อย่างไรก็ตาม เหอก็เน้นย้ำชัดเจนว่า แร่ธาตุหายากจัดเป็นสินค้าที่มี “การใช้งานสองทาง” คือสามารถนำไปใช้ได้ทั้งในด้านพลเรือนและทางทหาร ซึ่งทำให้การควบคุมการส่งออกของจีนในสินค้ากลุ่มนี้ยังมีความจำเป็นและต้องดำเนินไปอย่างเข้มงวด

โฆษกกระทรวงพาณิชย์จีนยังกล่าวว่า มาตรการควบคุมการส่งออกของจีนในครั้งนี้ เป็นไปตามแนวปฏิบัติระหว่างประเทศ และอยู่ภายใต้กรอบความมั่นคงของประเทศ พร้อมกันนี้ จีนยังแสดงความพร้อมที่จะยกระดับการตรวจสอบการใช้งานให้สอดคล้องกับข้อกำหนด และย้ำว่าจะส่งเสริมการสื่อสารเชิงสร้างสรรค์กับประเทศคู่ค้า เพื่ออำนวยความสะดวกในการค้าขายที่โปร่งใสและเป็นไปตามกฎหมาย

ท่าทีล่าสุดของจีนสร้างความสนใจในหมู่ผู้สังเกตการณ์ทั่วโลก เนื่องจากแร่ธาตุหายากหลายชนิดนั้น มีบทบาทสำคัญต่อเทคโนโลยีขั้นสูง เช่น ชิ้นส่วนรถยนต์ไฟฟ้า แผงโซลาร์เซลล์ อุปกรณ์ทางการแพทย์ ไปจนถึงระบบอาวุธขั้นสูง ซึ่งการอนุมัติหรือระงับใบอนุญาตส่งออกจากจีนย่อมส่งแรงกระเพื่อมต่อซัพพลายเชนในภาคอุตสาหกรรมระดับโลก

แม้จะไม่มีการเปิดเผยรายละเอียดเชิงปริมาณของการอนุมัติใบอนุญาตใหม่ในครั้งนี้ แต่การแสดงจุดยืนพร้อม “เปิดทางอย่างมีเงื่อนไข” แสดงให้เห็นว่าจีนต้องการรักษาสมดุลระหว่างบทบาทผู้นำด้านการผลิตแร่หายาก กับข้อกังวลด้านความมั่นคงระดับนานาชาติ โดยเฉพาะในช่วงที่การแข่งขันด้านเทคโนโลยีและภูมิรัฐศาสตร์ระหว่างประเทศมหาอำนาจยังคงดุเดือด

นักวิเคราะห์มองว่าความเคลื่อนไหวนี้อาจช่วยผ่อนคลายแรงกดดันจากภาคอุตสาหกรรมโลกที่พึ่งพาแร่ธาตุหายากจากจีนเป็นหลัก แต่ในขณะเดียวกัน ก็สะท้อนให้เห็นถึงความเข้มงวดของจีนในการควบคุมการส่งออกเพื่อป้องกันไม่ให้ทรัพยากรเหล่านี้ถูกนำไปใช้ในทางทหารหรือสร้างความได้เปรียบในเชิงยุทธศาสตร์โดยไม่ผ่านการตรวจสอบที่รัดกุม

ในระยะถัดไป โลกยังคงต้องจับตาท่าทีของจีนอย่างใกล้ชิดว่าการอนุมัติใบอนุญาตครั้งนี้จะเปิดประตูการส่งออกในระดับใด และจะส่งผลกระทบต่อเสถียรภาพของตลาดแร่หายาก รวมถึงความพยายามของประเทศต่างๆ ที่ต้องการลดการพึ่งพาจีนในสินค้ากลุ่มนี้อย่างไรบ้าง