รู้จัก “มะเร็งไต” กับ 4 วิธีป้องกัน ตรวจเร็ว รักษาได้ ก่อนลุกลาม
“มะเร็งไต” อันตรายแฝงตัวเงียบ อาการไม่ชัดเจน ตรวจพบช้าเสี่ยงแพร่กระจาย เรียนรู้สาเหตุ อาการ การรักษา และเทคโนโลยีล่าสุดเพื่อรักษาให้ทันเวลา และ 4 วิธีป้องกัน
มะเร็งไต (Kidney Cancer) คือโรคที่หลายคนไม่ทันได้ตั้งตัว เพราะมักไม่แสดงอาการในระยะเริ่มต้น กว่าจะรู้ตัว ก้อนมะเร็งก็อาจเติบโตจนลุกลามไปยังอวัยวะอื่น
โรคนี้เกิดจากการเจริญเติบโตผิดปกติของเซลล์ในเนื้อเยื่อไต จนกลายเป็นเนื้องอก ซึ่งหากเป็นมะเร็ง ก็สามารถแพร่กระจาย (Metastasis) ไปยังเนื้อเยื่อและอวัยวะอื่น ๆ ได้ เช่น ปอด ตับ กระดูก และต่อมน้ำเหลือง
รู้จัก 2 ชนิดหลักของมะเร็งไต
- Renal Cell Carcinoma (RCC) – พบมากถึง 90% ของผู้ป่วย เป็นมะเร็งที่เริ่มจากเซลล์เนื้อเยื่อไต
- Transitional Cell Carcinoma (TCC) – พบได้ 5-10% ของผู้ป่วย เป็นมะเร็งที่เกิดในเยื่อบุกรวยไตและท่อไต
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง: ใครเสี่ยงมากที่สุด?
แม้ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด แต่มีปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยง เช่น
- เพศชาย (พบมากกว่าหญิง 2 เท่า)
- อายุ 50-70 ปี
- สูบบุหรี่ (1 ใน 3 ของผู้ป่วยเกี่ยวข้องกับบุหรี่)
- โรคอ้วนและความดันโลหิตสูง
- ไตวายเรื้อรัง ต้องฟอกไต
- พันธุกรรมผิดปกติหรือมีประวัติครอบครัว
- สัมผัสแร่ใยหินหรือแคดเมียมต่อเนื่อง
อาการที่ไม่ควรมองข้าม
ระยะต้นอาจไม่มีอาการชัดเจน แต่เมื่อก้อนโตขึ้น มักพบว่า:
- ปัสสาวะมีเลือดปน
- ปวดบั้นเอวหรือชายโครง
- คลำได้ก้อนที่หน้าท้อง
- น้ำหนักลด อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร
- มีไข้เรื้อรัง
วินิจฉัยอย่างไร?
- ตรวจเลือดและปัสสาวะ
- อัลตราซาวด์, CT Scan, MRI
- ตรวจชิ้นเนื้อ (ในบางกรณี)
- ประเมินการแพร่กระจาย เช่น เอกซเรย์ปอด, Bone Scan
โรคนี้มีกี่ระยะ?
- ระยะที่ 1: ก้อนเล็กกว่า 7 ซม. ยังไม่ลุกลาม
- ระยะที่ 2: ก้อนโตขึ้นแต่ยังไม่กระจาย
- ระยะที่ 3: เริ่มลุกลามไปยังเนื้อเยื่อใกล้เคียง
- ระยะที่ 4: กระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง อวัยวะอื่น เช่น ปอด กระดูก
การรักษา: ก้าวหน้าไปไกลแค่ไหน?
- การผ่าตัด เป็นวิธีหลัก ทั้งแบบผ่าตัดไตออกทั้งหมดหรือบางส่วน
- การผ่าตัดผ่านกล้อง-แขนกลดาวินชี (da Vinci robotic surgery) ได้ผลแม่นยำ แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว
- ภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy) สำหรับมะเร็งระยะแพร่กระจาย
- รังสีรักษา ใช้ลดอาการหรือควบคุมการลุกลาม
- Targeted Therapy เจาะจงยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
- เคมีบำบัด ใช้เป็นทางเลือกเสริมในกรณีที่วิธีหลักไม่ได้ผล
วิธีป้องกัน
- งดสูบบุหรี่
- ควบคุมน้ำหนักและความดันโลหิต
- หลีกเลี่ยงสารพิษ เช่น ใยหิน แคดเมียม
- ตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงหรือมีประวัติครอบครัว
มะเร็งไตไม่ใช่โรคไกลตัว หากเฝ้าระวัง ใส่ใจสุขภาพ ตรวจร่างกายเป็นประจำ และปรับพฤติกรรมเสี่ยง องค์ความรู้และเทคโนโลยีปัจจุบันทำให้โอกาสรักษาหายมีสูง โดยเฉพาะในระยะต้น อย่ารอจนสาย! ปัสสาวะเปลี่ยนสีหรือปวดหลังผิดปกติ อาจเป็นสัญญาณเตือน ยิ่งตรวจเร็ว โอกาสรอดยิ่งสูง
ขอบคุณ : โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์