สภาพัฒน์ เตือน ‘ก่อหนี้ผูกพัน’ กระทบการคลัง-โครงการใหม่ไม่เกิด

แหล่งข่าวจากทำเนียบรัฐบาล เปิดเผยว่า สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ได้ทำหนังสือด่วนที่สุด เพื่อประกอบความคิดเรื่องพิจารณาของคณะรัฐมนตรี (ครม.) เกี่ยวกับ การก่อหนี้ผูกพันข้ามปีงบประมาณ รายการก่อหนี้ผูกพันข้ามปีงบประมาณรายการใหม่ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2569 ภายหลังครม.ได้อนุมัติการก่อหนี้ผูกพัน จำนวน 1,917 รายการ เป็นวงเงินภาระผูกพันรวมทั้งสิ้น 349,656.40 ล้านบาท

ทั้งนี้ สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ พิจารณาแล้วมีความเห็นดังนี้

1.มติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2568 ปรับปรุงแก้ไขมติคณะรัฐมนตรีเมื่อ วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2552 เกี่ยวกับหลักเกณฑ์การก่อหนี้ผูกพันข้ามปีงบประมาณ และมาตรการอื่นที่เกี่ยวข้อง ได้กำหนดในข้อ 1.6 ที่ปรับปรุงใหม่ว่า “รายจ่ายลงทุนที่จะขออนุมัติยกหนี้ข้ามปีทุกรายการต้องได้รับจัดสรรงบประมาณแผ่นดินในปีแรกเป็นจำนวนไม่ต่ำกว่าร้อยละ 15 ของวงเงินงบประมาณทั้งสิ้นของรายจ่ายลงทุนนั้น ๆ โดยไม่รวมวงเงินเผื่อเหลือเผื่อขาด...”

มีเจตนารมณ์เพื่อให้การบริหารจัดการโครงการลงทุนขนาดใหญ่ มีความโปร่งใส มีประสิทธิภาพ และวินัยทางการคลัง ซึ่งได้กำหนดเงื่อนไขที่แสดงให้เห็นว่า โครงการลงทุนขนาดใหญ่ที่ต้องกันวงเงินงบประมาณผูกพันไปในอนาคตนั้น จะต้องมีความพร้อมที่จะดำเนินการอย่างแท้จริง และต้องมีวงเงินค่าใช้จ่ายที่เพียงพอในการเริ่มต้นโครงการ เพื่อป้องกันมิให้มีการของบประมาณไว้สำหรับโครงการที่ไม่มีความพร้อม และส่งผลต่อการใช้จ่ายงบประมาณที่ไม่มีประสิทธิภาพ

ดังนั้น จึงเห็นควรให้สำนักงบประมาณพิจารณาและดำเนินการตามนัยของมติคณะรัฐมนตรีดังกล่าวอย่างรอบคอบ และรัดกุม

2.เนื่องจากการก่อหนี้ผูกพันงบประมาณรายจ่ายข้ามปีงบประมาณเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จากการอนุมัติงบประมาณผูกพันข้ามปีงบประมาณเพื่อดำเนินการโครงการต่าง ๆ โดยเฉพาะโครงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ และการบริหารจัดการน้ำอย่างเป็นระบบ ย่อมส่งผลต่อกรอบวงเงินงบประมาณสำหรับใช้ในการลงทุนของประเทศที่จำกัดในอนาคต

ดังนั้น ในการอนุมัติการก่อหนี้ผูกพันใหม่ในแต่ละปีงบประมาณ เมื่อรวมกับภาระผูกพันเดิมที่ได้กำหนดไว้ก่อนแล้วทุกกรณี จะต้องพิจารณายอดภาระงบประมาณที่จะผูกพันให้สอดคล้องกับฐานะทางการคลังของประเทศในแต่ละช่วงเวลา เพื่อลดภาระการใช้งบประมาณในงบประมาณปีต่อ ๆ ไป 

รวมทั้งเตรียมงบประมาณไว้สำหรับรองรับรายจ่ายลงทุนรายการใหม่ ๆ ที่จำเป็นต่อการพัฒนาประเทศในระยะถัดไป โดยคำนึงถึงการสร้างสมดุลระหว่างการลงทุนเพื่ออนาคต การรักษาเสถียรภาพ และความยืดหยุ่นทางการคลัง

3.สำหรับรายการก่อหนี้ผูกพันข้ามปีงบประมาณที่จะต้องจ่ายในรูปของเงินตราต่างประเทศ เช่น รายการค่าเช่าบ้าน ค่าเช่าอาคารสำนักงาน ค่าเช่าทรัพย์สินในต่างประเทศ และค่าครุภัณฑ์ เห็นควรอนุมัติวงเงินผูกพันที่เปลี่ยนแปลงไปจากที่ได้รับอนุมัติเนื่องจากอัตราแลกเปลี่ยน โดยให้หน่วยรับงบประมาณสามารถปรับแผนการใช้จ่ายงบประมาณได้โดยไม่ต้องเสนอคณะรัฐมนตรี (ครม.) พิจารณาให้ความเห็นชอบอีกครั้ง ตามที่สำนักงบประมาณเสนอ

4.เห็นควรให้ความเห็นชอบการเร่งรัดให้หน่วยรับงบประมาณใช้จ่ายหรือก่อหนี้ผูกพัน สำหรับรายการก่อหนี้ผูกพันข้ามปีงบประมาณที่เป็นรายจ่ายลงทุนลักษณะค่าครุภัณฑ์และสิ่งก่อสร้างรายการใหม่ ตามที่สำนักงบประมาณเสนอ โดยมอบหมายให้รัฐมนตรีเจ้าสังกัด กำกับดูแลและเร่งรัด การดำเนินงานให้เป็นไปตามแผนการปฏิบัติงานและแผนการใช้จ่ายงบประมาณ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 และติดตามผลการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง