- WWW.SETTRADE.COM - SET 1,374.18 +21.81 +1.61% Value 70,987.07 Mil.Baht SET50 919.05 +17.60 +1.95% Value 47,081.42 Mil.Baht SET100 2,026.48 +37.60 +1.89% Value 58,235.53 Mil.Baht sSET 592.89 +7.14 +1.22% Value 2,605.64 Mil.Baht SETCLMV 911.76 +17.21 +1.92% Value 18,091.74 Mil.Baht SETHD 926.82 +22.64 +2.50% Value 19,878.28 Mil.Baht SETTHSI 848.88 +16.89 +2.03% Value 46,952.35 Mil.Baht SETWB 916.81 +9.07 +1.00% Value 14,579.05 Mil.Baht mai 289.21 +1.61 +0.56% Value 796.53 Mil.Baht AGRO 421.20 +2.94 +0.70% AGRI 223.55 -2.16 -0.96% FOOD 11,945.94 +98.42 +0.83% CONSUMP 85.18 +0.40 +0.47% FASHION 538.51 +2.84 +0.53% HOME 21.72 +0.06 +0.28% PERSON 222.44 +1.10 +0.50% FINCIAL 130.71 +2.00 +1.55% BANK 306.91 +6.35 +2.11% FIN 3,935.03 +23.29 +0.60% INSUR 10,183.06 -11.22 -0.11% INDUS 87.91 +1.81 +2.10% AUTO 333.31 -0.54 -0.16% IMM 44.29 -0.36 -0.81% PAPER 2,925.66 +28.14 +0.97% PETRO 816.92 +20.98 +2.64% PKG 3,145.71 +94.27 +3.09% STEEL 20.95 +0.54 +2.65% PROPCON 104.66 +1.74 +1.69% CONMAT 8,948.08 +250.48 +2.88% PROP 202.36 +2.96 +1.48% PF&REIT 207.80 +1.09 +0.53% CONS 59.59 +0.40 +0.68% RESOURC 193.65 +5.55 +2.95% ENERG 22,086.47 +633.64 +2.95% MINE 5.69 +0.21 +3.83% SERVICE 448.82 +4.58 +1.03% COMM 36,506.04 +169.03 +0.47% HELTH 4,867.54 +54.07 +1.12% MEDIA 43.73 -0.14 -0.32% PROF 146.12 +2.69 +1.88% TOURISM 393.65 -1.46 -0.37% TRANS 350.69 +6.58 +1.91% TECH 149.89 +0.98 +0.66% ETRON 1,221.87 +14.00 +1.16% ICT 145.54 +0.88 +0.61% TFEX SET50 Index Futures S50M20 919.0 +18.5 114,809 S50N20 911.0 +12.7 14 S50Q20 899.0 +2.8 1 S50U20 912.8 +18.8 10,055 S50Z20 910.7 +18.5 2,196 S50H21 906.9 +18.6 1,584 Sector Index Futures BANKM20 - - - COMMM20 - - - ENERGM20 - - - FOODM20 - - - ICTM20 - - - Single Stock Futures AAVM20 2.03 +0.07 2,831 ADVANCM20 193.60 +1.60 397 AEONTSM20 - - - AMATAM20 14.70 +0.30 1,214 AOTM20 63.95 +2.07 1,247 APM20 5.49 +0.12 1 BAM20 6.05 +0.16 204 BANPUM20 6.65 +0.20 88 BAYM20 - - - BBLM20 115.49 +0.59 224 BCHM20 14.72 +0.17 307 BCPM20 - - - BCPGM20 - - - BDMSM20 22.70 +0.44 335 BEAUTYM20 1.74 -0.03 62 BECM20 4.27 +0.04 1 BEMM20 9.90 - 44 BGRIMM20 55.00 +1.55 382 BHM20 121.45 -0.49 1 BJCM20 - - - BLAM20 - - - BLANDM20 1.11 +0.04 669 BTSM20X 11.89 -0.16 1,911 CBGM20 98.00 +1.20 368 CENTELM20 24.25 -0.16 24 CHGM20 - - 500 CKM20 17.11 -0.04 217 CKPM20 4.56 +0.10 32 COM7M20X - - 200 CPALLM20 70.60 +0.10 229 CPFM20 31.80 +0.40 908 CPNM20 51.25 +0.75 3 DELTAM20 - - - DTACM20 43.30 - 1 EAM20 41.75 +2.20 312 EGCOM20 - - - EPGM20 - - - ERWM20 3.30 -0.12 1,501 ESSOM20 6.67 +0.82 447 GFPTM20 - - - GLOBALM20X - - - GPSCM20X 78.90 +2.53 150 GULFM20X 38.70 +1.00 322 GUNKULM20 2.86 +0.02 639 HANAM20 - - - HMPROM20 15.05 +0.27 406 ICHIM20 - - - INTUCHM20 53.59 -0.25 50 IRPCM20 2.90 +0.14 3,199 ITDM20 1.17 +0.01 520 IVLM20 30.50 +1.20 284 JASM20 3.78 +0.04 1,510 KBANKM20 99.80 +2.29 201 KCEM20 19.00 - 715 KKPM20 45.25 +1.75 102 KTBM20 10.80 +0.28 875 KTCM20 36.56 -0.19 1,103 LHM20 7.65 +0.35 852 LPNM20 4.95 +0.10 16 MAJORM20 17.00 -0.20 2 MEGAM20 - - - MINTM20 19.37 +0.57 614 MTCM20 54.80 +1.14 504 ORIM20 5.15 +0.14 22 PLANBM20 5.75 -0.14 41 PRMM20 - - - PSHM20 12.40 +0.51 2 PSLM20 4.56 +0.44 561 PTGM20 16.54 +0.54 2,204 PTTM20 36.94 +0.99 457 PTTEPM20 89.20 +2.70 607 PTTGCM20 45.60 +0.49 1,494 QHM20 2.24 +0.10 2,159 RATCHM20 68.46 -0.14 122 ROBINSM20X - - - RSM20 - - 100 SM20 - - - SAMARTM20 - - - SAWADM20 55.43 -0.57 123 SCBM20X 76.30 +1.55 93 SCCM20 352.50 +9.50 293 SGPM20 - - - SIRIM20 0.82 - 235 SPALIM20 15.30 +0.40 1,130 SPCGM20 - - - SPRCM20 7.32 +0.42 566 STAM20 27.11 -0.29 3,028 STECM20 15.35 +0.10 213 STPIM20 - - 500 SUPERM20 0.90 +0.02 49,237 TASCOM20 24.00 +0.20 1,228 TCAPM20X 39.00 +0.70 62 THAIM20 3.96 +0.08 75 THANIM20 - - - THCOMM20 - - - TISCOM20 77.00 +1.94 145 TKNM20 - - - TMBM20X 1.18 +0.02 1,557 TOPM20 46.50 +2.00 495 TPIPLM20 1.20 +0.01 20 TRUEM20 3.82 +0.02 5,261 TTAM20 2.99 +0.13 12 TTCLM20 3.32 +0.43 15 TTWM20 - - - TUM20 13.45 - 391 TVOM20 - - - UNIQM20 5.65 +0.10 8 VGIM20 - - 2,000 VNGM20 3.38 - 1 WHAM20 3.19 +0.06 2,392 GF10 Futures GF10M20 26,110 -80 2,230 GF10Q20 26,170 -80 1,042 GF10V20 26,220 -110 449 GF50 Futures GFM20 26,100 -80 98 GFQ20 26,140 -110 78 GFV20 26,210 -130 42 Gold Online Futures GOM20 1,742.10 +2.50 18,390 GOU20 1,743.80 +1.30 1,499 GOLD-D GDM20 - - - GDU20 - - - USD Futures USDM20 31.53 -0.13 6,724 USDN20 - - - USDQ20 31.53 -0.18 75 USDU20 31.54 -0.14 950 BB3 Futures BB3M20 - - - BB3U20 - - - TGB5 Futures TGB5M20 - - - TGB5U20 - - - RSS3 Futures RSS3M20 - - - RSS3N20 - - - RSS3Q20 - - - RSS3U20 - - - RSS3V20 - - - RSS3X20 - - - RSS3Z20 - - - RSS3D Futures RSS3DM20 43.50 +0.50 2 RSS3DN20 - - - RSS3DQ20 - - - RSS3DU20 - - - RSS3DV20 43.60 +0.20 2 RSS3DX20 43.60 +0.20 2 RSS3DZ20 - - - Index Options Most Active Call Volume S50M20C975 6.7 +2.4 709 S50M20C925 23.2 +5.3 427 S50M20C950 14.0 +4.8 387 S50M20C825 99.5 +13.5 226 S50M20C900 38.1 +9.0 143 Most Active Put Volume S50M20P875 13.9 -6.7 682 S50M20P850 9.5 -4.6 441 S50M20P900 20.0 -7.5 350 S50M20P825 5.7 -3.2 242 S50M20P800 3.5 -2.2 189

เข้าใจสงครามการค้า ผ่าน "ทฤษฎีเกม"

16 Apr 2018 15:32 น.

อ่าน 6,385 ครั้ง

… สงครามการค้า (Trade War) ระหว่างสหรัฐฯ และจีน กลายเป็นประเด็นร้อนที่ทั่วโลกต่างจับตามองในช่วงนี้ ล่าสุด ทั้ง 2 ประเทศ ได้ประกาศรายชื่อสินค้าที่จะถูกเรียกเก็บภาษีนำเข้า อย่างไม่มีใครยอมใคร ในอดีตที่ผ่านมา สงครามการค้าสร้างความสูญเสียให้กับทุกฝ่าย ตัวอย่างที่ชัดเจน คือ กฎหมายของสหรัฐฯ ในปี 1930 (Smooth-Hawley Act) ที่เริ่มจากประธานาธิบดีเฮอร์เบิร์ต ฮูเวอร์ (Herbert Hoover) ประกาศใช้กำแพงภาษีเพื่อปกป้องสินค้าเกษตรและสินค้าอื่น ๆ กว่า 900 รายการ และตามด้วยการที่ทุกประเทศเข้าร่วมสงครามการค้า จนพาเศรษฐกิจโลกทรุดหนัก เข้าสู่วิกฤติเศรษฐกิจตลอดทศวรรษ 1930 (The Great Depression)

หลายท่านทราบดีว่า ไม่มีประเทศใดได้ประโยชน์จากการทำสงคราม สงครามการค้าก็เช่นกัน แต่คำถามน่าคิด คือ หากไม่เคยมีใครได้ประโยชน์จากการทำสงคราม ทำไมเรายังอาจได้เห็นสงครามการค้าอุบัติขึ้นในโลกยุคปัจจุบัน ทฤษฎีเกม (Game Theory) สามารถให้คำตอบในเรื่องนี้ได้

จอห์น แนช (John Nash) เจ้าของรางวัลโนเบล
© wikipedia

รู้จัก ‘ทฤษฎีเกม’
ทฤษฎีเกม ถือกำเนิดจากเจ้าของรางวัลโนเบล อย่าง จอห์น แนช (John Nash) ที่คนส่วนใหญ่อาจรู้จักผ่านอัตชีวประวัติในหนังรางวัลออสการ์ อย่าง เรื่อง Beautiful Mind ตัวอย่างคลาสสิกหนึ่งที่จะช่วยให้เราเข้าใจทฤษฎีเกมได้ดี คือ Prisoner’s Dilemma ซึ่งจำลองเหตุการณ์ที่ 2 คนร้าย ถูกตำรวจจับ โดยนักโทษทั้ง 2 ถูกแยกกันสอบสวน ในเกมนี้ นักโทษ 2 คน เป็นผู้เล่นเกม (Players) และมีกลยุทธ์หรือทางเลือก (Strategy) อยู่ 2 ทาง คือ ร่วมมือกันปฏิเสธข้อหา (Cooperate) หรือ ทรยศและซัดทอดอีกฝ่าย (Defect) ดังแผนภาพ แสดงทางเลือกและผลลัพท์ (Payoff) จำนวนปีต้องโทษจำคุกของนักโทษตามลำดับ

หากนักโทษคนใดคนหนึ่งเลือกที่จะร่วมมือ แต่อีกฝ่ายกลับทรยศ ฝ่ายที่ทรยศจะพ้นผิด แต่ฝ่ายที่ร่วมมือจะได้รับโทษติดคุกนาน 10 ปี (ดังแผนภาพตำแหน่งล่างซ้ายและบนขวา) แต่หากทั้งคู่ทรยศ ก็จะได้รับโทษติดคุกนาน 8 ปี (ตำแหน่งล่างขวา) ในขณะที่ หากทั้งคู่เลือกที่จะร่วมมือ ทั้ง 2 จะได้รับโทษสถานเบาเท่ากัน คือ ติดคุกเพียงปีเดียว (ตำแหน่งบนซ้าย)

จะเห็นได้ว่า ไม่ว่าอีกฝ่ายจะเลือกกลยุทธ์แบบใด การเลือกที่จะทรยศถือเป็นกลยุทธ์ที่ดีที่สุด (Dominant Strategy) ที่จะทำให้นักโทษติดคุกน้อยกว่า หรือ อาจไม่ติดเลย แต่เนื่องด้วยกลัวว่า อีกฝ่ายจะทรยศ ทำให้ทั้งคู่เลือกที่จะทรยศแทนที่จะร่วมมือกัน และจบลงด้วยการได้รับโทษติดคุกนานสูงสุดคนละ 8 ปี โดยจุดนี้ เป็นจุดดุลยภาพแนช (Nash Equilibrium) ที่ผู้เล่นแต่ละฝ่ายเลือกกลยุทธ์ที่ดีที่สุด ภายใต้กลยุทธ์ที่คู่แข่งเลือก

‘ทฤษฎีเกม’ กับปรากฏการณ์สงครามการค้า
ตัวอย่างดังกล่าวสามารถนำมาประยุกต์ใช้เพื่ออธิบายปรากฏการณ์สงครามการค้าได้อย่างไร หากเรามองภาพว่า ในเกมนี้ ผู้เล่น คือ สหรัฐฯ และจีน และกลยุทธ์หรืออาวุธที่ใช้ในการทำสงคราม ก็คือ มาตรการภาษีนำเข้าหรือการทำการค้าแบบเสรี โดยผลกระทบ ก็คือ สวัสดิการทางเศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลงไปจากมาตรการการค้าแบบต่าง ๆ

การเก็บภาษีนำเข้าจะส่งผลให้ราคาสินค้าเพิ่มสูงขึ้น เป็นผลให้ผู้บริโภคในประเทศลดปริมาณการบริโภคลง ผู้ผลิตได้รับประโยชน์จากการผลิตสินค้าทดแทนการนำเข้า และรัฐบาลได้ประโยชน์จากรายได้ภาษีที่เพิ่มขึ้น แต่เนื่องจากภาษีนำเข้าก่อให้เกิดการบิดเบือนการจัดสรรทรัพยากรการผลิตโลก จึงทำให้เกิดความสูญเปล่าทางเศรษฐกิจ ที่เรียกว่า Deadweight Loss

อย่างไรก็ดี ในเหตุการณ์นี้ สหรัฐฯ เป็นประเทศใหญ่ การจัดเก็บภาษีนำเข้าอาจทำให้อุปสงค์ต่อสินค้าที่ถูกเก็บภาษีในตลาดโลกลดลงมาก เป็นผลให้ประเทศผู้ส่งออกต้องลดราคาเพื่อขจัดอุปทานส่วนเกินและทำให้ตลาดกลับเข้าสู่ดุลยภาพ เป็นผลให้อัตราการค้า (Terms of Trade) ของสหรัฐฯ เปลี่ยนไปในทิศทางที่ดีขึ้น

ดังนั้น หากประโยชน์จากอัตราการค้าที่ดีขึ้นมีมากกว่าความสูญเสียทางเศรษฐกิจ สวัสดิการทางเศรษฐกิจสุทธิ (Net Welfare) ของประเทศที่เรียกเก็บภาษีนำเข้า ก็จะเพิ่มขึ้นได้ ภายใต้ข้อแม้ว่า อัตราภาษีนำเข้าจะต้องอยู่ในระดับที่เหมาะสม (Optimum Tariff) ด้วยเหตุนี้ การเก็บภาษีนำเข้าจึงกลายเป็นกลยุทธ์ที่ดีที่สุดของสหรัฐฯ เช่นเดียวกันกับนักโทษคนที่ 1 ที่เลือกที่จะทรยศ

กลับมาในฝั่งของจีน มาตรการเก็บภาษีนำเข้าของสหรัฐฯ ทำให้ราคาในตลาดโลกลดลง สร้างภาระให้กับผู้ส่งออกอย่างจีน ทั้งในมิติปริมาณและราคาสินค้าส่งออกที่ลดลง ก่อให้เกิดความสูญเปล่าทางเศรษฐกิจในประเทศผู้ส่งออก ซึ่งกำแพงภาษีนำเข้านี้ เป็นนโยบายผลักเพื่อนบ้านให้เป็นยาจก (Beggarthy Nighhbor) ที่ประเทศผู้จัดเก็บได้ประโยชน์บนความเสียหายของประเทศผู้ส่งออก

แต่เนื่องด้วยจีนก็เป็นประเทศใหญ่เช่นเดียวกับสหรัฐฯ หากจีนมีการเก็บภาษีนำเข้า ก็จะทำให้สวัสดิการทางเศรษฐกิจของจีนเพิ่มขึ้นได้ ซึ่งนโยบายแบบปกป้องนี้ จึงกลายเป็นกลยุทธ์ที่ดีที่สุดของจีนเช่นกัน เทียบได้กับนักโทษคนที่ 2 เลือกที่จะทรยศ สอดคล้องกับเหตุการณ์จริง ที่จีนออกมาประกาศตอบโต้ (Retaliation) ด้วยการขึ้นภาษีนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ

(ซ้าย) โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐฯ
(ขวา) สี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน

โดยสรุปแล้วจะเห็นได้ว่า นโยบายแบบปกป้องเป็นกลยุทธ์ที่ดีที่สุดสำหรับทั้ง 2 ประเทศ ไม่ว่าอีกฝ่ายจะเลือกใช้กลยุทธ์แบบใด ส่งผลให้ต่างฝ่ายต่างขึ้นภาษีนำเข้า และจบลงที่จุดดุลยภาพแนช ที่ทั้งคู่สูญเสียสูงสุด เป็นที่มาของสงครามการค้านั่นเอง

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในครั้งนี้ สามารถอธิบายได้ด้วยทฤษฎีเกมอย่างเฉียบแหลม และอาจมีบทสรุปที่คล้ายคลึงกันกับ Prisoner’s Dilemma ที่นักโทษจะต้องจบลงด้วยการติดคุกจากการที่ทั้งคู่ต่างทรยศ ทั้ง ๆ ที่ทางออกที่ดีที่สุด ก็คือ การร่วมมือกัน

สำหรับผู้เล่นอย่างสหรัฐฯ และจีน ที่ผู้เขียนเชื่อว่า ทั้งคู่จะต้องจบลงด้วยการสูญเสียจากการใช้มาตรการภาษีนำเข้าฟาดฟันกัน เพื่อรักษาผลประโยชน์ของตนเอง ทั้ง ๆ ที่ทางเลือกที่ดีที่สุดสำหรับโลกใบนี้และสวัสดิการทางเศรษฐกิจของประเทศ ก็คือ การทำการค้าแบบเสรี จะเป็นจริงตามที่ผู้เขียนเชื่อหรือไม่ มาติดตามกันค่ะ

……………….
บทความ โดย ดร.ดวงดาว มหากิจศิริ คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 38 ฉบับที่ 3,357 วันที่ 15-18 เม.ย. 2561 หน้า 06

ข่าวที่เกี่ยวข้อง :
● ราคาน้ำมันดิบปรับเพิ่ม จากความกังวลสงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯและจีนลดลง
● เงินบาทอ่อนค่า31.26 บาทต่อดอลลาร์ฯตลาดเงินผันผวนระยะสั้นห่วงสงครามการค้า

ไม่พลาดข่าวสำคัญ แค่กดเป็นเพื่อน กับ LINE @thansettakij

เข้าใจสงครามการค้า ผ่าน "ทฤษฎีเกม"

About Us

Follow Us