อุทาหรณ์ จากคดีปกครอง | "สัญญาจ้าง" มุ่งผลสำเร็จของงาน เมื่อไม่ถูกต้อง ผู้ว่าจ้างไม่ต้องชำระค่าจ้าง?

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 391 วรรคแรก บัญญัติว่า "เมื่อคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งได้ใช้สิทธิเลิกสัญญาแล้ว คู่สัญญาแต่ละฝ่ายจำต้องให้อีกฝ่ายหนึ่งได้กลับคืนสู่ฐานะดังที่เป็นอยู่เดิม แต่ทั้งนี้จะให้เป็นที่เสื่อมเสียแก่สิทธิของบุคคลภายนอกหาได้ไม่" และวรรคสามบัญญัติว่า "ส่วนที่เป็นการงานอันได้กระทำให้และเป็นการยอมให้ใช้ทรัพย์นั้น การที่จะชดใช้คืนท่าน ให้ทำได้ด้วยใช้เงินตามควรค่าแห่งการนั้น ๆ หรือถ้าในสัญญามีกำหนดว่า ให้ใช้เงินตอบแทน ก็ให้ใช้ตามนั้น"

ถ้าสัญญาจ้างระหว่างส่วนราชการ (ผู้ว่าจ้าง) กับเอกชน (ผู้รับจ้าง) มุ่งที่ผลสำเร็จของงานทั้งหมดพร้อมกันเป็นสำคัญ และเฉพาะเพื่อการใช้งานตามข้อกำหนดในสัญญาจ้างเท่านั้น ไม่ได้รองรับการใช้งานสำหรับกิจกรรมอื่น

หากผู้รับจ้างได้ส่งมอบงานตามสัญญา แต่วัสดุที่ใช้ไม่ถูกต้องตามสัญญาและไม่สามารถใช้ประโยชน์จากงานที่ว่าจ้างตามสัญญาได้ ส่วนราชการ (ผู้ว่าจ้าง) ต้องจ่ายค่าจ้างให้กับเอกชน (ผู้รับจ้าง) ตามส่วนของงานที่ทำไปแล้ว ตามมาตรา 391 วรรคสาม แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์หรือไม่?


 

[caption id="attachment_368802" align="aligncenter" width="503"] ©qimono[/caption]

เช่น ส่วนราชการ (โรงเรียน) ได้ทำสัญญาจ้างเหมาห้างหุ้นส่วนจำกัด ก. ปรับปรุงสนามกีฬา พร้อมอุปกรณ์ โดยมีหนังสือค้ำประกันของธนาคารเป็นประกัน แต่เมื่อส่งมอบงานและได้มีการตรวจสอบงานจ้าง ปรากฏว่า งานจ้างไม่ครบถ้วนถูกต้องตามแบบรูปรายการละเอียดและข้อกำหนดในสัญญา วัสดุไม่ได้มาตรฐาน ไม่มีความเหมาะสมในการใช้ประโยชน์เป็นสนามกีฬากลางแจ้ง

ส่วนราชการจึงแจ้งบอกเลิกสัญญาจ้างและไม่จ่ายค่าจ้าง พร้อมทั้งลอกแผ่นยางสังเคราะห์ (EVA) และเก็บอุปกรณ์กีฬา วัสดุครุภัณฑ์กีฬาทั้งหมดไว้ เพื่อรอส่งคืนให้แก่ห้างหุ้นส่วนจำกัด ก. ห้างหุ้นส่วนจำกัด ก. อุทธรณ์คำสั่งการบอกเลิกสัญญาจ้างและต่อมาได้นำคดีมาฟ้องต่อศาลปกครอง เพื่อเรียกร้องให้ส่วนราชการชำระค่าจ้างและให้คืนหนังสือค้ำประกัน

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เมื่อสัญญาจ้างเป็นการจ้างเหมาปรับปรุงสนามกีฬาตามแบบกำหนดรายการก่อสร้างงาน โดยสัญญามิได้กำหนดให้ส่งมอบงานเป็นงวด ๆ สัญญานี้จึงมุ่งที่ผลสำเร็จของงานทั้งหมดเป็นสำคัญ เมื่อห้างหุ้นส่วนจำกัด ก. ผู้รับจ้าง (ผู้ฟ้องคดี) ส่งมอบงาน โดยปรากฏว่า แผ่นยางสังเคราะห์ที่นำมาติดตั้งบนพื้นคอนกรีตเสริมเหล็กเพื่อประกอบเข้าเป็นพื้นสนามกีฬา มิได้เป็นแผ่นยางสังเคราะห์สำหรับใช้งานกลางแจ้ง แต่เหมาะสำหรับใช้งานที่ร่ม แผ่นยางจึงบวม โก่งงอ ไม่เรียบ อันไม่เป็นไปตามข้อกำหนดในสัญญาจ้างและไม่ได้มาตรฐานงานก่อสร้าง ลานคอนกรีตเสริมเหล็กเกิดการแตกร้าวหลายจุด เหล็กตะแกรงมีความลึกและมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่ได้ตามแบบรูปรายการ

 

[caption id="attachment_368803" align="aligncenter" width="503"] ©succo[/caption]

เมื่อส่วนราชการ ผู้ว่าจ้าง (ผู้ถูกฟ้องคดี) มุ่งประสงค์ในผลสำเร็จของงานทั้งหมดพร้อมกัน แต่ผู้ฟ้องคดีส่งมอบงานที่ไม่แล้วเสร็จพร้อมกัน จึงไม่สามารถตรวจรับมอบงานทั้งหมด รวมถึงพื้นคอนกรีตเสริมเหล็กด้วย ประกอบกับรูปแบบลานคอนกรีตเสริมเหล็กนั้น ได้ออกแบบให้ใช้เฉพาะการก่อสร้างสนามฟุตซอล สนามวอลเลย์บอล และสนามตะกร้อเท่านั้น ไม่ได้ออกแบบเพื่อรองรับการใช้งานสำหรับกิจกรรมอื่น

จึงเห็นว่า ผู้ถูกฟ้องคดีไม่สามารถใช้ประโยชน์จากการงานได้ ตามมาตรา 391 วรรคสาม แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

เมื่อลานคอนกรีตเสริมเหล็กไม่เป็นการงานที่เป็นประโยชน์ และผู้ฟ้องคดียังต้องรับผิดชอบในการไม่ปฏิบัติตามสัญญา หรือ ความเสียหายที่เกิดขึ้นจากงานจ้างที่ไม่แล้วเสร็จ ผู้ถูกฟ้องคดีจึงไม่จำต้องชำระค่าการงานและไม่จำต้องคืนหนังสือค้ำประกันให้แก่ผู้ฟ้องคดีตามสัญญา พิพากษาให้ผู้ถูกฟ้องคดีคืนแผ่นยางสังเคราะห์ (EVA) อุปกรณ์กีฬา และวัสดุครุภัณฑ์กีฬาทั้งหมด ให้แก่ผู้ฟ้องคดี (คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.61/2561)

คดีนี้จึงถือเป็นบรรทัดฐานที่ดีสำหรับผู้รับจ้างตามสัญญาที่มุ่งผลสำเร็จของงานทั้งหมดพร้อมกันเป็นสำคัญ และประสงค์ในผลสำเร็จของงานเฉพาะเพื่อการใช้งานตามสัญญาจ้างเท่านั้น ไม่ได้รองรับการใช้งานสำหรับกิจกรรมอื่น ว่า หากผู้รับจ้างส่งมอบงานไม่เป็นไปตามสัญญา หน่วยงานของรัฐ ซึ่งเป็นคู่สัญญา ฝ่ายปกครองมีสิทธิบอกเลิกสัญญา ไม่คืนหลักประกันสัญญาและไม่จ่ายค่าจ้างในส่วนที่เป็นการงานอันได้กระทำไปแล้วนั้นได้ ... ครับ!


……………….
คอลัมน์ : อุทาหรณ์ จากคดีปกครอง โดย นายปกครอง

หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 38 ฉบับที่ 3,431 วันที่ 30 ธ.ค. 2561 - 2 ม.ค. 2562 หน้า 06

บทความน่าสนใจ :
● อุทาหรณ์ จากคดีปกครอง | อนุมัติเส้นทางรถโดยสารทับซ้อนกันได้ เพราะสาธารณะได้ประโยชน์!
● อุทาหรณ์ จากคดีปกครอง | ถูกบอกเลิกสัญญาซื้อขายรถตัก เหตุไม่ยอมไปทดลองตักผักตบชวา