ทำไมป่วย “เบาหวาน” ถึงต้องเป็น “โรคหัวใจ” สัญญาณเตือนและวิธีป้องกัน

หลายคนอาจสงสัยว่า “โรคเบาหวาน” เกี่ยวข้องกับ “โรคหัวใจ” อย่างไร

แท้ที่จริงแล้ว “โรคเบาหวาน” (Diabetes) และ “โรคหัวใจ” (Heart Disease) เป็นโรคที่มีความเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด ผู้ป่วยเบาหวานมีความเสี่ยงสูงกว่าคนทั่วไปในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด โดยเฉพาะการเกิดโรคหัวใจวาย หลอดเลือดหัวใจตีบ และโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งเป็นภาวะที่อันตรายและอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้

เพราะ “โรคเบาหวาน” ทำให้หลอดเลือดตีบและแข็งตัว ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงเป็นเวลานานทำให้เกิดการสะสมของไขมันและคราบหินปูนในหลอดเลือด ส่งผลให้หลอดเลือดหัวใจตีบและเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจวายได้ ผู้ป่วยเบาหวานมักมีความดันโลหิตสูงร่วมด้วย ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้หัวใจทำงานหนักขึ้นและเพิ่มโอกาสเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้ ขณะเดียวกันคนที่เป็นเบาหวานมักมีระดับไขมัน LDL (ไขมันไม่ดี) สูง และระดับ HDL (ไขมันดี) ต่ำ ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของโรคหัวใจ

ยังไม่นับรวม ภาวะดื้อต่ออินซูลิน ภาวะนี้ส่งผลให้เกิดการอักเสบในร่างกายและทำให้หลอดเลือดเสื่อมสภาพเร็วขึ้น เพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจ และเส้นประสาทถูกทำลาย ผู้ป่วยเบาหวานบางคนอาจมีเส้นประสาทเสียหาย ทำให้ผู้ป่วยบางรายไม่รู้ตัวว่าตัวเองมีอาการหัวใจขาดเลือด ไม่รู้สึกเจ็บหน้าอกแม้มีภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ผู้ป่วยเบาหวานจึงมักตรวจพบโรคหัวใจในระยะที่รุนแรงแล้ว

ดังนั้นผู้ป่วยโรคเบาหวาน จำเป็นต้อง

1. ควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในระดับปกติ

2. ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด (FBS, HbA1c) ควบคุมให้เหมาะสม

3. ตรวจไขมันในเลือด (Lipid Profile)

4. ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG - Electrocardiogram) เพื่อวินิจฉัยภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ โรคหัวใจขาดเลือด และปัญหาทางไฟฟ้าหัวใจอื่น ๆ

5. ตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (Echocardiogram หรือ Echo) 6. ตรวจสมรรถภาพหัวใจด้วยการวิ่งสายพาน (Exercise Stress Test)

สัญญาณเตือน ที่ผู้ป่วยเบาหวานต้องเฝ้าระวัง ได้แก่ อาการเจ็บแน่นหน้าอก หรือรู้สึกเหมือนถูกกดทับบริเวณอก หายใจลำบาก เหนื่อยง่ายกว่าปกติ ใจสั่น หน้ามืด เวียนหัว เท้าบวมจากภาวะหัวใจล้มเหลว

• แนวทางป้องกันและดูแลสุขภาพสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
• ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง น้ำตาลสูง และโซเดียมสูง
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น เดินเร็ว ว่ายน้ำ หรือปั่นจักรยาน
• ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
• เลิกสูบบุหรี่และลดการดื่มแอลกอฮอล์
• ตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อติดตามค่าความดันโลหิต ไขมัน และน้ำตาลในเลือด

สำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่มีอาการผิดปกติ แนะนำให้ตรวจสุขภาพหัวใจ อย่างน้อยปีละครั้ง หรือทุก 6 เดือนในรายที่มีปัจจัยเสี่ยงสูง เช่น มีความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง หรือโรคไตร่วมด้วย แต่หากมีอาการผิดปกติ เช่น เจ็บหน้าอก หายใจไม่อิ่ม ใจสั่น หรือเหนื่อยง่ายผิดปกติ แนะนำให้มาปรึกษาแพทย์โดยทันที

อย่างไรก็ดี โรคเบาหวาน สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจได้หลายเท่าตัว การตรวจสุขภาพหัวใจเป็นประจำสามารถช่วยให้พบปัญหาได้เร็วขึ้นและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

ขอบคุณ : ศูนย์หัวใจ (Heart Center) โรงพยาบาลเวิลด์เมดิคอล (WMC)

Tricks for Life หน้า 15 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ฉบับที่ 4,099 วันที่ 25 - 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2568