จีนสวนไต้หวัน ยันเป็นเจ้าภาพ APEC 2026 ปลอดภัย-แต่ต้องยึด 'หลักการจีนเดียว'

กระทรวงการต่างประเทศของจีนออกแถลงการณ์ตอบโต้ต่อข้อกังวลของไต้หวันเกี่ยวกับความปลอดภัยในการเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดเอเปค (APEC Summit) ปี 2026 โดยยืนยันว่า จีนในฐานะเจ้าภาพจะปฏิบัติตามกฎเกณฑ์และแนวปฏิบัติของเอเปคอย่างครบถ้วน พร้อมรับประกันว่าผู้เข้าร่วมทุกฝ่ายจะสามารถเข้าร่วมการประชุมได้อย่างราบรื่นและปลอดภัย แต่ขณะเดียวกัน จีนก็เน้นย้ำอย่างชัดเจนว่า การมีส่วนร่วมของ “ไชนีส ไทเป” หรือชื่อที่ไต้หวันใช้ในเวทีเอเปค จะต้องเป็นไปตาม “หลักการจีนเดียว” และข้อตกลงที่เกี่ยวข้องของเอเปค ไม่ใช่ประเด็นด้านความปลอดภัยอย่างที่ไต้หวันกล่าวอ้าง

ประเด็นนี้เกิดขึ้นหลังจากนายโจนาธาน ซุน เจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศของไต้หวัน เปิดเผยที่เกาหลีใต้ช่วงท้ายการประชุมเอเปคปีนี้ว่า ไต้หวันได้สอบถามจีนตั้งแต่ปีก่อนเกี่ยวกับการได้รับ “การปฏิบัติอย่างเท่าเทียม” และแสดงความกังวลเรื่องความปลอดภัยของคณะผู้แทน โดยระบุว่ามี “ประเทศที่มีแนวคิดคล้ายกัน” อื่นๆ ที่ตั้งข้อสังเกตในทำนองเดียวกัน เขายังเรียกร้องให้จีนปฏิบัติตามคำมั่นที่ให้ไว้ และรับรองว่าผู้แทนทุกเศรษฐกิจ รวมถึงไต้หวัน จะได้รับความปลอดภัยและการปฏิบัติอย่างเท่าเทียมกัน

อย่างไรก็ตาม ฝ่ายจีนยืนยันผ่านถ้อยแถลงที่ส่งให้สำนักข่าวรอยเตอร์ว่า “ไม่มีเหตุให้ต้องกังวล” โดยระบุว่า “ในฐานะเจ้าภาพ APEC ปี 2026 จีนจะปฏิบัติตามกฎและแนวปฏิบัติของเอเปคอย่างครบถ้วน และไม่มีปัญหาใดที่ทำให้ทุกฝ่ายไม่สามารถเข้าร่วมการประชุมได้อย่างราบรื่น”

ความตึงเครียดระหว่างปักกิ่งและไทเปพุ่งสูงขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยจีนยังคงส่งเครื่องบินและเรือรบเข้าใกล้ไต้หวันอย่างต่อเนื่อง และปฏิเสธที่จะเจรจากับประธานาธิบดีไล่ ชิงเต๋อ ของไต้หวัน ซึ่งจีนมองว่าเป็น “ผู้แบ่งแยกดินแดน” ท่ามกลางสถานการณ์เช่นนี้ การเป็นเจ้าภาพเอเปคของจีนในปีหน้า ซึ่งจะจัดขึ้นที่เมืองเซินเจิ้น จึงถูกจับตามองอย่างใกล้ชิดว่าจะส่งผลอย่างไรต่อบทบาทของไต้หวันบนเวทีเศรษฐกิจระดับภูมิภาค

ไต้หวันเป็นหนึ่งในไม่กี่เวทีระหว่างประเทศที่ยังคงมีส่วนร่วมได้ แม้จะไม่ใช่สมาชิกองค์การระหว่างประเทศส่วนใหญ่ เนื่องจากถูกจีนอ้างสิทธิ์ว่าเป็นส่วนหนึ่งของดินแดน “จีนเดียว” เพื่อหลีกเลี่ยงความขัดแย้งทางการเมือง ไต้หวันจึงเข้าร่วมภายใต้ชื่อ “ไชนีส ไทเป” (Chinese Taipei) และไม่ส่งประธานาธิบดีเข้าร่วมด้วยตัวเอง

ความไม่พอใจของจีนเพิ่มขึ้นอีกหลังจากลิน ซินอี้ ผู้แทนไต้หวันซึ่งเป็นอดีตรัฐมนตรีเศรษฐกิจ พบกับนายกรัฐมนตรีซาเนะ ทาคาอิชิ ของญี่ปุ่น ระหว่างการประชุมเอเปคที่เกาหลีใต้ แม้ญี่ปุ่นจะไม่มีความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการกับไต้หวัน แต่การพบปะดังกล่าวก็ถูกมองว่าเป็นการส่งสัญญาณเชิงการเมืองที่ทำให้ปักกิ่งไม่พอใจ โดยจีนยื่นประท้วงทันที ขณะที่ลินตอบกลับเพียงว่า “ไม่เห็นเป็นประเด็น”

ย้อนกลับไปเมื่อครั้งที่จีนเป็นเจ้าภาพเอเปคครั้งล่าสุดในปี 2014 บรรยากาศระหว่างสองฝ่ายยังคงเป็นมิตรภายใต้รัฐบาลของประธานาธิบดีหม่า อิงจิ่ว ซึ่งได้ลงนามข้อตกลงด้านการค้าและการท่องเที่ยวกับปักกิ่ง แต่สถานการณ์ปัจจุบันกลับต่างออกไปโดยสิ้นเชิง ความสัมพันธ์ระหว่างสองฝั่งช่องแคบไต้หวันทรุดตัวลงอย่างเห็นได้ชัดตั้งแต่รัฐบาลใหม่ของไต้หวันขึ้นมามีอำนาจ

ทั้งนี้ ในอดีตไต้หวันเคยบอยคอตการประชุมเอเปคที่จีนจัดขึ้นในปี 2001 เนื่องจากความเห็นไม่ลงรอยกันเรื่องผู้แทนที่จะส่งเข้าร่วม ซึ่งทำให้หลายฝ่ายกังวลว่า เอเปคปี 2026 อาจกลายเป็นเวทีทดสอบความสัมพันธ์ครั้งสำคัญระหว่างจีนและไต้หวันอีกครั้ง ท่ามกลางสภาวะภูมิรัฐศาสตร์ที่เปราะบางและซับซ้อนที่สุดในรอบทศวรรษ