ย้อนรอยสัมพันธ์ “ไทย-กัมพูชา” นายกฯ คนไหนสนิท “ฮุน เซน”

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยและกัมพูชาดำเนินมาอย่างยาวนานในฐานะประเทศเพื่อนบ้านที่มีพรมแดนติดกัน มีทั้งช่วงเวลาแห่งความร่วมมือและความตึงเครียดตามบริบททางการเมือง เศรษฐกิจ และประวัติศาสตร์ของทั้งสองประเทศ ย้อนกลับไปเมื่อกลางปี พ.ศ.2546 จนถึงปัจจุบัน ความสัมพันธ์ไทย-กัมพูชาไม่เคยอยู่ในช่วงนิ่งเฉย แต่เต็มไปด้วยพลวัตทางการเมือง การทูต และชาติพันธุ์ที่เปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา โดยเฉพาะบทบาทของ "ฮุน เซน" กับ "นายกรัฐมนตรีไทย" แต่ละคนตั้งแต่ยุค ทักษิณ ชินวัตร จนถึงยุคปัจจุบันของ แพทองธาร ชินวัตร

เริ่มจาก ทักษิณ ชินวัตร (นายกฯ พ.ศ. 2544-2549) เป็นยุคที่ความสัมพันธ์กำลังซีดลงถึงขั้นรุนแรงในช่วงเหตุจลาจลในพนมเปญเดือนมกราคม 2546 ที่ชาวกัมพูชารื้อทำลายสถานทูตไทย ฮุน เซน ยังถูกกล่าวหาว่าไม่ยับยั้งม็อบ ทำไทยตอบโต้ปิดพรมแดนขับเอกอัครราชทูตกัมพูชาออก หนุนให้กัมพูชาชดใช้ค่าเสียหาย

จากนั้นผ่านยุค อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ (นายกฯ พ.ศ. 2551-2554) ที่เกิดข้อพิพาทหนักช่วงวัดพระวิหาร ต้องมีการเจรจาโดยอาเซียนจนลดระดับความตึงเครียด ฮุน เซน และอภิสิทธิ์มีถ้อยคำรุนแรงต่อกันแต่สุดท้ายก็กลับมาเจรจา

ในปี พ.ศ. 2552 เมื่อ ทักษิณ ชินวัตร ได้รับการแต่งตั้งจากสมเด็จฮุน เซน ให้เป็นที่ปรึกษารัฐบาลกัมพูชา ความเคลื่อนไหวดังกล่าวสร้างแรงกระเพื่อมทางการเมืองระหว่างประเทศอย่างมาก จนรัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ต้องแสดงท่าทีตอบโต้โดยเรียกเอกอัครราชทูตไทยประจำพนมเปญกลับประเทศเป็นการชั่วคราว และมีการชะลอหรือทบทวนความร่วมมือทางการทูตบางฉบับ รวมถึงการแลกเปลี่ยนเอกสารทางการทูตในช่วงเวลานั้น เพื่อเป็นการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ว่าไทยไม่เห็นด้วยกับการกระทำของรัฐบาลกัมพูชาในครั้งนี้

เข้าสู่ยุค ประยุทธ์ จันทร์โอชา (นายกฯ พ.ศ. 2557-2566) ซึ่งเป็นช่วงต้นสนธิสัญญา 70 ปีแน่นแฟ้น (19 ธ.ค. 2563) ระหว่างไทย-กัมพูชา ฮุน เซน ส่งสารแสดงความยินดี เน้นความร่วมมือ-การค้าชายแดนเติบโต (จาก 300 ล้าน USD ปี 2542 เป็นกว่า 9 พันล้าน USD ปี 2562)

ล่าสุดในยุค แพทองธาร ชินวัตร (นายกฯ 2567-ปัจจุบัน) ความสัมพันธ์เข้าสู่ภาวะ “เขย่า” ครั้งใหญ่หลังเหตุการณ์ข้อพิพาทชายแดนเมื่อปลายเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา มีการปะทะกัน ฝ่ายไทยและกัมพูชาต่างเดินเครื่องทางตรง มีการปิดพรมแดน-มีการร้องศาลโลก ICJ ซึ่งไทยไม่ยอมรับ

ภายในวันที่ 15 มิถุนายนที่ผ่านมา แพทองธารสนทนาทางโทรศัพท์กับฮุน เซน (ในฐานะประธานวุฒิสภา/อดีตรัฐบาล) โดยเรียกอีกฝ่ายว่า “ลุง” และเรียกตัวเอง “หลาน” เพื่อสร้างบรรยากาศเป็นกันเอง แต่เสียงโทรศัพท์นี้ถูก “ปล่อย” รั่วไหลออกมาโดยทางการกัมพูชา จนเกิดความเห็นถกเถียงทั่วในไทย

ล่าสุดรัฐบาลต้องออกมาขออภัยประชาชนในที่สาธารณะ (19 มิ.ย. 2568) ยืนยันพร้อมสนับสนุนทหาร และชี้แจงว่าเนื้อหาการพูดคุยดังกล่าวเป็นเพียงเทคนิคทางการเจรจาส่วนตัวและไม่ตั้งใจให้ออกสู่สาธารณะ

อ้างอิง: mfa, the guardian, Matichon, voathai, freshnewsasia