ส.อ.ท.จี้รัฐหนุนลงทุนเทคโนโลยี-เงินทุนสีเขียว ดัน NDC 3.0 สู่ Net Zero

การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ครั้งที่ 30 หรือ COP30 ณ เมืองเบเล็ง ประเทศบราซิล ไม่ได้เป็นเพียงการรวมตัวกันของผู้นำโลกเพื่อเจรจา แต่เป็นการประกาศยํ้าถึงทิศทางใหม่ของการดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศโลกที่ต้องรวดเร็วและเด็ดขาดกว่าเดิม ผลลัพธ์ที่ได้จากการประชุมครั้งนี้ เรียกว่า “Belém Political Package” ได้กลายเป็นวาระสำคัญที่ประเทศสมาชิก รวมถึงประเทศไทย จะต้องนำมาถอดรหัสและเร่งรัดการปรับตัว

โดยเฉพาะการกำหนดเป้าหมายการมีส่วนร่วมที่ประเทศกำหนด (NDC) ฉบับที่ 2 (NDC 3.0) ที่มีเป้าหมายลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลง 47% จากปีฐาน 2562 หรือปล่อยลดลงเหลือ 152 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (MtCO2eq ) ภายในปี 2578 และเป้าหมายบรรลุการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) เร็วขึ้น 15 ปี หรือภายในปี 2593 จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งยวดต่อขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ

สถาบันการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) ได้สะท้อนถึงมุมของภาคอุตสาหกรรมไทยต่อการประชุม COP30 และแผน NDC 3.0 โดยชี้ให้เห็นว่าไทยเป็นประเทศที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ จากการพึ่งพาภาคการผลิตและการส่งออกสูง ภาคเอกชนจึงเป็นเสาเป็นหลักในการลดก๊าซเรือกระจก แต่หากไม่มีเครื่องมือสนับสนุนด้านการลงทุนเทคโนโลยี และเงินทุนสีเขียว เป้าหมาย NDC 3.0 จะไม่สามารถเกิดผลได้จริง

ทั้งนี้ ภาคอุตสาหกรรมมีความกังวลว่า การเข้าถึงแหล่งเงินทุน เพื่อการดำเนินงานด้านสภาพภูมิอากาศหรือการเปลี่ยนผ่านยังอยู่ในวงจำกัด ไม่ว่าจะเป็นกองทุนระหว่างประเทศ เช่น กองทุนภูมิอากาศสีเขียว (Green Climate Fund; GCF), กองทุนสิ่งแวดล้อมโลก (GEF) และกลไกทางการเงินภายใต้ Article 6 มีขั้นตอนซับซ้อน อีกทั้งภาคธนาคารไทย ยังเพิ่งเริ่มต้นพัฒนากลไกทางการเงินสีเขียว (Green Finance) และและผู้ประกอบการขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) เข้าถึงได้ยาก

นอกจากนี้ความไม่สอดคล้องของนโยบายภายในประเทศ กฎหมายและมาตรการระหว่างประเทศ เช่น กลไกการปรับราคาคาร์บอนก่อนข้ามพรมแดน (CBAM) ของสหภาพยุโรปและสหราชอาณาจักร และกลไกราคาคาร์บอน (Carbon Pricing) มีความเข้มงวดสูง ขณะที่ระบบสนับสนุนภายในประเทศ เช่น ระบบการวัด การรายงานผล และการตรวจสอบ การประเมินวัฏชีวิตของผลิตภัณฑ์ การประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (Carbon Footprint) ยังไม่มีความพร้อม ซึ่งจะต้องรอเมื่อ พ.ร.บ.การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมีผลบังคับใช้

นอกจากนี้ ภาระข้อมูลและบุคลากร ผู้ประกอบการจำนวนมาก ยังไม่มีระบบข้อมูลการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจก ที่คู่ค้าระหว่างประเทศเชื่อถือได้ และยังขาดบุคลากรผู้เชี่ยวชาญด้าน LCA, การประเมินค่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ฝังตัวในผลิตภัณฑ์ (Embedded Emissions และ MRV เป็นต้น

ดังนั้น เพื่อให้ NDC 3.0 บรรลุตามเป้าหมายได้ ภาครัฐจะต้องให้การสนับสนุนในด้านต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ด้านการเงิน ที่จะต้องจัดตั้งกองทุนเพื่อสนับสนุนการเปลี่ยนผ่าน “Thailand Transition Fund” เพื่อสนับสนุนการลงทุนเทคโนโลยีลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของอุตสาหกรรม ครอบคลุมผู้ประกอบการ SMEs

รวมถึงการสนับสนุนการช่วยคํ้าประกันสินเชื่อสีเขียว (Green Credit Guarantee Scheme) โดยความร่วมมือของธนาคารแห่งประเทศไทยและสมาคมธนาคารไทย ร่วมกับบรรษัทประกันสินเชื่ออุตสาหกรรมขนาดย่อม (บสย.) ในการช่วยคํ้าประกันสินเชื่อสีเขียว สำหรับโครงการคาร์บอนตํ่า โดยเฉพาะผู้ประกอบการ SMEs ที่มีศักยภาพแต่ยังไม่มีประวัติสินเชื่อสีเขียว รวมถึงการสนับสนุนสินเชื่อดอกเบี้ยตํ่า อีกทั้ง การใช้ Article 6 Platform เป็นช่องทางระดมทุน สร้างกลไก Thailand Article 6 Platform เพื่อรองรับกลไก ITMO และเชื่อมโยงเอกชนให้เข้าถึงตลาดคาร์บอนระดับสากล

อีกทั้ง ด้านข้อมูล/โครงสร้างพื้นฐาน โดยการพัฒนาระบบ Digital MRV Platform ที่เชื่อมโยงข้อมูล GHG Accounting ร่วมภาคเอกชนกับภาครัฐ ให้สามารถใช้ประกอบการปล่อยสินเชื่อสีเขียวการพัฒนาฐานข้อมูลการบัญชรายการวัฏจักรชีวิตของประเทศ และ LCA Platform เพื่อรองรับต่อมาตรการ CBAM และ ETS

ด้านแรงจูงใจทางภาษี (Tax Incentives) เสนอให้มีการยกเว้นภาษี/หักค่าใช้จ่าย 2 เท่า สำหรับการลงทุนในเทคโนโลยีลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก การเพิ่มสิทธิประโยชน์ทางการลงทุน สำหรับโครงการที่สอดคล้องกับ NDC 3.0 และสนับสนุนโครงการต้นแบบในภาคอุตสาหกรรม

การดำเนินการระหว่างประเทศและการเสริมสร้างขีดความสามารถทางการแข่งขัน ภาคอุตสาหกรรมเสนอให้มีการเร่งออก พ.ร.บ.การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เพื่อให้ไทยมีมาตรการเทียบเท่ากับประเทศที่พัฒนาแล้ว ตั้งคณะทำงานพัฒนาระบบ CBAM และ ETS ของประเทศ และกลไกราคาคาร์บอนของประเทศ ให้เป็นกลไกกลางระหว่างภาครัฐและเอกชน, การพัฒนา Embodied Emissions รายอุตสาหกรรม, จัดตั้งศูนย์ช่วยเหลือ CBAM สำหรับผู้ประกอบการ SMEs เร่งเจรจาประเทศต่าง ๆ เพื่อให้ยอมรับผู้ทวนสอบข้อมูล (Verifier) ของไทย