สงครามราคาทำพิษ ผู้ผลิตโซลาร์เซลล์จีนทรุด ส่อกระทบเป้าลดคาร์บอน

บริษัทพลังงานแสงอาทิตย์รายใหญ่ที่สุดของจีนปลดพนักงานเกือบหนึ่งในสามของกำลังแรงงานในปีที่แล้ว จากเอกสารที่ยื่นต่อหน่วยงานกำกับดูแล สะท้อนให้เห็นว่า หนึ่งในอุตสาหกรรมที่รัฐบาลจีนเลือกให้เป็นกลไกขับเคลื่อนเศรษฐกิจ กำลังเผชิญกับราคาที่ลดลงและการขาดทุนอย่างหนัก

การปลดพนักงานครั้งนี้สะท้อนถึงผลกระทบที่เกิดจาก สงครามราคา ที่รุนแรงในหลายอุตสาหกรรมของจีน รวมถึงพลังงานแสงอาทิตย์และรถยนต์ไฟฟ้า ซึ่งต่างต้องเผชิญกับปัญหากำลังการผลิตส่วนเกินและอุปสงค์ที่ซบเซา

ขณะนี้ โลกผลิตแผงโซลาร์เซลล์มากกว่าความต้องการใช้จริงถึง 2 เท่า โดยส่วนใหญ่ผลิตในจีน

บริษัท Longi Green Energy , Trina Solar, Jinko Solar , JA Solar และ Tongwei ได้ร่วมกันปลดพนักงานประมาณ 87,000 คน หรือเฉลี่ยคิดเป็น 31% ของกำลังแรงงานทั้งหมดในปีที่แล้ว จากการตรวจสอบตัวเลขการจ้างงานในเอกสารสาธารณะโดยสำนักข่าวรอยเตอร์ส

นักวิเคราะห์ระบุว่า การปลดพนักงานจำนวนมากที่ไม่เคยถูกรายงานก่อนหน้านี้ น่าจะเป็นการผสมผสานระหว่างการเลิกจ้างและการลาออกโดยสมัครใจ เนื่องจากบริษัทปรับลดค่าจ้างและชั่วโมงทำงานเพื่อจำกัดการขาดทุน

การเลิกจ้างพนักงานเป็นเรื่องอ่อนไหวทางการเมืองจีน

รัฐบาลถือว่าการจ้างงานมีความสำคัญต่อเสถียรภาพทางสังคม นอกจากบริษัท Longi Green Energy ที่ยอมรับเมื่อปีที่แล้วว่าได้ลดพนักงานลง 5% บริษัทอื่น ๆ ที่กล่าวถึงข้างต้นยังไม่มีการประกาศปลดพนักงานหรือแสดงความเห็นต่อคำถามจากรอยเตอร์ส

เฉิง หวัง นักวิเคราะห์จากมอร์นิ่งสตาร์กล่าวว่า อุตสาหกรรมนี้เผชิญกับภาวะตกต่ำมาตั้งแต่ปลายปี 2023 เเละในปี 2024 สถานการณ์กลับแย่ลง ขณะที่ในปี 2025 ก็ดูเหมือนว่าจะยิ่งแย่ลงไปอีก

รอยเตอร์รายงานว่า ตั้งแต่ปี 2024 เป็นต้นมา มีบริษัทพลังงานแสงอาทิตย์กว่า 40 แห่ง ถูกเพิกถอนจากตลาดหลักทรัพย์ ล้มละลาย หรือถูกซื้อกิจการ ตามข้อมูลจากการนำเสนอของสมาคมอุตสาหกรรมโฟโตโวลตาอิกเมื่อเดือนกรกฎาคม

โดยผู้ผลิตแผงโซลาร์เซลล์ของจีนเร่งสร้างโรงงานแห่งใหม่อย่างรวดเร็วระหว่างปี 2020 ถึง 2023 ขณะที่รัฐเปลี่ยนทิศทางการลงทุนจากภาคอสังหาริมทรัพย์ที่กำลังถดถอย ไปสู่อุตสาหกรรมใหม่ ได้แก่ แผงโซลาร์เซลล์ รถยนต์ไฟฟ้า และแบตเตอรี่

การเร่งลงทุนดังกล่าวทำให้ราคาตกต่ำลง และก่อให้เกิดสงครามราคาที่รุนแรงยิ่งขึ้นจากการที่สหรัฐฯ เรียกเก็บภาษีนำเข้าจากโรงงานของจีนหลายแห่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อุตสาหกรรมนี้ขาดทุนรวมถึง 6 หมื่นล้านดอลลาร์ในปีที่แล้ว

แม้นักวิเคราะห์ยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าการปลดพนักงานยังคงดำเนินต่อในปีนี้หรือไม่ แต่รัฐบาลจีนเริ่มส่งสัญญาณชัดเจนว่าจะเข้ามาแทรกแซงเพื่อลดกำลังการผลิต โดยราคาโพลีซิลิคอน พุ่งขึ้นเกือบ 70% ในเดือนกรกฎาคม ขณะที่ราคาแผงโซลาร์เซลล์เพิ่มขึ้นในอัตราที่น้อยกว่า

บริษัทผู้ผลิตโพลีซิลิคอนรายใหญ่ GCL ให้สัมภาษณ์กับรอยเตอร์ว่า ผู้ผลิตรายใหญ่มีแผนจัดตั้งกลุ่มคล้าย OPEC เพื่อควบคุมราคาและปริมาณอุปทาน โดยกลุ่มดังกล่าวยังเตรียมตั้งกองทุนมูลค่า 5 หมื่นล้านหยวน เพื่อซื้อและปิดสายการผลิตที่คุณภาพต่ำประมาณหนึ่งในสามของอุตสาหกรรมทั้งหมด

ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เรียกร้องให้ยุติการแข่งขันด้านราคาที่ไร้ระเบียบ เมื่อช่วงต้นเดือนกรกฎาคม และเพียงสามวันหลังจากนั้น กระทรวงอุตสาหกรรมได้ให้คำมั่นว่าจะคลี่คลายสงครามราคาและยกเลิกกำลังการผลิตที่ล้าสมัย ระหว่างการประชุมกับผู้บริหารอุตสาหกรรมโซลาร์

แม้รัฐบาลยังไม่เปิดเผยว่าจะดำเนินการเมื่อใดหรืออย่างไร แต่มีข้อมูลว่ารัฐบาลมีความมุ่งมั่นจะจัดการเรื่องนี้ก่อนสิ้นสุดแผนพัฒนาเศรษฐกิจห้าปีฉบับปัจจุบันในปีนี้

อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์ระบุว่า หลายรัฐบาลท้องถิ่นอาจเข้มงวดกับปัญหากำลังการผลิตส่วนเกิน เนื่องจากเจ้าหน้าที่เหล่านี้ถูกประเมินผลงานจากตัวเลขการจ้างงานและการเติบโตทางเศรษฐกิจ