ส่องร่าง พ.ร.บ.กากอุตสาหกรรม ผุดกองทุน 2 หมื่นล้าน เยียวยาผลกระทบ

กระทรวงอุตสาหกรรมเตรียมเสนอ ร่าง พ.ร.บ.จัดการกากอุตสาหกรรม พ.ศ.... ให้คณะรัฐมนตรีพิจารณาภายในสัปดาห์หน้า เพื่อแก้ปัญหากากอุตสาหกรรมที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและชีวิตประชาชนมานานหลายสิบปี

 

โดยมีเป้าหมายสร้างมาตรฐานการกำกับดูแลโรงงานรีไซเคิลและกำจัดกากของเสียให้มีความเข้มงวดและโปร่งใสมากขึ้น

 

 

ดร.อรรถวิชช์ สุวรรณภักดี ประธานคณะที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม เปิดเผยในเวทีเสวนา “ราชดำเนินเสวนา” หัวข้อ “วิกฤติขยะพิษกับชีวิตประชาชน” จัดโดยสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทยว่า ร่างกฎหมายฉบับนี้เน้นแก้ปัญหาในระดับโครงสร้าง

เช่น การกำกับดูแลโรงงานประเภท 105 และ 106 อย่างเข้มงวด ให้โรงงานเหล่านี้อยู่ภายใต้ข้อบังคับที่ชัดเจน รวมถึงการขยายคำจำกัดความ "กากอุตสาหกรรม" ให้ครอบคลุมทั้งขยะจากการผลิตและขยะอิเล็กทรอนิกส์

 

นอกจากนี้ ร่าง พ.ร.บ. ยังมีข้อเสนอจัดตั้ง กองทุนอุตสาหกรรมยั่งยืน โดยใช้เงินตั้งต้น 20,000 ล้านบาทจากกองทุน SME ประชารัฐ เพื่อลดภาระงบประมาณและเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากมลพิษที่เกิดจากโรงงานรีไซเคิลและกำจัดกากของเสีย

 

 

"ร่าง พ.ร.บ.จัดการกากอุตสาหกรรม กฎหมายนี้จะช่วยเพิ่มความโปร่งใสในการจัดการขยะพิษ และส่งเสริมให้อุตสาหกรรมไทยสะอาดและยั่งยืนมากขึ้น" ดร.อรรถวิชช์ กล่าว

วิกฤติขยะพิษ: มลพิษที่ยังแก้ไม่ตก

 

น.ส.เพ็ญโฉม แซ่ตั้ง ผู้อำนวยการมูลนิธิบูรณะนิเวศ เปิดเผยว่า ปัญหากากอุตสาหกรรมในประเทศไทยมีความซับซ้อนและส่งผลกระทบต่อสิทธิของประชาชน โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ต้องเผชิญกับการปนเปื้อนและการคุกคามจากโรงงานรีไซเคิลหรือกำจัดกากของเสีย

 

 

"มรดกมลพิษเหล่านี้เกิดจากนโยบายที่ให้ความสำคัญกับเศรษฐกิจ โดยละเลยต้นทุนทางสิ่งแวดล้อม" น.ส.เพ็ญโฉม กล่าว

พร้อมเสนอให้รัฐบาลยกเลิกคำสั่ง คสช. ที่ 4/2559 ซึ่งอนุญาตให้โรงงานรีไซเคิลและคัดแยกขยะดำเนินกิจการได้โดยไม่ต้องปฏิบัติตามกฎหมายผังเมือง

 

ข้อเท็จจริงเชิงลึก: ขยะพิษและการจัดการ

 

นายสนธิ คชวัฒน์ นักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อม เปิดเผยว่า ประเทศไทยมีปริมาณขยะจากกากอุตสาหกรรมประมาณ 25 ล้านตันต่อปี โดย 19.8 ล้านตันได้รับการกำจัดอย่างเหมาะสม ส่วนที่เหลือกว่า 5 ล้านตันไม่ทราบแหล่งกำจัดที่ชัดเจน ซึ่งอาจนำไปสู่การลักลอบฝังกลบในพื้นที่ใกล้ชุมชน

 

 

"ประเทศไทยมีโรงงานที่รับกำจัด คัดแยก และรีไซเคิลกากอุตสาหกรรมประมาณ 2,500 แห่ง แต่ส่วนใหญ่มีประสิทธิภาพต่ำและระบบการบำบัดมลพิษที่ไม่เหมาะสม อีกทั้งยังมีการลักลอบนำเข้าขยะอิเล็กทรอนิกส์และพลาสติกโดยไม่สามารถตรวจสอบได้" นายสนธิ กล่าว

 

เขาเสนอให้มีการจัดตั้งกองทุนเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากมลพิษ และบังคับให้โรงงานรีไซเคิลทุกแห่งต้องจัดทำรายงานผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม (EIA) อย่างเข้มงวด

 

ผู้ตรวจการฯ สู้วิกฤติสิ่งแวดล้อม ผ่านอำนาจรัฐธรรมนูญ

 

นางขนิษฐนันท์ อภิหรรษากร รองเลขาธิการสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน กล่าวว่า สำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดินให้ความสำคัญกับปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลกระทบเป็นวงกว้างกับชุมชน โดยอาศัยอำนาจตามรัฐธรรมนูญ 2560 หน้าที่ของรัฐ หมวดที่ 5 ในการทำให้สิทธิของประชาชนเป็นสิ่งจับต้องได้

 

ซึ่งสามารถเข้าไปตรวจสอบเรื่องร้องเรียน โดยขอข้อมูลจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง และนำข้อมูลมาวิเคราะห์ จัดทำข้อเสนอแนะไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ดำเนินการปรับปรุงแก้ไข

 

 

โดยสามารถส่งข้อเสนอแนะไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้องโดยตรง หรือคณะรัฐมนตรี จะต้องมีข้อสั่งการให้หน่อยงานที่เกี่ยวข้องนำไปปฏิบัติให้เกิดผล เช่น กรณีการแก้ไขปัญหาการปนเปื้อนมลพิษสู่สิ่งแวดล้อมจากโรงงานแว็กซ์ กาเบ็จ รีไซเคิล เซ็นเตอร์ จำกัด ที่จ.ราชบุรี ได้ส่งข้อเสนอแนะเพื่อให้คณะรัฐมนตรีพิจารณาแล้ว เป็นต้น

 

 

ซึ่งสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดินไม่มีอำนาจในการสั่งการได้โดยตรง มีเพียงหน้าที่ในการให้คำเสนอแนะเท่านั้น