สัญญาณเตือน โรคสมองส่วนหน้าเสื่อม-ภาวะอะเฟเซีย หลัง "บรูซ วิลลิส" ป่วยหนัก

บรูซ วิลลิส Bruce Willis ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น โรคสมองส่วนหน้าเสื่อม Frontotemporal Dementia (FTD) เขาต้องเผชิญโรคดังกล่าว จนทำให้เขาต้องออกจากวงการบันเทิงในปี 2022 และช่วงที่ผ่านมาเขาก็ได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดจากแพทย์และครอบครัว อาการล่าสุดของ บรูซ วิลลิส ไม่สามารถสื่อสารใดๆ ได้แล้ว  

โรคสมองส่วนหน้าเสื่อม (Frontotemporal dementia)

เป็นโรคที่มีการฝ่อของสมองส่วนที่อยู่ด้านหน้า โดยประกอบไปด้วยสมองกลีบหน้า (frontal lobe) และสมองกลีบข้างส่วนหน้า (anterior temporal lobe) มีการเสื่อมถอยลงไป มีความแตกต่างจากสมองเสื่อมจากโรคอัลไซเมอร์ ที่มักจะมีการฝ่อที่สมองด้านหลัง

สาเหตุการฝ่อเกิดจากการสะสมของโปรตีนผิดปกติในสมอง ถ้ามีการสร้างโปรตีนที่ผิดปกติมากเกินไปหรือกลไกของร่างกายกำจัดได้ไม่ทัน จะทำให้เซลล์สมองเสียหายจนเกิดสมองฝ่อตามมา

โรคสมองส่วนหน้าเสื่อม พบไม่บ่อย

• พบน้อยกว่าโรคอัลไซเมอร์ ส่วนมากอยู่ในช่วงอายุประมาณ 45-65 ปี พบได้พอกันในเพศชายและหญิง
• โรคนี้ยังไม่มียาที่รักษาให้หายขาด

โรคสมองส่วนหน้าเสื่อม แบ่งออกได้เป็นสองประเภทหลัก 

ชนิดปัญหาพฤติกรรมเด่น จะเด่นที่ปัญหาด้านพฤติกรรม การไม่สามารถยับยั้งชั่งใจควบคุมตนเองได้ แสดงออกทางพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมในที่สาธารณะ มีพฤติกรรมทำอะไรซ้ำ ๆ ไม่มีจุดหมาย และสูญเสียความสามารถ  ในการวางแผนการทำงาน

ชนิดปัญหาด้านการใช้ภาษาเด่น จะเด่นปัญหาในการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร ผู้ป่วยจะมีปัญหานึกคำพูดไม่ออก อาจพูดติดขัดตะกุกตะกัก หรืออาจถึงขั้นสูญเสียความรู้ ความหมายของคำที่ใช้ในชีวิตประจำวัน เมื่อตัวโรคดำเนินไป สุดท้ายจะส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การเข้าสังคม และการทำงานเป็นอย่างมาก อาจถึงขั้นไม่สามารถพูดคุยสื่อสารทำความเข้าใจได้เลย ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ และโดยเฉลี่ยอาจเสียชีวิตในเวลาประมาณ 7-8 ปี 

ภาวะอะเฟเซีย (Aphasia) 

โรคอะเฟเซีย (Aphasia) คือภาวะสูญเสียการสื่อความ เกิดจากอาการผิดปกติที่เกิดจากสมองส่วนหน้าเสื่อม (Frontotemporal Dementia) ซึ่งจะทำให้ไม่สามารถประมวลผลและสื่อสารออกไปได้ มักมีความผิดปกติในความสามารถทางภาษาทุกด้าน ทั้งความเข้าใจความหมาย การสื่อความ และทักษะการพูด

โดยแบ่งกลุ่มอาการออกเป็น 3 กลุ่ม

• ความผิดปกติด้านการสั่งการด้วยภาษา เช่น พูดไม่ออก สะกดคำผิด เขียนไม่ได้ เขียนไม่เป็นคำ เรียกชื่อสิ่งของไม่ถูก
• ความผิดปกติด้านความเข้าใจภาษา เช่น ฟังไม่เข้าใจ อ่านไม่เข้าใจ
• ผู้ป่วยบางรายมีความผิดปกติทั้งด้านการสั่งการด้วยภาษาและความเข้าใจภาษา ทำให้มีลักษณะเงียบ เฉยเมย ไม่พูด และไม่เข้าใจภาษา

วิธีป้องกันโรคสมองเสื่อม

• ไม่ควรอยู่กับบ้านเฉยๆ ควรทำกิจกรรมหรืองานอดิเรกที่ชอบ
• เรียนรู้ภาษาหรือสิ่งใหม่ๆ เช่น ภาษาที่สาม การทำอาหาร การเรียนศิลปะ
• ร่วมกิจกรรมทางสังคมที่มีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น เช่น อาสาสมัคร ชมรมต่างๆ
• ออกกำลังกาย 
• พักผ่อนให้เพียงพอ
• ทานอาหารที่มีประโยชน์และครบ 5 หมู่
• ควบคุมควานดัน ไขมันในเลือด และเบาหวาน ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และการสูบบุหรี่
• ตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะผู้สูงอายุ

ผลงานที่สร้างชื่อให้กับ บรูซ วิลลิส จากการแสดงใน Moonlighting รับบทเป็น นักสืบเอกชน เดวิด แอดดิสัน ส่วนผลงานภาพยนตร์ก็มีบทบาทน่าจดจำกับ Die Hard (1988), The Fifth Element (1997), Armageddon (1998), The Sixth Sense (1999) รวมไปถึง The Expendables (2010) เป็นต้น

ที่มาข้อมูล 

• กรมการแพทย์