ทำไม ‘นอนไม่หลับ’ จิตแพทย์ชี้สาเหตุ อาจเพราะ Balance ชีวิตพัง
จิตแพทย์ชี้ 3 ปัจจัย ‘นอนไม่หลับ’ มีสาเหตุจากทั้งร่างกาย ความเครียด และ Balance ชีวิต รวมถึงสิ่งแวดล้อมก็มีส่วนสำคัญ หาไม่ได้รับการรักษาจะส่งผลให้ก่อเกิดเป็นโรคจิตเวชได้
KEY
POINTS
- จิตแพทย์ชี้ว่าอาการนอนไม่หลับมี 3 สาเหตุหลัก คือ ภาวะทางร่างกาย, ความเครียดและความกังวล, และพลังงานที่ใช้ในแต่ละวันไม่สมดุล
- ภาวะนอนไม่หลับเกิดจากความไม่สมดุลของชีวิต ซึ่งต้องประเมินทั้งกิจกรรมในแต่ละวัน ความเครียด การใช้พลังงาน และสภาพแวดล้อมเพื่อหาทางแก้ไข
- แม้ร่างกายจะเหนื่อยหรือใช้ยาช่วยนอน แต่หากมีความเครียดและความกังวลสูง สมองจะยังคงทำงานตลอดเวลา ทำให้ไม่สามารถหลับได้สนิท
- การรักษาที่ถูกต้องคือการพบจิตแพทย์เพื่อประเมินและรับการรักษาที่เหมาะสม ทั้งการใช้ยาและจิตบำบัด เพื่อป้องกันไม่ให้ปัญหานำไปสู่โรคจิตเวชอื่น ๆ
นายแพทย์ธนานันต์ นุ่มแสง แพทย์จิตเวช โรงพยาบาลพระรามเก้า เปิดเผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า ปัจจุบันโรคนอนไม่หลับพบได้บ่อยมาก โดยเฉพาะในกลุ่มคนวัยทำงาน และเป็นภาวะทางจิตเวชชนิดหนึ่งที่อาจจะยังไม่นิยามวาเป็นโรค มีต้นเหตุจาก 3 ปัจจัยสำคัญ คือ 1. เกิดจากภาวะทางร่างกาย ที่มีวามผิดปกติและไม่ต้องการหลับ 2. เกิดจากความเครียด ความกังวล 3. เกิดจาก Energy ของร่างกายหรือพลังงานที่ใช้ในแต่ละวัน
“อาการนอนไม่หลับ หรือ ภาวะนอนไม่หลับ คือภาวะทางจิตใจที่ต้องประเมินก่อนว่าผู้ป่วยทำกิจกรรมอะไรบ้างในแต่ละวัน มีความเครียดและความกังวลเรื่องอะไรบ้าง ใช้พลังงานร่างกายแบบไหน ต้องประเมินให้ครบรอบด้านก่อนจ่ายยารักษา รวมถึงการปรับ Balance ชีวิตและ Environment หรือสภาพแวดล้อมรอบตัวก็มีส่วนสำคัญด้วย”
กิจกรรมก่อนนอนค่อนข้างส่งผลต่อการนอนแล้วแต่ละบุคคล เช่น การปรัแสไฟ แสงจอโทรทัศน์หรือโทรศัพท์ เปิดเพลงคอนโทรลเสียงเบาๆ สิ่งเหล่านี้ล้วนส่งผลต่อการนอนที่จะช่วยทำให้ผ่อนคลายความคิด แต่ไม่ควรฟังเสียงข่าว เรื่องเล่า ที่ทำให้เกิดความตึงเครียด ในกรณีอ่อนไหว บางคนแค่อาบน้ำผิดเวลาก็นอนหลับยากแล้ว
ผู้ที่มีภาวะนอนไม่กลับ อาจหากิจกรรมทำเพื่อให้ร่างกายได้ใช้พลังงาน หากเหนื่อยมากๆ จะช่วยให้หลับง่ายขึ้น แต่ในกรณีที่เหนื่อมแต่มีเรื่องของความกังวล ความเครียดเข้ามาด้วย ก็จะเป็นผลทำให้สมองยังคิดและใช้งานอยู่ตลอดเวลา คงภาวะนอนไม่หลับเอาไว้
นายแพทย์ธนานันต์ กล่าวว่า การมาพบจิตแพทย์เป็นส่วนสำคัญมากพอๆ กับการทำจิตบำบัดซึ่งต้องทำควบคู่กันไป ในขณะเดียวกันก็เป็นที่น่ากังวลเพราะบางคนอาจอ้างอิงถึงความเชื่อด้วยการไปวัด หาหมอดู มูเตลู แม้อยู่ในเชิงของการให้คำปรึกษาแต่ก็ต้องระวังผลกระทบด้านอื่นๆ ด้วย ซึ่งค่าใช้จ่ายอาจแพงกว่าค่าตรวจกับจิตแพทย์โดยตรงและกลายเป็นธุรกิจความเชื่อที่ไม่ได้รักษาด้วยหลักทางวิทยาศาตร์
อย่างไรก็ตาม การรักษาโรคหรือภาวะนอนไม่หลับจะมียาอยู่หลายตัว แพทย์จะจัดยาให้สอดคล้องตามพฤติกรรมของผู้ป่วย เช่น ยาไดอะซีแพม (Diazepam) เมื่อกินเข้าไปแล้วจะออกฤทธิ์ให้เกิดการง่วงซึม ทำให้รู้สึกผ่อนคลายและนอนหลับได้ แต่หาผู้ป่วยมีความเครียดสูงก็ไม่สามารถทำให้หลับได้จริง เพราะสมองจะทำงานอยู่ตลอดเวลา
ดังนั้น การประเมินเรื่องของโรคนอนไม่หลับกับจิตแพทย์ เพื่อหาระดับของความเครียด แล้วเลือกยาให้เหมาะสมจะช่วยให้อาการดีขึ้น หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง ปัญหาการนอนไม่หลับก็จะส่งผลให้ก่อเกิดเป็นโรคจิตเวชได้ เพราะเกือบจะทุกโรคทางจิตเวช มักมีปัญหาเรื่องนอนไม่หลับเข้ามาร่วมด้วยเสมอ