ต้อกระจก คือ ภาวะการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติของแก้วตาหรือเลนส์ตาจากที่เคยใสเป็นขุ่น แก้วตาทำหน้าที่ในการรวมแสงให้ตกบนจอประสาทตา เมื่อแก้วตาขุ่นทำให้แสงผ่านไปถึงจอประสาทตาลดลงและส่งผลกระทบต่อการรวมแสง ยิ่งเลนส์ตาขุ่นมาก การมองเห็นยิ่งลดน้อยลง โดยมากโรคนี้มักจะเกิดในผู้สูงอายุ หากไม่รักษาอาจทำให้ตาบอดตลอดได้
ต้อกระจกเกิดจากอะไร?
สาเหตุของต้อกระจกมีหลายปัจจัย ได้แก่:
- อายุที่เพิ่มขึ้น
- การสัมผัสรังสีอัลตราไวโอเลตเป็นเวลานาน
- โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน
- โรคตาทางพันธุกรรมหรือมีประวัติผ่าตัดตา
- อุบัติเหตุต่อดวงตา เช่น จากการถูกกระแทก
- กรรมพันธุ์ หรือความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด
ต้อกระจก วิธีการรักษา
การผ่าตัดต้อกระจกและใส่เลนส์แก้วตาเทียม
- เป็นวิธีรักษาหลัก โดยใช้เครื่องมือความถี่สูงในการสลายเลนส์ที่ขุ่นผ่านแผลเล็กประมาณ 3 มม. บริเวณกระจกตา แล้วใส่เลนส์แก้วตาเทียมเข้าไปแทน เพื่อฟื้นฟูการมองเห็น
- ใช้ยาชาเฉพาะที่
- ใช้เวลาผ่าตัดประมาณ 30 นาที – 1 ชั่วโมง
ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดต้อกระจก
- มองเห็นไม่ชัดจนกระทบต่อการดำเนินชีวิต
- ตรวจจอประสาทตาไม่ได้ เช่น กรณีมีโรคเบาหวานจอตา
- บางรายหลังผ่าตัดอาจต้องใส่แว่นเพิ่มเติมเพื่อช่วยในการมองเห็น
ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดต้อกระจก
- ภาวะแทรกซ้อนที่พบได้
- ติดเชื้อในลูกตา (พบน้อยมาก ประมาณ 1 ใน 1,000 ราย)
- รอยช้ำจากการฉีดยาชา
- ความดันลูกตาสูงชั่วคราว
- กระจกตาเสื่อม
- ถุงหุ้มเลนส์ขาด
- เลนส์ตาเคลื่อน
- จอประสาทตาหลุด
- จุดรับภาพอักเสบ
ภาวะแทรกซ้อนส่วนใหญ่มักรักษาได้ด้วยการใช้ยา และบางรายอาจต้องผ่าตัดเพิ่มเติม
การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดต้อกระจก
- อาบน้ำ สระผม ให้สะอาดก่อนวันผ่าตัด
- เช้าวันผ่าตัด ควรล้างหน้าให้สะอาด โดยเฉพาะรอบดวงตา
- รับประทานอาหารอ่อน เช่น ข้าวต้ม นม
- ใช้ยาตามที่แพทย์สั่งตามปกติ
- ควบคุมโรคประจำตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- หากมีอาการผิดปกติ เช่น ตาแดง ตาอักเสบ ควรแจ้งแพทย์ล่วงหน้า
- ฝึกนอนราบโดยไม่หนุนหมอน เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการผ่าตัด
- หลีกเลี่ยงการใส่เครื่องประดับมาโรงพยาบาล
การดูแลหลังผ่าตัดต้อกระจก
คำแนะนำเมื่อกลับบ้าน
- ห้ามให้น้ำเข้าตา
- งดสระผมหรือราดน้ำลงศีรษะเอง
- ห้ามล้างหน้าด้วยน้ำตรง ๆ ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดเบา ๆ
- สวมฝาครอบตาตามคำแนะนำแพทย์ (อย่างน้อย 1 เดือน)
- หากมีอาการปวดตา ควรรีบพบแพทย์ทันที
- วันแรกหลังผ่าตัด ห้ามนอนตะแคงข้างที่ผ่า
- ใช้แว่นกันแดดกลางวัน แทนฝาครอบตา
- ใช้ยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
- หลีกเลี่ยงการก้มหน้า
- งดเคี้ยวอาหารเหนียวหรือแข็ง
- หลีกเลี่ยงการไอ จามแรง ๆ
- งดสูบบุหรี่ และแปรงฟันเบา ๆ
- ดื่มน้ำมาก ๆ และกินผักผลไม้เพื่อป้องกันท้องผูก
ต้อกระจกสามารถรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยการผ่าตัด แต่สิ่งสำคัญคือการดูแลตัวเองทั้งก่อนและหลังผ่าตัดอย่างเคร่งครัด เพื่อลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อน และช่วยให้การฟื้นฟูการมองเห็นเป็นไปอย่างราบรื่น
ที่มา : โรงพยาบาลแพทย์รังสิต