ย้อนรอย Thailand Pavilion ในงาน World Expo 2025 ในมือ 3 รัฐมนตรีสาธารณสุข

โครงการ Thailand Pavilion ในงานมหกรรมระดับโลก World Expo 2025 ที่โอซาก้า ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งเปิดตัวไปเมื่อวันที่ 13 เมษายนที่ผ่านมา มีความน่าสนใจในแง่การบริหารโครงการที่ดำเนินการข้ามช่วงการบริหารของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขถึง 3 สมัย โดยแต่ละช่วงมีบทบาทสำคัญต่อความคืบหน้าของโครงการมูลค่ากว่า 880 ล้านบาทนี้

จุดเริ่มต้นในสมัย "อนุทิน ชาญวีรกูล"

โครงการนี้เริ่มต้นขึ้นในช่วงที่นายอนุทิน ชาญวีรกูล ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (10 กรกฎาคม 2562 - 1 กันยายน 2566) โดยในวันที่ 27 เมษายน 2564 คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบให้ประเทศไทยเข้าร่วมงาน World Expo 2025 Osaka Kansai และมอบหมายให้กระทรวงสาธารณสุขเป็นหน่วยงานเจ้าภาพหลัก

ต่อมาในวันที่ 20 ธันวาคม 2565 คณะรัฐมนตรีได้อนุมัติแผนการดำเนินงานและกรอบงบประมาณตามที่กระทรวงสาธารณสุขเสนอ ให้ดำเนินการในปีงบประมาณ 2566-2569 และแต่งตั้งอธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพเป็น Commissioner General ของประเทศไทย

ในช่วงการบริหารของนายอนุทิน กระบวนการจัดซื้อจัดจ้างได้เริ่มขึ้น โดยในเดือนเมษายน 2566 กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ มีการกำหนดราคากลางครั้งแรกที่ 867,880,000 บาท และเมื่อไม่มีผู้ผ่านเกณฑ์การคัดเลือก จึงมีการกำหนดราคากลางซ้ำในเดือนพฤษภาคม 2566 ก่อนที่ "กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ" จะชนะการประมูลด้วยราคา 862,000,000 บาท ในเดือนกรกฎาคม 2566

การเปลี่ยนผ่านสู่สมัย "ชลน่าน ศรีแก้ว"

หลังจากที่นายอนุทินพ้นจากตำแหน่ง นายชลน่าน ศรีแก้ว ได้เข้ามาดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (2 กันยายน 2566 - 17 สิงหาคม 2567) และเป็นช่วงที่มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง

ในเดือนตุลาคม 2566 กรมสนับสนุนบริการสุขภาพได้ประกาศยกเลิกการจัดจ้างครั้งที่ 2 เนื่องจากเกินกำหนดการยืนราคาและผู้ชนะไม่ประสงค์จะยืนราคาเดิมหรือทำสัญญา

จากนั้นมีการกำหนดราคากลางครั้งที่ 3 ที่ 867,877,000 บาท และเปลี่ยนวิธีการจัดซื้อจัดจ้างจากวิธีคัดเลือกเป็นวิธีเฉพาะเจาะจง ก่อนที่จะประกาศให้ "กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ" เป็นผู้ชนะการเสนอราคาด้วยวงเงิน 867,800,000 บาท ในวันที่ 20 ตุลาคม 2566

การดำเนินงานต่อเนื่องในสมัย "สมศักดิ์ เทพสุทิน"

เมื่อนายสมศักดิ์ เทพสุทิน เข้ามาดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (18 สิงหาคม 2567 - ปัจจุบัน) การดำเนินงานของโครงการได้เข้าสู่ช่วงการเตรียมความพร้อมก่อนการเปิดงาน

ในวันที่ 27 มีนาคม 2568 กรมสนับสนุนบริการสุขภาพได้ประกาศให้ "กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ" เป็นผู้ได้รับการคัดเลือกให้จัดพื้นที่รองรับการจัดนิทรรศการชั่วคราว (Temporary Exhibition) เพิ่มเติมอีก 12,650,000 บาท โดยวิธีเฉพาะเจาะจง

จนกระทั่งในที่สุด Thailand Pavilion ได้เปิดตัวอย่างเป็นทางการในวันที่ 13 เมษายน 2568 เป็นส่วนหนึ่งของงาน World Expo 2025 ที่เมืองโอซาก้า ซึ่งจะจัดขึ้นต่อเนื่องเป็นเวลา 6 เดือน

งบประมาณของโครงการนี้กว่า 880 ล้านบาทถูกแบ่งออกเป็นหมวดหมู่หลัก ๆ ได้แก่ การออกแบบอาคารนิทรรศการไทย ประมาณ 21.7 ล้านบาท การจัดทำอาคารนิทรรศการไทย ประมาณ 299.5 ล้านบาท การจัดนิทรรศการและการจัดแสดง ประมาณ 212.6 ล้านบาท การบริหารจัดการอาคารนิทรรศการไทย ประมาณ 212.6 ล้านบาท การประชาสัมพันธ์ การสื่อสารและการตลาด ประมาณ 82.4 ล้านบาท และงานรื้อถอน นำกลับ และติดตั้งใหม่ ประมาณ 39.1 ล้านบาท

แม้ Thailand Pavilion จะเปิดให้บริการอย่างเป็นทางการแล้ว แต่ยังมีประเด็นที่สังคมให้ความสนใจและติดตามอยู่หลายประการ อาทิ ความชัดเจนเรื่องสถานะของผู้รับจ้าง เนื่องจากมีการค้นพบว่า "บริษัท กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด" ซึ่งมีชื่อคล้ายกับผู้ชนะการประมูลได้จดทะเบียนในช่วงใกล้เคียงกับการประมูลและเลิกกิจการไปแล้ว

รวมทั้งเหตุผลของการเปลี่ยนวิธีการจัดซื้อจัดจ้างจาก "คัดเลือก" เป็น "เฉพาะเจาะจง" และการที่ผู้ชนะการประมูลไม่ยืนยันราคาเดิมแต่กลับได้รับงานในราคาที่สูงขึ้น ความคุ้มค่าของงบประมาณกว่า 880 ล้านบาท เมื่อเทียบกับผลลัพธ์ที่ประเทศไทยได้รับจากการเข้าร่วมงานในครั้งนี้