การเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจ พื้นที่ระเบียงของไทย

ระเบียงเศรษฐกิจจัดเป็นพื้นที่พัฒนาพิเศษที่รวมหลายๆ ศูนย์เศรษฐกิจตามแนวถนน หรือราง หรือโครงข่ายการคมนาคมขนส่งเข้าด้วยกัน พื้นที่ระเบียงอาจอยู่ติดชายแดนกับศูนย์เศรษฐกิจของต่างประเทศด้วยหรือไม่ก็ได้ แต่ระเบียงจะต้องมีความสัมพันธ์กับต่างประเทศด้วยกิจกรรมเศรษฐกิจและสังคมทางใดทางหนึ่ง

ในการออกแบบศูนย์เศรษฐกิจพื้นที่ระเบียงเพื่อสร้างฐานเศรษฐกิจขนาดใหญ่ รัฐควรทบทวนและปรับปรุงแผนยุทธศาสตร์การค้า กายภาพ และโครงสร้างพื้นฐานอีกครั้ง เพื่อให้สอดคล้องกับบริบทใหม่ทางเศรษฐกิจ สร้างศักยภาพและสมรรถนะสูงสุดในการรองรับการขยายตัวการค้าการลงทุนที่จะเพิ่มขึ้นในอนาคต 

รวมการพัฒนาแพลตฟอร์มการบริหารจัดการพาณิชยกรรม การลงทุน การบริการ โครงสร้างพื้นฐาน การคมนาคมขนส่ง ให้ความสำคัญต่อการพัฒนาฐานข้อมูลที่เอื้ออำนวยการขยายฐานการผลิต การบริการ รวมทั้งการสร้างระบบเชื่อมต่อทุกระดับชั้นของเศรษฐกิจด้วยโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล หากสามารถเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ความมั่นคง ความสัมพันธ์ทางสังคมและวัฒนธรรม หรือข้อตกลงทางการค้าและความร่วมมือที่ไทยได้ลงนามไว้ด้วยโครงข่ายดิจิทัล ก็จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการระบบเศรษฐกิจในพื้นที่ระเบียงและของประเทศ

ข้อกำหนดในการพัฒนาทางกายภาพ โครงสร้างพื้นฐาน และโครงข่ายดิจิทัล ผู้เกี่ยวข้องจำเป็นต้องคำนึงถึงความสามารถการเข้าถึงและการใช้ประโยชน์ของธุรกิจท้องถิ่น ซึ่งเป็นฐานเศรษฐกิจสำคัญของระเบียง ด้วยเหตุที่เจตนารมณ์การพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจมีเป้าหมายโดยตรงในการเพิ่มมูลค่าการค้าระหว่างประเทศ การกระจายศูนย์กลางความเจริญออกสู่ภูมิภาค การขยายการจ้างงาน การสร้างโอกาสและความเข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจฐานราก ดังนั้น จึงต้องปรับปรุงแผนยุทธศาสตร์ให้สอดคล้องต่อการกระจายโอกาสแก่ผู้ประกอบการและประชาชนในพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจให้มากที่สุด
 
                                          

แนวทางการเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจพื้นที่ระเบียง ตามข้อเสนอของสมาคมการวางแผนอเมริกัน (American Planning Association) ประกอบด้วย

การยกระดับสมรรถนะเครือข่ายการค้าดั้งเดิม

ระเบียงเศรษฐกิจของไทยเกือบทั้งหมดเป็นพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจตามธรรมชาติ หรือพื้นที่เศรษฐกิจดั้งเดิม ที่มีโครงข่ายความสัมพันธ์ทางการค้าและทางสังคมอยู่ก่อนแล้ว หากต้องการเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจแก่ระเบียงอย่างเร่งด่วน ให้วางแผนปฏิบัติการเพิ่มสมรรถนะและความสามารถแก่ผู้ประกอบการและโครงข่ายการค้าเดิม ด้วยการฝึกอบรม การลงทุนโครงสร้างพื้นฐานสนับสนุน การให้สิทธิประโยชน์ทางการเงินและสิทธิการเข้าถึงบริการ  
 

การปรับปรุงแก้ไขกฎระเบียบที่เป็นอุปสรรคการลงทุนและการค้า การเพิ่มความสามารถในการเข้าถึงข้อมูลดิจิทัล การสร้างตลาดใหม่ การขยายคู่ค้า และการให้คำปรึกษาแนะนำโดยผู้เชี่ยวชาญเฉพาะสาขา การยกระดับสมรรถนะเครือข่ายการค้าดั้งเดิม นับเป็นการตอบสนองต่อนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก ธุรกิจท้องถิ่น และการกระจายโอกาส เป็นไปตามเป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติและแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ 

การพัฒนากิจกรรมเศรษฐกิจใหม่

กิจกรรมเศรษฐกิจใหม่ควรเป็นกลุ่มเศรษฐกิจเขียว (Green Economy) ที่มีศักยภาพในการยกระดับขีดความสามารถการแข่งขันของประเทศ โดยผลิตภัณฑ์และบริการที่เลือกพัฒนาในพื้นที่ระเบียงต้องมีมูลค่าเพิ่มสูง ใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีเข้มข้น ไม่ยึดโยงกับปริมาณของลูกค้า แต่ยึดโยงกับคุณภาพและคุณค่าของตลาด ไม่อ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมลูกค้าหรือนโยบายการกีดกันการค้า หรือเป็นกลุ่มเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ที่สร้างมูลค่าด้วยนวัตกรรม

การเปลี่ยนแปลงรูปแบบผลิตภัณฑ์จากเก่าสู่ใหม่ หรือกลุ่มเศรษฐกิจดิจิทัล (Digital Economy) ที่เป็นผลิตภัณฑ์และบริการที่เพิ่มประสิทธิภาพการค้า สามารถเพิ่มการจ้างงานนวัตกรรม (Innovation Job) ในทางตรง

การพัฒนากิจกรรมเศรษฐกิจตามแผนปรับปรุงโครงสร้างการผลิต

หลังการระบาดของไวรัสโควิด-19 ไทยจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงโครงสร้างภาคการผลิตอย่างเร่งด่วนในหลายสาขา ที่เด่นชัดได้แก่ การเปลี่ยนแปลงภาคการโรงแรมเป็นโรงแรมส่งเสริมสุขภาพ (Wellness Hotel) เนื่องจากพฤติกรรมนักท่องเที่ยวเปลี่ยนแปลง การเดินทางของนักท่องเที่ยวระยะไกลมีปริมาณลดลง ห้องพักและระบบสนับสนุนโรงแรมรูปแบบเดิมที่มีในปริมาณมาก จำเป็นต้องปรับเปลี่ยนเป็นบริการส่งเสริมสุขภาพ จากการประมาณการของกฎบัตรไทย ภายในปี 2570 ห้องพักโรงแรมควรได้รับการเปลี่ยนแปลงเป็นการส่งเสริมสุขภาพไม่น้อยกว่า 30% ซึ่งจะสร้างมูลค่าเศรษฐกิจด้วยระบบส่งเสริมสุขภาพไม่น้อยกว่าสี่แสนล้านบาท

กล่าวโดยสรุป รัฐควรปรับเปลี่ยนยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจของประเทศ โดยการสนับสนุนการสร้างเสริมสมรรถนะแก่ธุรกิจดั้งเดิม การเพิ่มกิจกรรมเศรษฐกิจใหม่ และการปรับเปลี่ยนโครงสร้างภาคการผลิตเพื่อให้พื้นที่ระเบียงมีศักยภาพระดับสูงในการเพิ่มมูลค่าแก่ประเทศ