องค์การเภสัชกรรม ดำเนินการจัดหาชุดตรวจโควิด-19 แบบตรวจหาแอนติเจนด้วยตนเอง (COVID-19 Antigen self-test Test Kits : ATK) จำนวน 8.5 ล้านชุด เป็นการเร่งด่วน ตามโครงการพิเศษของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ให้ประชาชนใช้ตรวจคัดกรองเชิงรุก เพื่อค้นหาผู้ป่วยเข้าสู่ระบบการรักษารวดเร็วขึ้น เพิ่มประสิทธิภาพการควบคุมโรค โดยเชิญบริษัทผู้จำหน่าย ATK จำนวน 19 บริษัทเข้าร่วมเสนอราคา
คณะกรรมการพิจารณาในขั้นต้น ทำการเปิดซองราคาประมูล โดยบริษัทผู้เสนอราคาต่ำสุด ต่ำกว่าวงเงินงบประมาณที่ สปสช.ตั้งไว้ ประหยัดงบประมาณภาครัฐได้กว่า 400 ล้านบาท ชุดตรวจ ATK ตกราคาเหลือประมาณชุดละ 70 บาท และผ่านการรับรองมาตรฐานจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) แล้ว
อย่างไรก็ดีชมรมแพทย์ชนบทได้ออกแถลงการณ์ แสดงท่าทีต่อการจัดหา ATK ดังกล่าว โดยการวินิจฉัยการติดเชื้อโควิดได้ผูกติดกับการตรวจ RT-PCR ซึ่งเป็นวิธีมาตรฐาน แต่มีข้อจำกัดในการใช้เวลาในการตรวจนาน มีความล่าช้าในการออกผลทำให้การรักษาเริ่มได้ช้า ผู้ป่วยหนักหรือเสียชีวิตมีมากขึ้น จึงเสนอให้ตรวจแบบรวดเร็วด้วย ATK แต่ต้องใช้คุณภาพสูงและได้มาตรฐานขององค์การอนามัยโลก
ผลการคัดเลือกผู้ชนะการประมูลที่ใช้เกณฑ์ราคาถูกที่สุดเป็นตัวตัดสิน โดยไม่สนใจการคัดเลือก ATK ที่มีคุณภาพสูง สินค้าของผู้ชนะประมูลถูกเรียกเก็บสินค้าออกจากตลาดสหรัฐอเมริกาเมื่อปลายเดือนพ.ค.ตามคำสั่งของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ให้ระงับใช้ชุดตรวจหาเชื้อไวรัสโควิด
ชุดตรวจ ATK หัวใจสำคัญต้องมีคุณภาพสูง มีความแม่นยำ ความจำเพาะและมีความไวตามมาตรฐานขององค์การอนามัยโลก ซึ่งสูงกว่ามาตรฐาน อย.ไทย หากใช้ ATK ที่ไม่แม่นยำ ย่อมต้องมีการตรวจซ้ำด้วย RT-PCR อีก จะเสียโอกาสของผู้ป่วยในการรักษาเร็ว สิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย การประกาศผู้ชนะการประมูลที่ได้ ATK มีข้อกังขาเรื่องความแม่นยำ จะทำให้การควบคุมโรคโควิดที่วิกฤติหนักมีปัญหาเพิ่มขึ้น
เราเห็นด้วยและสนับสนุนแพทย์ชนบทในการจัดการจัดหาชุดตรวจ ATK ที่มีประสิทธิภาพ โดย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ประธานคณะกรรมการศูนย์บริหารสถานการณ์ฉุกเฉินโควิด-19 (ศบค.) ต้องดำเนินการสั่งระงับการประมูลรายการนี้ออกไปก่อน
พร้อมทั้งตรวจสอบ คุณภาพ ประสิทธิภาพชุดตรวจ ATK ให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล โดยไม่ยึดโยงกับราคาเป็นตัวตั้งหรือตัวตัดสินในการจัดหาอุปกรณ์ชุดตรวจนี้ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาในการวิเคราะห์ ตรวจโรค และผู้ป่วยโควิดสะสม ซ้ำเติมวิกฤติโควิดให้หนักมากยิ่งขึ้น