วิกฤติโลกร้อน ทะเลสาบขนาดใหญ่ในโลกกำลังเหือดแห้ง

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการใช้น้ำมากเกินไป กำลังทำให้มากกว่าครึ่งหนึ่งของทะเลสาบและอ่างเก็บน้ำที่ใหญ่ที่สุดในโลกสูญเสียน้ำจำนวนมากในช่วงสามทศวรรษที่ผ่านมา

การศึกษาของทีมนักวิทยาศาสตร์นานาชาติที่ตีพิมพ์ในวารสาร Science พบว่า ขณะที่ทะเลสาบครอบคลุมพื้นที่เพียง 3% ของโลก แต่กักเก็บน้ำจืดที่เป็นของเหลวบนผิวโลกได้เกือบ 90% และเป็นแหล่งน้ำดื่ม การชลประทาน พลังงานที่จำเป็น และเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยที่สำคัญสำหรับสัตว์และพืช กำลังมีปัญหา

ทะเลสาบที่สำคัญที่สุดทั่วโลกกำลังลดลงอย่างรวดเร็ว ทะเลสาบมี้ด (Lake Mead) ของแม่น้ำโคโลราโดในภาคตะวันตกเฉียงใต้ของสหรัฐฯ มีปริมาณน้ำลดลงอย่างมาก ท่ามกลางความแห้งแล้งและการใช้น้ำมากเกินหลายทศวรรษ ทะเลแคสเปียนระหว่างเอเชียและยุโรป ซึ่งเป็นผืนน้ำภายในแผ่นดินที่ใหญ่ที่สุดในโลก กำลังลดลงเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการใช้น้ำ

Fangfang Yao ผู้เขียนหลักของการศึกษา กล่าวว่า มีการบันทึกข้อมูลการเปลี่ยนแปลงทะเลสาบหลายแห่ง แต่ขอบเขตของการเปลี่ยนแปลงและเหตุผลที่อยู่เบื้องหลังไม่ได้รับการตรวจสอบอย่างละเอียด

การศึกษานี้ นักวิจัยใช้ดาวเทียมตรวจวัดทะเลสาบและอ่างเก็บน้ำที่ใหญ่ที่สุดในโลกเกือบ 2,000 แห่ง ซึ่งคิดเป็น 95% ของปริมาณน้ำในทะเลสาบทั้งหมดของโลกรวมกัน การตรวจสอบภาพถ่ายดาวเทียมมากกว่า 250,000 ภาพในช่วงปี 1992 ถึง 2020 พร้อมกับแบบจำลองสภาพภูมิอากาศ

ผลลัพธ์ที่ได้ คือ 53% ของทะเลสาบและอ่างเก็บน้ำสูญเสียน้ำจำนวนมาก ลดลงสุทธิประมาณ 22 พันล้านเมตริกตันต่อปี ซึ่งเป็นจำนวนที่ผู้เขียนรายงานเปรียบเทียบกับปริมาณของทะเลสาบมี้ดส์ 17 แห่ง ขณะเดียวกันรายงานยังพบว่ามากกว่าครึ่งหนึ่งของปริมาณน้ำที่สูญเสียสุทธิในทะเลสาบธรรมชาติเป็นผลมาจากกิจกรรมของมนุษย์และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ 

ปริมาณการใช้น้ำที่ไม่ยั่งยืนเป็นสาเหตุสำคัญทำให้ระดับน้ำของทะเลอารัลในอุซเบกิสถานและทะเลซอลตันในแคลิฟอร์เนียลดลง ขณะที่การเปลี่ยนแปลงของปริมาณน้ำฝนและปริมาณน้ำที่ไหลบ่าได้ผลักดันการลดลงของทะเลสาบเกรตซอลต์

ในแถบอาร์กติก มีสาเหตุมาจากการรวมกันของการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ ฝน หิมะ เเละการระเหย และปริมาณน้ำที่ไหลผ่าน สำหรับทะเลสาบในส่วนภูมิประเทศที่มีอากาศเย็น การระเหยของน้ำในฤดูหนาวเป็นปัญหาที่เพิ่มขึ้น เนื่องจากอุณหภูมิที่อุ่นขึ้นจะละลายน้ำแข็งที่มักจะปกคลุมอยู่ ทำให้น้ำสัมผัสกับชั้นบรรยากาศ การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจมีผลกระทบต่อเนื่อง รวมถึงคุณภาพน้ำที่ลดลง การเพิ่มขึ้นของสาหร่ายพิษ และการสูญเสียสิ่งมีชีวิตในน้ำ

สำหรับอ่างเก็บน้ำ รายงานพบว่าปัจจัยที่ใหญ่ที่สุดในการลดลงคือการตกตะกอน ซึ่งตะกอนไหลลงสู่น้ำ อุดตันและลดพื้นที่ เช่น ทะเลสาบพาวเวลล์ ซึ่งเป็นอ่างเก็บน้ำที่มนุษย์สร้างขึ้นที่ใหญ่เป็นอันดับสองในสหรัฐอเมริกา ได้สูญเสียความจุกักเก็บไปเกือบ 7% เนื่องจากการสะสมตัวของตะกอน

การตกตะกอนอาจได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เช่น ไฟป่าซึ่งทวีความรุนแรงมากขึ้นเมื่อโลกร้อนขึ้น เผาผลาญป่าและทำให้ดินไม่เสถียร ช่วยเพิ่มการไหลของตะกอนลงสู่ทะเลสาบและอ่างเก็บน้ำ

ในข่าวร้ายยังมีข่าวดี ไม่ใช่ทุกทะเลสาบจะลดลง 1 ใน 3 ของการลดลงของทะเลสาบถูกชดเชยด้วยการเพิ่มขึ้นที่อื่น 24% ของการกักเก็บน้ำที่เพิ่มขึ้นอย่างมาก รายงานพบว่าทะเลสาบเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะเป็นทะเลสาบในภูมิภาคที่มีประชากรน้อย รวมถึงพื้นที่ใน Northern Great Plains ของอเมริกาเหนือและที่ราบสูงทิเบตตอนใน

ในแง่ของอ่างเก็บน้ำ ขณะที่เกือบ 2 ใน 3 ประสบปัญหาการสูญเสียน้ำอย่างมาก แต่โดยรวมมีการเพิ่มขึ้นสุทธิเนื่องจากมีอ่างเก็บน้ำที่เพิ่งเติมใหม่มากกว่า 180 แห่ง 

ข้อมูล : CNN