‘สมเด็จพระพันปีหลวง’กับพระราชกรณียกิจ ด้านการจัดการทรัพยากรน้ำ
พระราชกรณียกิจ ด้านการจัดการทรัพยากรน้ำ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง "เสด็จสู่สวรรคาลัย"
KEY
POINTS
- ทรงริเริ่มโครงการ "ป่ารักน้ำ" เพื่อฟื้นฟูสภาพป่าซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญ และส่งเสริมให้ราษฎรอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน
- มีพระราชดำริในการจัดหาแหล่งน้ำให้ราษฎรผ่านการสร้างฝายและระบบท่อส่งน้ำ เพื่อให้มีน้ำเพียงพอสำหรับการเกษตรและอุปโภคบริโภค
- ทรงให้ความสำคัญกับการฟื้นฟูทรัพยากรสัตว์น้ำ โดยการปล่อยพันธุ์ปลาและกุ้งคืนสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ รวมถึงการอนุรักษ์เต่าทะเล
วันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2568 นับเป็นวันแห่งความโศกเศร้าของปวงชนชาวไทย เมื่อสำนักพระราชวังประกาศว่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง "เสด็จสู่สวรรคาลัย" ด้วยพระอาการสงบ สิริพระชนมพรรษา 93 พรรษา
ตลอดระยะเวลากว่าครึ่งศตวรรษแห่งการทรงงาน พระองค์ทรงอุทิศพระวรกายเพื่อบำบัดทุกข์บำรุงสุขแก่ราษฎร และ ทรงเป็นกำลังสำคัญเคียงคู่ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในการเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมเยียนราษฎร ไม่ว่าพื้นที่นั้นจะห่างไกล สภาพทุรกันดารเพียงใด ก็ทรงรับสนองพระราชดำริในการดำเนินโครงการต่างๆ เพื่อบรรเทาความเดือดร้อน และ บำรุงสุขแก่พสกนิกรในพระองค์
เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ บทความนี้ขอพาย้อนถึงพระราชกรณียกิจสำคัญที่ทรงสร้างคุณูปการแก่แผ่นดินไทย ที่มีหลายด้าน โดยเฉพาะพระราชกรณียกิจด้าน การ จัดการทรัพยากรน้ำหนึ่งในพระราชกรณียกิจสำคัญเพื่อชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีต่อประเทศชาติและพสกนิกรชาวไทย
พระราชกรณียกิจด้านการจัดการทรัพยากรน้ำของสมเด็จพระพันปีหลวง ได้แก่ การ "ป่ารักน้ำ" เพื่อฟื้นฟูป่าต้นน้ำ, การ "จัดหาแหล่งน้ำ" เพื่อการเกษตรและอุปโภคบริโภค, การ "ส่งเสริมการจัดการน้ำ" ให้ราษฎรมีส่วนร่วม, และ "ฟื้นฟูสัตว์น้ำ" โดยการปล่อยพันธุ์ปลาและกุ้ง
โครงการและพระราชกรณียกิจที่สำคัญ
- โครงการ "ป่ารักน้ำ" ริเริ่มโครงการนี้เพื่อฟื้นฟูผืนป่าซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญ โดยพระองค์ให้ราษฎรช่วยกันปลูกไม้โตเร็วเพื่อเป็นร่มเงาแก่ไม้เศรษฐกิจ และให้ความรู้ในการอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน
- การจัดหาแหล่งน้ำ การสร้างระบบท่อและฝายกักเก็บน้ำเพื่อนำน้ำไว้ใช้ในการเกษตรและอุปโภคบริโภค เช่น โครงการในพื้นที่ลำห้วยแม่แหล่ข่อโกร
- การส่งเสริมการจัดการน้ำ ทรงส่งเสริมให้ราษฎรจัดตั้งกลุ่มเพื่อจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ และทรงให้คำแนะนำในการรักษาป่าและแหล่งน้ำ
- การฟื้นฟูทรัพยากรสัตว์น้ำ มีพระราชดำริให้กรมประมงฟื้นฟูพันธุ์ปลาและสัตว์น้ำจืดของไทยให้กลับมามีจำนวนมากขึ้น รวมถึงการช่วยขยายพันธุ์กุ้งก้ามกราม และยังทรงสนับสนุนการอนุรักษ์เต่าทะเลให้รอดพ้นจากการสูญพันธุ์
- โครงการ "ฟาร์มตัวอย่าง" ในบางพื้นที่ที่ประสบภัยน้ำท่วม ทรงพระราชทานพระราชดำริให้จัดตั้งฟาร์มตัวอย่างบนพื้นที่สูงที่น้ำไม่ท่วม เพื่อให้เป็นแหล่งอาหารและเป็นที่พักพิงชั่วคราวแก่ประชาชน