5 สัญญาณเตือน ‘คนไทย’ ก่อนวัยเกษียณ จากงาน ‘Life Fest 40+ รู้ก่อน ดีกว่า’

จบไปแล้วกับงาน “Life Fest 40+ รู้ก่อน ดีกว่า” เทศกาลรวม How to เพื่อเตรียมความพร้อม สำหรับการวางแผนเพื่อชีวิตที่เป็นอิสระสำหรับคนทุกวัย ด้วยความรู้ทั้ง 5 ด้าน ผ่านเวทีเสวนา เวิร์กช็อป และโซนกิจกรรมลงมือทำจริง วันที่ 17–19 ตุลาคม 2568 ที่ centralwOrld PULSE ชั้น 7 ซึ่งเปิดให้เข้าฟรี 

โดย The Cloud, Superjeew Event, AIS Academy, centralwOrld และ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ได้ร่วมกันขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลง ชวนคนไทยทุกวัย ทั้งวัย 40+ และยังไม่ 40 มาเตรียมความพร้อมสู่ชีวิตที่มีอิสระกับการก้าวสู่ สังคมสูงวัยระดับสุดยอด (Super Aged Society) เต็มรูปแบบในไม่กี่ปีข้างหน้า 

ทั้งนี้ ประเทศไทยมีผู้สูงวัยหรือคนอายุมากกว่า 60 ปี เกิน 20% ครัวเรือนไทยก็มีภาวะหนี้สินสูงที่สุดในรอบ 4 ปี แบกหนี้เฉลี่ยครอบครัวละ 7.4 แสนบาท ยังมีปัญหาโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เกิดกับวัย 40+ ไปจนถึงผู้สูงอายุ และปัญหาล้มที่บ้านของผู้สูงอายุสูงถึง 82.9% รวมทั้งสัดส่วนผู้สูงวัยที่ตกเป็นเหยื่อออนไลน์ก็พุ่งขึ้นถึง 23.12% ทั้งหมดนี้คือแรงกดดันที่ทำให้ “อิสระ” ของคนทุกวัยถูกบีบไปพร้อมกัน โดยปัญหา 5 ข้อ ที่ทำให้ชีวิตของคนไทยไร้อิสระ กับการเข้าสู่วิกฤติ Super Aged Society มีดังนี้ 

1. ปัญหาหนี้สิน

ข้อมูลจาก ศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ปี 2568 พบว่ากว่า 95% ของครัวเรือนยังมีหนี้ และ หนี้เฉลี่ย 740,596 บาท/ครัวเรือน สูงสุดรอบ 4 ปีขณะเดียวกัน ข้อมูลจาก สสช. ชี้ส่วนใหญ่ผู้สูงอายุมีรายได้หลักจากลูกหลาน 35.7%

รองลงมาคือมาจากการทำงาน 33.9% โดยผู้สูงอายุที่ยังต้องทำงานมีถึง 5.26 ล้านคน หรือ 37.2% แสดงให้เห็นถึงเหตุจำเป็นที่อาจทำให้ผู้สูงอายุหยุดทำงานไม่ได้ รวมถึงในวันที่ทำงานไม่ไหว หรือ ไม่มีตลาดแรงงานรองรับ หนี้สินทั้งหมด รวมถึงค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูก็จะตกมาถึงลูกหลานวัยทำงาน 

2. ปัญหาสุขภาพ

ข้อมูลจากกรมควบคุมโรค เผย ไทยมี “ผู้ป่วยความดัน” ราว 14 ล้านคน แต่ขึ้นทะเบียนรักษาเพียง 7 ล้านคน อีกทั้งคนไทยป่วยเบาหวานราว 6.5 ล้านคน หรือประมาณ 1 ใน 10 และจำนวนผู้ไม่รู้สถานะอีกจำนวนมาก ซึ่งโรคในหมวด NCDs เหล่านี้เป็นฐานความเสี่ยงใหญ่ของวัย 40+ ที่จะลากยาวถึงวัยสูงอายุ ทั้งต้นทุนรักษาค่อนข้างสูงและทอนคุณภาพชีวิตครัวเรือน

3. ปัญหาด้านจิตใจ

ข้อมูลจาก WHO ระบุว่าอย่างน้อย 1 ใน 4 ของผู้สูงอายุเผชิญภาวะ “social isolation” ในขณะที่ข้อมูลจาก สสช. ชี้ว่า ผู้สูงอายุไทยอาศัยอยู่เพียงลำพังสูงถึง 12.9% หรือ ผู้สูงอายุกว่า 1.7 ล้านคน จากผู้สูงอายุทั้งหมด 14 ล้านคน ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจกัดกินใจผู้สูงวัยจนพัฒนาไปสู่ภาวะซึมเศร้าโดยไม่รู้ตัว อีกทั้งยังเสี่ยงต่อการหกล้มในบ้านโดยไม่มีใครช่วยเหลือ และการเจ็บป่วยโดยไม่มีผู้ดูแล ทำให้โอกาสในการเสียชีวิตเพิ่มมากขึ้น

4. ปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัย

สถิติจาก สสช. มีผู้สูงอายุหกล้มที่บ้านสูงถึง 82.9% แบ่งเป็นบริเวณบ้าน 50.5% และ ภายในบ้าน 32.4% สอดคล้องข้อมูลจากกรมควบคุมโรค ชี้ 1 ใน 3 ของผู้สูงอายุ หกล้มทุกปี และ ต้องเข้าพักรับการรักษาในโรงพยาบาลกว่า 165,000 คน บาดเจ็บรุนแรงถึงขั้นกระดูกสะโพกหักกว่า 40,000 รายต่อปี โดย 17% ของผู้ที่กระดูกสะโพกหัก จะเสียชีวิตภายใน 1 ปี นี่ชี้ให้เห็นถึงปัญหาการออกแบบที่อยู่อาศัยที่ไม่เป็นมิตรกับผู้สูงวัย

5. ปัญหามิจฉาชีพออนไลน์

ผู้สูงวัยตกเป็นเหยื่อมิจฉาชีพออนไลน์ เพิ่มขึ้นจาก 16% ในปี 2564 เป็น 23.12% ในปี 2567 โดยแบ่งเป็น หลอกให้ซื้อสินค้าคุณภาพไม่สมราคา 73% หลอกให้ทำบุญ 39% หลอกลวงให้เปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคล 18% สาเหตุเกิดจากการขาดทักษะตรวจสอบข้อมูลก่อนตัดสินใจ และขาดการไตร่ตรองก่อนเชื่อหรือแชร์ ส่งผลให้ต้องสูญเสียทรัพย์สิน กระทบต่อสุขภาพกาย สุขภาพจิตและความมั่นคงในการใช้ชีวิต 

โดยคดีอาชญากรรมทางเทคโนโลยีเป็นปัญหาใหญ่ของประเทศ โดยสถิติจากสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ตั้งแต่วันที่ 1 มี.ค. 2565 - 31 ธ.ค. 2567 มีคดีออนไลน์ 7.7 แสนคดี รวมมูลค่าความเสียหาย 7.9 หมื่นล้านบาท ดังนั้น ถึงเวลาที่ต้องอัพเกรดผู้สูงวัยให้รู้เท่าทันมิจฉาชีพ

"วิวัฒน์ วงศ์ภัทรฐิติ" กรรมการบริหาร บริษัท ซูเปอร์จิ๋ว อีเวนต์ จำกัด กล่าวว่า สิ่งที่น่ากลัวของสังคมสูงวัย ไม่ใช่จำนวนของผู้สูงอายุ แต่คือการที่ชีวิตของคนในครอบครัวกำลังจะไร้อิสระไปพร้อมกัน โดยคนไทยกำลังเข้าสู่ Super Aged Society ในอีกไม่เกิน 10 ปีข้อมูล สสช. ปี 2567 ชี้ว่าตอนนี้ประเทศไทยมีผู้สูงอายุ 60 ขึ้นไป เพิ่มขึ้นคิดเป็น 20% ของประชากร หรือสูงถึง 1 ใน 5 ของประเทศ และ อัตราส่วนเกื้อหนุนลดเหลือราว 3.2 คนทำงานต่อผู้สูงวัย 1 คน

หมายถึง รายได้ เวลา และ พลังของครอบครัวคนไทย ต้องถูกเฉลี่ยไปกับภาระดูแลมากขึ้นในจังหวะเดียวกับที่ความเปราะบางทางเศรษฐกิจและสุขภาพขยายตัว ผลลัพธ์คือ “อิสระ” ของคนทุกวัยถูกบีบไปพร้อมกัน นอกจากนี้ยังมีปัญหาด้านอื่นๆ ในสังคมที่รุนแรงและพร้อมจะพรากอิสระไปจากคนไทยได้อย่างง่ายดาย 

"สุพัฒนุช สอนดำริห์" ผู้อำนวยการอาวุโส สำนักสื่อสารการตลาดเพื่อสังคมสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า การเปิดตัวโปรเจกต์ ‘สูงวัยให้พร้อมต้องเตรียมตัวก่อน 40’กลุ่มเป้าหมายหลักที่ต้องการสื่อสารคือวัย 40+ เพื่อหวังให้คนวัย 40+ เตรียมตัว และหันมาดูแลตัวเองเพื่อรับมือได้ทัน

"กานติมา เลอเลิศยุติธรรม" รองประธานเจ้าหน้าที่บริหาร ด้านธุรกิจองค์กร บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า ในวันที่ประเทศไทย
กำลังเข้าสู่ Super Aged Society ความรู้และทักษะดิจิทัลคือหนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่จะทำให้คนรุ่น 40+ มีอิสระในการใช้ชีวิตอย่างมั่นใจ AIS ก็ได้เดินหน้าขยายโครงการ AIS Academy for Thais เพื่อพัฒนาทักษะดิจิทัลให้คนไทยทุกวัย พร้อมรับมือกับโลกที่เปลี่ยนไปได้อย่างปลอดภัยเช่นกัน

"สุนีย์ ศรีสง่าตระกูลเลิศ" รองปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กล่าวว่า เนื่องจากประเทศไทยกำลังเผชิญสถานการณ์มีเด็กเกิดใหม่น้อยที่สุดในรอบ 70 ปี หรือมีการตายมากกว่าเกิด ซึ่งเป็นการเร่งให้สังคมเข้าสู่สังคมสูงวัยระดับสุดยอดไวมากขึ้น สถานการณ์นี้นำไปสู่ความท้าทาย ทั้งด้านรายได้และรายจ่ายส่งผลกับคุณภาพชีวิตของคนในครอบครัว เนื่องจากผู้สูงอายุส่วนใหญ่ยังพึ่งพารายได้
จากผู้อื่นเป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นครอบครัวหรือภาครัฐ

ดังนั้น จึงควรมีมาตรการกระตุ้นหรือสนับสนุนให้ผู้สูงวัยมีรายได้จากการทำงานหรือเงินออมเพิ่มขึ้น ซึ่งความท้าทายนี้จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากภาคเอกชน และ ทุกภาคส่วนมาช่วย และงาน Life Fest 40+ รู้ก่อนดีกว่านับเป็นเวทีต้นแบบที่ช่วยเชื่อมโยงความรู้ ทั้ง 5 มิติ และเชื่อมโยงความร่วมมือของทุกภาคส่วน ร่วมถึงประชาชน ให้เข้าใจ มีความรู้ และตระหนักรู้ถึงปัญหา

"ช้างน้อย กุญชร ณ อยุธยา" กรรมการผู้จัดการ บริษัท คลาวด์แอนด์กราวนด์ จำกัด กล่าวว่า ชีวิตที่เป็นอิสระคือเป้าหมายของทุกคน แต่หลายคนยังไม่รู้ว่าจะเริ่มต้นอย่างไร หรือคิดว่าเป็นเรื่องไกลตัวจนไม่ทันได้เตรียมตัว ซึ่งไม่เพียงส่งผลต่อชีวิตตัวเอง แต่ยังกระทบต่อสังคม ดังนั้น จึงเชื่อว่าความเป็นอิสระไม่ได้เกิดขึ้นเอง แต่ต้องมี “ความรู้” ที่ถูกต้องและเริ่มตั้งแต่วันนี้ไม่ว่าเราจะอายุเท่าไรก็ตาม