วันงดบุหรี่โลก กรมแพทย์แผนไทยฯ แนะ 5 สมุนไพรไทยช่วยเลิกบุหรี่ได้

30 พฤษภาคม 2568 นายแพทย์สมฤกษ์ จึงสมาน อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เปิดเผยว่า ในวันที่ 31 พฤษภาคมของทุกปี องค์การอนามัยโลก (WHO) จัดให้เป็นวันงดสูบบุหรี่โลก คำขวัญรณรงค์ในปีนี้ คือ "กระชากหน้ากากธุรกิจบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า : นิโคตินเสพติด จน ตาย"

กรมการแพทย์แผนไทยฯ เล็งเห็นความสำคัญเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพของประชาชนที่มีผลกระทบจากบุหรี่ ปัจจุบันมีการนำศาสตร์การแพทย์การแพทย์แผนไทย แนะนำ 5 สมุนไพรที่ช่วยให้ไม่อยากบุหรี่ เช่น หญ้าดอกขาว มะนาว โปร่งฟ้า รางจืด และกานพลู รวมถึงการบำบัดโดย การนวด และประคบสมุนไพรในส่วนศาสตร์การแพทย์แผนจีนที่นำมาร่วมรักษา ได้แก่ การฝังเข็ม หัตถการด้วยศาสตร์แผนจีนซึ่งเป็นทางเลือกในการบำบัดรักษาผู้ที่อยากเลิกบุหรี่แบบศาสตร์องค์รวมอย่างจริงจังและปลอดภัย

ล่าสุดกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เปิดให้บริการคลินิกเลิกสูบบุหรี่แบบบูรณาการ โดยมีบุคลากรประจำคลินิก ทั้งแพทย์แผนไทย และ แพทย์แผนจีน ที่ผ่านการอบรมที่ได้มาตรฐาน มีการให้บริการตรวจและ ให้คำปรึกษา พร้อมสร้างแรงจูงใจในการเลิกบุหรี่/บุหรี่ไฟฟ้าแบบมีมาตรฐานในการรักษาเพื่อเป็นทางเลือกในการรักษาบำบัดในผู้ที่อยากเลิกบุหรี่ คลินิกเลิกสูบบุหรี่แบบบูรณาการ เปิดให้บริการทุกวันพฤหัสบดี เวลา 09.00 – 15.00 น.

นายแพทย์กุลธนิต วนรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์การแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวว่า สำหรับสมุนไพรที่สามารถนำมาช่วยลดความอยากบุหรี่ ได้แก่

1. หญ้าดอกขาว

มีสารสำคัญคือ Sodium nitrate ทำให้ลิ้นชาหรือลิ้นฝาด ช่วยลดอาการอยากบุหรี่ ปัจจุบันหญ้าดอกขาวถูกบรรจุเป็นยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ รูปแบบชาชง

วิธีใช้ ให้นำหญ้าดอกขาวแห้งปริมาณ 2 กรัม ต่อ น้ำร้อน 120 - 200 มิลลิลิตร แช่ไว้ 10 นาที ดื่มหลังอาหาร วันละ 3 - 4 ครั้ง

ข้อควรระวังในการใช้ ควรระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรคหัวใจ และโรคไต เพราะหญ้าดอกขาวมีแร่ธาตุโพแทสเซียมสูงอาจส่งผลให้โรคประจำตัวกำเริบได้

2. มะนาว เป็นผลไม้รสเปรี้ยวจัด มีวิตามินซีสูง เปลือกมีรสขม ซึ่งวิตามินซีในมะนาวจะช่วยเปลี่ยนรสชาติของบุหรี่ให้เฝื่อนทำให้ไม่อยากสูบบุหรี่

วิธีใช้ หั่นมะนาวทั้งเปลือกเป็นชิ้นเล็ก ๆ พอดีคำ นำมารับประทานเมื่อมีความรู้สึกอยากสูบบุหรี่

3. โปร่งฟ้า มีสารสำคัญช่วยในการเลิกบุหรี่ เพราะใบมีรสชาติหวานเมื่อสูบบุหรี่จะทำให้รสชาติบุหรี่เปลี่ยนไป ทำให้รู้สึกพะอืดพะอม ไม่อยากสูบบุหรี่อีก

วิธีใช้ นำใบโปร่งฟ้าสด 1-2 ใบ เคี้ยวเวลาเกิดอาการอยากสูบบุหรี่

4. รางจืด มีสรรคุณช่วยในการล้างสารพิษ โดยเฉพาะสารนิโคตินที่สะสมในร่างกาย ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดความอยากสูบบุหรี่

วิธีใช้ ใช้ใบสด 4-5 ใบ ฉีก และชงในน้ำร้อนดื่ม

ข้อควรระวังในการใช้ คือ ไม่ควรใช้ติดต่อกันนานเกิน 7 วัน ควรระวังในผู้ป่วยเบาหวานและผู้ที่รับประทานยาอื่นประจำ

5. กานพลู ใช้ดอกกานพลูแห้ง 2 – 3 ดอก อมไว้ในปาก 5 – 10 นาที ทำให้ปากชาจะแก้ความอยากบุหรี่ ช่วยเลิกบุหรี่ได้ง่ายขึ้น

สำหรับคลินิกเลิกสูบบุหรี่แบบบูรณาการ มีบริการในส่วนหัตถการแผนไทยและ แผนจีนที่ร่วมบำบัดรักษา ได้แก่ การนวดและประคบสมุนไพร รวมถึงการฝังเข็ม และ การติดเมล็ดหวางปู่หลิวสิง ที่ใบหู ซึ่งเป็นเทคนิคหนึ่งในการรักษา โดยมีหลักการว่าอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายจะมีเส้นลมปราณที่ผ่านมายังใบหูและกระจายตามจุดสะท้อนบนใบหู ซึ่งการรักษาดังกล่าว มีความสัมพันธ์กับการรับรู้รสของผู้ป่วยโดยส่วนใหญ่จะมีปฏิกิริยาต่อรสชาติของบุหรี่เปลี่ยนไปอย่างชัดเจน โดยรู้สึกว่าบุหรี่ขม จืด หรือไม่มีรสชาติ ทำให้ความอยากในการสูบบุหรี่ลดลงหรือไม่อยากสูบอีกเลย