เปิด 5 สัญญาณ “ดื้ออินซูลิน” ปล่อยไว้เสี่ยง เบาหวาน ไขมัน ความดัน

 

วันพุธที่ 18 มิถุนายน 2568 “หมอเจด” หรือ นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก  หมอเจด ว่า ถ้าพูดถึงอินซูมลิน หลายคนเข้าใจว่า “ดื้ออินซูลิน” คือ เรื่องของคนเป็นเบาหวานเท่านั้นแต่ความจริงคือ จุดเริ่มต้นของโรคอ้วน เบาหวาน ความดัน ไขมันพุ่ง และโรคหลอดเลือดหัวใจอีกสารพัด

ใครมีอาการต่อไปนี้ซัก 2 - 3 ข้อขึ้นไปก็เป็นไปได้สูงมากว่า “ร่างกายเริ่มดื้อต่ออินซูลิน” แล้วมาดูกันเลยว่า 5 สัญญาณที่น่าสังเกตมีอะไรบ้าง

 

1. น้ำหนักขึ้นง่าย ไขมันลงพุง 

ใครเคยเป็นบ้าง? ไม่ได้กินเยอะขึ้น แต่ทำไมกางเกงมันแน่นขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะตรง “พุง” ที่เริ่มแน่น แข็ง และล้นออกมาชัด

สาเหตุหลักเลยคือ “อินซูลิน” ที่สูงอยู่ตลอดเวลาพออินซูลินเยอะ มันจะไปกระตุ้นให้ร่างกายสะสมพลังงานในรูป “ไขมัน” และจุดที่ไขมันพอกได้ง่ายที่สุดก็คือ “รอบอวัยวะภายในช่องท้อง” กลายเป็นพุงนั่นเอง

ซึ่งคนที่มี “Visceral fat” หรือ ไขมันในช่องท้องมาก มักมีภาวะดื้ออินซูลินแบบเรื้อรังและยังเสี่ยงต่อโรคหัวใจ เบาหวาน และไขมันพอกตับ อีกด้วย

2. หิวบ่อย อยากของหวาน กินข้าวแล้วอยากของหวานอีก

ภาวะอินซูลินดื้อทำให้กลูโคสไม่สามารถเข้าเซลล์ได้เต็มที่ถึงเราจะกินอาหารเข้าไปแล้ว แต่พลังงานมันเข้าไม่ถึงเซลล์ ทำให้ร่างกายเลยสั่งให้ “หิวอีก”

ผลคือ

• อยากกินของหวาน ของมัน
• หิวถี่ขึ้นทุก 2 - 3 ชั่วโมง
• บางคนกินแล้ว “ง่วง“ เพราะน้ำตาลในเลือดแกว่ง

นี่คือวงจรอุบาทว์ของ “หิว-กิน-อินซูลินพุ่ง-หิวใหม่” วนไม่จบและยิ่งกินหวานเท่าไหร่ ร่างกายยิ่งดื้ออินซูลินมากขึ้นเท่านั้น ใครมีอาการแบบนี้บ่อย ๆ ควรลองลดของหวาน แป้งขัดขาว แล้วเช็กพฤติกรรมด้วย
 

3. เหนื่อยง่าย เพลียเรื้อรัง แม้นอนพอ

คนที่มีภาวะดื้ออินซูลิน มักจะรู้สึก “ไม่มีแรง” หรือ “เหนื่อยง่าย” แม้ว่าจะนอนครบ 7 - 8 ชั่วโมง หรือไม่ได้ทำงานหนักก็ตาม

เพราะอะไร? เพราะแม้ร่างกายจะมีพลังงาน จากอาหารแต่น้ำตาลเข้าเซลล์ไม่สะดวก เซลล์ไม่ได้รับพลังงาน เราจึงรู้สึก “อ่อนล้าเรื้อรัง” 

บางคนบอกว่ารู้สึกสมองเบลอ มึน ๆ คิดงานไม่ออก แถมอารมณ์ก็แกว่งง่าย ทั้งหมดนี้สัมพันธ์กับน้ำตาลในเลือดที่ไม่เสถียร จากอินซูลินที่ไม่ทำงานเต็มประสิทธิภาพ

4. ผิวคล้ำตรงคอ รักแร้ ข้อพับ ขัดยังไงก็ไม่หาย

อันนี้เป็นอาการเฉพาะที่หลายคนไม่รู้ว่าเกี่ยวกับ “อินซูลิน” ที่เรารู้จักว่าคอคาร์บอนนั่นแหละชื่อทางการแพทย์คือ Acanthosis Nigricans 

ลักษณะคือ

• ผิวคล้ำ เหนียวขึ้นเล็กน้อย
• มักเกิดบริเวณคอ รักแร้ ขาหนีบ ข้อพับ
• บางคนเข้าใจผิดว่า “ขี้ไคล” แล้วพยายามขัด แต่ก็ไม่หาย

กลไกคือ อินซูลินในเลือดสูงเรื้อรัง ไปกระตุ้นการแบ่งเซลล์ผิวหนัง  ทำให้ผิวบริเวณนั้นหนาขึ้น คล้ำขึ้น พบได้บ่อยในคนที่มี BMI สูง, อ้วนลงพุง หรือเด็กที่กินหวานจัด
 

5. ตรวจสุขภาพแล้วเจอ ไขมันพอกตับ ไขมันในเลือดสูง ความดันสูง

ใครเคยตรวจสุขภาพแล้วหมอบอกว่า “ค่าตับขึ้น” หรือ “มีไขมันพอกตับ” หลายคนตกใจ แต่ไม่รู้ว่า “อินซูลิน” ก็มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรง

กลไกคือ

• อินซูลินที่สูงเรื้อรังจะกระตุ้นให้ ตับเก็บไขมันไว้มากขึ้น
• เกิดภาวะ ไขมันพอกตับ (NAFLD) ซึ่งเป็นอาการเงียบ ๆ ที่อันตราย

แถมคนที่อินซูลินดื้อยังมีแนวโน้มไขมัน Triglyceride สูง, HDL ต่ำ และความดันขึ้นด้วย เพราะอินซูลินมีผลต่อระบบหลอดเลือดและไขมันในร่างกาย

ถ้ามีทั้งไขมันพอกตับ + ไขมันในเลือดสูง + ความดันสูง ต้องสงสัยภาวะดื้ออินซูลินไว้เลย

 

แล้วเราจะทำยังไง? ถ้ารู้ว่าตัวเองอาจกำลังอินซูลินดื้อ

เริ่มจากเปลี่ยนพฤติกรรมง่าย ๆ ก่อน ดังนี้

•  ลดน้ำตาล ของหวาน แป้งขัดขาว
•  เพิ่มผัก โปรตีนดี และไขมันดีในมื้ออาหาร
•  ออกกำลังกายสม่ำเสมอ โดยเฉพาะเดินเร็ว + เวทเบา ๆ
•  นอนให้พอ (อย่างน้อย 6.5–8 ชม./คืน)
•  ลดความเครียด เพราะคอร์ติซอลก็ทำให้ดื้ออินซูลินได้

ถ้าจะให้ดี แนะนำให้ตรวจ Fasting insulin + HOMA-IR ควบคู่กับ FBS, HbA1c ด้วยเพื่อดูแนวโน้มภาวะดื้ออินซูลินแบบแม่นยำ

 

สรุปอีกทีแบบเข้าใจง่ายๆ

ภาวะดื้ออินซูลินอาจไม่ได้ทำให้เรารู้ตัวทันที แต่มันส่งผลต่อระบบเผาผลาญ, น้ำหนัก, อารมณ์, ผิวหนัง และสุขภาพตับหัวใจของเราแบบเงียบ ๆ รู้เร็ว = ปรับก่อน = ป้องกันเบาหวานและโรคเรื้อรังได้ตั้งแต่เนิ่นๆ