Free Float เปลี่ยนใหม่! ดึงดูดบริษัทใหญ่ เสริมสภาพคล่องการลงทุน

จากประเด็นที่นางสาวแพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ได้เชิญสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.) กรมสอบสวนคดีพิเศษ กระทรวงยุติธรรม (DSI) เข้าพบ เพื่อหารือเกี่ยวกับสถานการณ์ในตลาดหุ้น และติดตามการดำเนินมาตรการสร้างความเชื่อมั่น

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการบังคับใช้กฎหมายให้เร่งดำเนินการอย่างเคร่งครัดและรวดเร็ว พร้อมกันนี้ รัฐบาลจะสนับสนุนในการเร่งรัดแก้ไขกฎหมายเพื่อฟื้นฟูความเชื่อมั่น โดยการเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันการกระทำผิดในตลาดหุ้น ตลอดจนการบังคับใช้กฎหมาย อีกทั้งยังได้เน้นย้ำ 4 เรื่องสำคัญ

หนึ่งในข้อเน้นย้ำครั้งนี้ที่น่าสนใจ คือ เรื่องข้อกำหนดที่จะจัดการเรื่อง free floot ลงโทษบริษัทจดทะเบียน (บจ.) ที่ทำผิดเกณฑ์ให้ออกจากตลาดทุนนั้น "ฐานเศรษฐกิจ" ได้มีการสอบถามกับทางตลาดหลักทรัพย์ฯ โดยได้ข้อมูลว่า การเปิดรับฟังความคิดเห็นในส่วนของ Free Float เดิมจะสิ้นสุดในวันที่ 18 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมา แต่เนื่องด้วยรายละเอียดบางประการณ์ที่ยังต้องมีการแก้ไข ทำให้ตลาดหลักทรัพย์ฯ ได้ถอดจากลิสต์การรับฟังความคิดเห็นในข้อกำหนดของ Free Float ออกเป็นการชั่วคราว

หลักๆ เพื่อนำมาปรับรายละเอียดใหม่ให้มีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น โดยเน้นย้ำว่าในปัจจุบันทางตลาดหลักทรัพย์ฯ กำลังเร่งดำเนินการอยู่ คาดว่าเร็วๆ นี้ จะกลับมาเปิดรับฟังความคิดเห็นได้อีกครั้ง

Free Float คืออะไร...

การกระจายการถือหุ้นโดยผู้ถือหุ้นรายย่อย หรือ Free Float เป็นส่วนสำคัญของการมีสภาพคล่องในการซื้อขายหุ้นของบริษัท ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ถือหุ้นและผู้ลงทุนที่จะซื้อขายหุ้นได้อย่างคล่องตัวและได้ราคาที่เหมาะสม ทำให้เกิดความน่าสนใจลงทุนในหุ้นของบริษัท

ตลาดหลักทรัพย์ฯ จึงกำหนดให้ Free Float เป็นคุณสมบัติประการหนึ่งในการเข้าจดทะเบียนและดำรงสถานะในการเป็นบริษัทจดทะเบียน (บจ.) ทั้งนี้ บจ. ต้องมีจำนวนผู้ถือหุ้นสามัญรายย่อยไม่น้อยกว่า 150 ราย และถือหุ้นรวมกันไม่น้อยกว่าร้อยละ 15 ของทุนชำระแล้ว

โดยตลาดหลักทรัพย์ฯ พิจารณาจากรายงาน Free Float ซึ่งบริษัทจัดทำขึ้นจากรายชื่อผู้ถือหุ้นที่ปรากฏ ณ วันปิดสมุดทะเบียนพักการโอนหุ้น (Book Closing Date : BC) หรือวันกำหนดรายชื่อผู้ถือหุ้น (Record Date : RD) เพื่อสิทธิในการเข้าร่วมประชุมสามัญผู้ถือหุ้นประจำปีของบริษัท

ก่อนหน้านี้ ตลาดหลักทรัพย์ฯ มีแผนปรับปรุงเกณฑ์ New Listing เพื่อดึงดูดบริษัทขนาดใหญ่ให้เข้ามาจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ โดยหนึ่งในนั้นมีแนวคิดเรื่องการทบทวนเกณฑ์ Free Float สำหรับบริษัทขนาดใหญ่ที่จะเข้าจดทะเบียนเพื่อเพิ่มความน่าสนใจในการเข้าจดทะเบียน เพิ่มความชัดเจน

อีกทั้งยังเป็นการเพิ่มศักยภาพการแข่งขันกับตลาดหลักทรัพย์ต่างประเทศ โดยการดำเนินการดังกล่าวสอดคล้องกับกลยุทธ์ของตลาดหลักทรัพย์ฯ ที่ต้องการสร้างโอกาสการเติบโต และผลักดันให้ตลาดหลักทรัพย์ฯ เป็นศูนย์กลางการระดมทุน (Listing Hub) ของธุรกิจที่มีศักยภาพทั้งในและต่างประเทศ

ส่งผลให้ทางตลาดหลักทรัพย์ฯ ได้เปิดรับฟังความคิดเห็น เรื่อง การปรับปรุงเกณฑ์ Free Float สำหรับบริษัทที่จะเข้าจดทะเบียนใน SET และ mai  ดังนี้

1. ปรับปรุงเกณฑ์ Free Float สำหรับบริษัทที่มีทุนชำระแล้วไม่น้อยกว่า 10,000 ล้านบาทที่จะเข้าจดทะเบียน ดังนี้  

• ปรับปรุงสัดส่วน Free Float จาก 20% เป็น 17% ของทุนชำระแล้ว
• ยกเลิกการใช้ดุลยพินิจในการผ่อนผันระยะเวลาการกระจาย Free Float

2. เพิ่มหลักเกณฑ์กรณีบริษัทที่จะเข้าจดทะเบียนใน SET และ mai มีการดำเนินการใดๆ ที่จะส่งผลให้สัดส่วน Free Float ลดลงต่ำกว่าคุณสมบัติตามเกณฑ์รับหลักทรัพย์ ในทันทีตั้งแต่หุ้นเริ่มซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ฯ โดยจะถือว่าบริษัทดังกล่าวไม่มีคุณสมบัติเรื่อง Free Float ตามเกณฑ์รับหลักทรัพย์ ทั้งนี้ เพื่อป้องกันไม่ให้บริษัทเลี่ยงการปฏิบัติตามเกณฑ์รับหลักทรัพย์  

ในส่วนของเกณฑ์ดำรงสถานะสำหรับบริษัทจดทะเบียนยังคงไม่เปลี่ยนแปลง คือ บริษัทต้องมีผู้ถือหุ้นรายย่อยขั้นต่ำ 150 ราย และถือหุ้นรวมกันไม่น้อยกว่า 15% ของทุนชำระแล้ว

โดยการเปิดรับฟังความคิดเห็นดำเนินมาได้เพียงระยะสั้นๆ ตลาดหลักทรัพย์ก็พบว่าอาจต้องมีการทบทวนและพิจารณาเรื่องเกณฑ์ Free Float ใหม่อีกครั้ง เพื่อให้เหมาะสมกับสถานการณ์และมีความยืดหยุ่นมากยิ่งขึ้น จึงได้ถอดเรื่องนี้ออกจากการเปิดรับฟังความคิดเห็นตามที่กล่าวในข้างต้น

อย่างไรก็ตาม ตลาดหลักทรัพย์ฯ ได้กำหนดแนวทางดำเนินการกับบริษัทจดทะเบียนที่มี Free Float ไม่ครบถ้วน โดยขึ้นเครื่องหมาย CF (Caution – Free Float) ไว้ที่หลักทรัพย์ของบริษัทจดทะเบียนดังกล่าว รายละเอียดตามหัวข้อการดำเนินการกรณี Free Float ไม่ครบตามเกณฑ์

การจัดทำรายงานและกำหนดส่ง

• จัดทำรายงาน Free Float ผ่านระบบ SETLink โดยใช้รายชื่อผู้ถือหุ้น ณ วัน RD/BC 
• นำส่งรายงาน Free Float ที่ลงนามโดยกรรมการผู้มีอำนาจลงนามผ่านระบบ SETLink เพื่อเป็นข้อมูลต่อ ตลาดหลักทรัพย์ฯ ภายใน 14 วันนับจากวันสุดท้ายที่กฏหมายกำหนดให้จัดประชุมสามัญผู้ถือหุ้นประจำปี เช่น กรณีมีรอบบัญชีวันที่ 31 ธันวาคม กำหนดส่งรายงาน Free Float ภายในวันที่ 14 พฤษภาคม ของทุกปี
• กรณีบริษัทจดทะเบียนไม่จัดหรือจัดประชุมสามัญผู้ถือหุ้นล่าช้า บริษัทยังคงมีหน้าที่นำส่งรายงาน Free Float ผ่านระบบ SETLink ภายในกำหนด หากไม่นำส่ง จะถือว่าบริษัทมี Free Float ไม่ครบถ้วน

การดำเนินการ กรณี Free Float ไม่ครบตามเกณฑ์ 

• บริษัทที่มี Free Float ไม่ครบถ้วนเป็นปีที่ 1: ตลาดหลักทรัพย์ฯ ประกาศรายชื่อและขึ้นเครื่องหมาย CF โดยบริษัทต้องจัดประชุมเพื่อให้ข้อมูลและชี้แจงแนวทางแก้ไขคุณสมบัติกับผู้ลงทุนและผู้ที่เกี่ยวข้อง (Public Presentation) ภายใน 15 วันนับแต่วันที่ถูกขึ้นเครื่องหมาย CF
• บริษัทที่มี Free Float ไม่ครบถ้วนเป็นปีที่ 2: เมื่อขึ้นเครื่องหมาย CF ต่อเนื่องครบ 1 ปีแล้ว และบริษัทยังไม่สามารถแก้ไขได้ ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะปลดเครื่องหมาย CF และขึ้นเครื่องหมาย SP (Suspension)
• บริษัทที่มี Free Float ไม่ครบถ้วนตั้งแต่ปีที่ 3: เมื่อเครื่องหมาย SP ต่อเนื่องครบ 1 ปีแล้ว ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะประกาศให้บริษัทเข้าข่ายอาจถูกเพิกถอน พร้อมทั้งจะขึ้นเครื่องหมาย NC (Non-Compliance) และยังคงขึ้นเครื่องหมาย SP รวมทั้งอาจพิจารณาดำเนินการเกี่ยวกับการสั่งเพิกถอนต่อไป (รายละเอียดตามขั้นตอนการดำเนินการกรณีที่มี Free Float ไม่ครบถ้วน)

การรายงานความคืบหน้าของบริษัท

• ระหว่างถูกขึ้น CF ให้จัด Public Presentation ทุกไตรมาส 
• ภายหลังถูกขึ้น SP แล้ว ให้นำส่งรายงานความคืบหน้าในการแก้ไข Free Float ทุกไตรมาสพร้อมกับการนำส่งงบการเงิน หรือภายในวันเดียวกันกับวันครบกำหนดส่งงบการเงินในแต่ละไตรมาส ทั้งนี้ กรณีที่มีความคืบหน้า ในการดำเนินการอย่างมีนัยสำคัญ ให้บริษัทเปิดเผยต่อตลาดหลักทรัพย์ฯ โดยไม่ชักช้า

เมื่อแก้ไขให้มี Free Float ครบถ้วนแล้ว

• กำหนด RD/BC ล่าสุด เพื่อจัดทำและนำส่งรายงาน Free Float ผ่านระบบ SETLink เพื่อเป็นข้อมูลในการพิจารณาของตลาดหลักทรัพย์ฯ
• ตลาดหลักทรัพย์ฯ พิจารณาคุณสมบัติภายใน 7 วันทำการนับจากวันที่ได้รับข้อมูลถูกต้องครบถ้วน 
• เมื่อตลาดหลักทรัพย์ฯ พิจารณาว่าบริษัทมีคุณสมบัติครบถ้วน 

1. บริษัทแจ้งข่าวการแก้ไขคุณสมบัติ Free Float เพื่อเผยแพร่แก่ผู้ลงทุน
2. ตลาดหลักทรัพย์ฯ ประกาศว่าบริษัทสามารถแก้ไขปัญหาและจะดำเนินการปลดเครื่องหมาย CF, SP หรือ NC แล้วแต่กรณี

 

แหล่งที่มา : ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.)