หนุนพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชน เพิ่มความคล่องตัว ประหยัดงบรัฐ

จากรายงานความยากง่ายในการทำธุรกิจประจำปี 2561 ของธนาคารโลก แม้ว่าอันดับของประเทศไทยจะเพิ่มขึ้นถึง 20 อันดับจาก 46 ในปี 2560 ขึ้นมาอยู่ที่อันดับ 26 จาก 190 ประเทศทั่วโลก แถมยังติดที่ 2 ของโลกประเทศที่พัฒนามากที่สุดอีกด้วย

แต่การแก้ปัญหาการล้มละลายกลับลดลง 3 อันดับจาก 23 ลงมาอยู่อันดับที่ 26 จึงเป็นที่มาของการแก้ไขกฎหมายประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง (2 ฉบับ) กฎหมายล้มละลายและฟื้นฟูกิจการของเอสเอ็มอี กฎกระทรวงขายทอดตลาด ก่อนที่จะมีการประกาศอันดับปีนี้อีกครั้งช่วงเดือนพฤศจิกายน

ซึ่งหลังจากเปิดรับฟังความคิดเห็นต่อร่างกฎหมายหลักประกันทางธุรกิจและร่างพระราชบัญญัติ(พ.ร.บ.)ล้มละลาย(ฉบับที่...) พ.ศ. (เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์พร้อมเอกชน) ในประเทศไปแล้ว พร้อมๆกับจัดเวทีประชุมระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิของเจ้าหนี้ลูกหนี้ มาตรการเยียวยา “การพัฒนาอย่างยั่งยืน: กลไกเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชนและสิทธิหลักประกัน” ซึ่งมีผู้แทนประเทศสมาชิกอาเซียน จีน ญี่ปุ่น เกาหลี ฮ่องกงรวมทั้งองค์การเจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติงานด้านล้มละลายระหว่างประเทศ (IAIR) สภาเจ้าพนักงานบังคับคดีระหว่างประเทศ (UIHJ) สำนักงานคณะกรรมาธิ การสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายการค้าระหว่างประเทศ (UNCITRAL)และธนาคารโลกเข้าร่วม



“รื่นวดี สุวรรณมงคล” อธิบดีกรมบังคับคดีระบุว่า กรมบังคับคดีใช้เวทีสัมมนาเป็นห้องเรียนเชิงปฎิบัติการจากสมาชิกอาเซียนและผู้เชี่ยว ชาญกฎหมายแม่แบบ ซึ่งทั้งหมดมีเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชนแล้ว โดยจะสรุปประเด็นและผลการรับฟังความคิดเห็นเสนอต่อกระทรวงยุติธรรม ไม่เกินเดือนสิงหาคม ก่อนจะเสนอที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.)กันยายนนี้ ส่วนการยกร่างกฎหมายหลักประกันทางธุรกิจ ซึ่งอยู่ในความดูแลกระทรวงการคลังกับกระทรวงพาณิชย์นั้นจะสรุปประเด็นเสนอต่อนายสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรีในสัปดาห์นี้

“ร่างกฎหมายนี้ มีหลักประกันที่หลากหลาย ซึ่งธนาคารโลกอยากเห็นระบบขึ้นทะเบียนหลักประกันแบบรวมศูนย์ กลไกการบังคับคดีที่มีความคล่องตัว ยืดหยุ่น เช่น หลักประกัน 1 ชิ้นสามารถใช้กับเจ้าหนี้มากกว่า 1 รายจึงควรจดแจ้ง ขึ้นทะเบียนไว้ในระบบ เพื่อให้เจ้าหนี้รายอื่นที่จะปล่อยสินเชื่อเข้าไปค้นหาได้ อีกทั้งเปิดทางให้เครดิตสินเชื่อครอบคลุมมากขึ้นเช่น ผู้ประกอบการเอสเอ็มอี ประเภทค้าปลีกค้าส่ง เช่าซื้อ หรือ แฟกตอริงด้วย ขณะที่กฎหมายแม่แบบต่างประเทศจะใช้ธุรกรรมเป็นตัวตั้งไม่ใช่ทรัพย์สินเช่น สัญญาเช่าซื้อ เหล่านี้สะท้อนการเข้าถึงสินเชื่อและเป็นโจทย์วัดความยากง่ายในการทำธุรกิจ”



อย่างไรก็ตาม กระบวนการยุติธรรมที่เน้นความเป็นสากลรูปแบบใหม่ของกรมบังคับคดีจะทำหน้าที่กำกับดูแลโดยโอนภาระของรัฐให้เอกชนปฏิบัติ ซึ่งยกร่างทั้ง 2 เรื่องมีความจำเป็น เพื่อปฏิรูปประเทศตามครม.เห็นชอบเมื่อวันที่ 27 มิถุนายน 2560 ซึ่งเรื่องให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชน เบื้องต้นกรมจะเปิดให้ สถาบัน นิติบุคคลดำเนินการในคดีล้มละลายที่มีทรัพย์หลักประกันก่อน โดยกรมยังดูแลคดีล้มละลายรายย่อยและคดีที่ไม่มีหลักประกันเพื่อรักษาผลประโยชน์ประชาชนและสร้างประสบการณ์ความเชี่ยวชาญของข้าราชการในฐานะผู้กำกับอยู่

สำหรับเวทีสัมมนาพบว่าแต่ละประเทศประสบความสำเร็จและเผชิญความท้าทายที่แตกต่าง ซึ่งเป็นกรณีศึกษาอย่าง สกอตแลนด์การบริหารจัดการคดี โดยกระจายงานคดีที่ภาครัฐกำกับดูแลให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชนประมูลคดีโดยต่อสัญญา 2 ปี/ครั้ง ซึ่งเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชนจะมีรายได้ 65% จากค่าธรรมเนียมและเมื่อกระบวนการล้มละลายเสร็จสิ้นจะได้รับอีก 35%

ขณะที่บางคดีสามารถเรียกเก็บค่าธรรมเนียมได้ 75% ข้อดีของการมีเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชนช่วยลดจำนวนคดีและต้นทุนในการดำเนินคดีล้มละลาย เช่น ในปี 2560 และ 2561 ลดลง 386 ปอนด์ ซึ่งประหยัดกว่ารูปแบบเก่า แต่ข้อเสียคือ ภาครัฐไม่สามารถเข้าไปแทรกแซงหรือมีข้อโต้แย้งกรณีเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เอกชนทำงานไม่สำเร็จ โดยแนะให้ภาครัฐและเอกชนเป็นหุ้นส่วนกันเพื่อเป็นทางออก

หน้า 23-24 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ฉบับที่ 3,394 วันที่ 23 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2561