ผ่าระบบ KYC มาตรการเข้ม "เอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์" ระดับโลก

ดร.ณรงค์ชัย ใหญ่สว่าง นักวิชาการด้านเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยกรุงเทพอินเตอร์ ได้ให้สัมภาษณ์ในรายการ "มีทางออก" ทางสถานีโทรทัศน์ NBT เมื่อวันที่ 6 พ.ค. 68 เกี่ยวกับนโยบายเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์ที่กำลังเป็นประเด็นถกเถียงในสังคมไทย โดยนำเสนอมุมมองทางเศรษฐศาสตร์และข้อมูลเชิงเปรียบเทียบจากนานาประเทศ

 

สถานการณ์การพนันทั่วโลก

 

ดร.ณรงค์ชัย เปิดประเด็นด้วยการเผยสถิติว่าปัจจุบันมีถึง 75% ของประเทศทั่วโลก หรือกว่า 100 ประเทศ ที่ได้ทำให้กาสิโนคอมเพล็กซ์ถูกกฎหมายและอยู่ภายใต้กรอบการควบคุมที่ชัดเจนว่า ประเทศเหล่านี้ได้มีการหารือและตกผลึกร่วมกันว่า การทำให้การพนันผิดกฎหมายและจำกัดประชาชนมากเกินไปนั้น ไม่สามารถควบคุมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

"ไม่ว่าจะเป็นบ่อนใต้ดิน หรือไม่ว่าจะเป็นหวย หรือการพนันต่างๆ ถ้าเกิดว่าเราไปทำให้ผิดกฎหมาย และจำกัดประชาชนเกินไป มันควบคุมไม่ได้ ยังไงก็ตาม ประชาชนก็แอบเล่นอยู่ดี" ดร.ณรงค์ชัยกล่าว

 

นักเศรษฐศาสตร์ ยังชี้ให้เห็นปัญหาการเสียดุลการเงินของประเทศ เมื่อเงินไหลออกไปยังบ่อนการพนันในต่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็นเว็บพนันออนไลน์ต่างชาติ บ่อนตามแนวชายแดนอย่างปอยเปต หรือแม้แต่คนไทยที่มีฐานะดีที่เดินทางไปเล่นที่มารีน่า เบย์ แซนด์ในสิงคโปร์

ระบบการควบคุมที่มีประสิทธิภาพ

 

ดร.ณรงค์ชัย อธิบายถึงระบบการควบคุมในต่างประเทศ โดยยกตัวอย่างระบบ "Know Your Customer" (KYC) ที่ใช้ในต่างประเทศ ซึ่งทำให้สามารถตรวจสอบได้ว่าผู้ที่เข้าใช้บริการเป็นใคร เป็นนักการเมืองหรือเป็นประชาชนทั่วไป โดยเปรียบเทียบระบบลงทะเบียนที่แตกต่างกันระหว่างประเทศต่างๆ บางประเทศอาจเพียงตรวจสอบอายุผ่านเอกสารเดินทาง เช่นที่สิงคโปร์ที่มีระบบลงทะเบียนที่เข้มงวด

 

ในประเด็นเรื่องการฟอกเงิน ดร.ณรงค์ชัย ชี้แจงว่าในคอมเพล็กซ์อย่างของสิงคโปร์ การฟอกเงินแทบจะเป็นไปไม่ได้เลย เนื่องจากมีการใช้ระบบ KYC และดิจิทัลฟุตพรินต์ต่างๆ

 

"เวลาเราจ่ายเงินชำระเงินต่างๆ มี payment gateway ในการเติมชิพต่างๆ มีการโอนเงิน เพราะฉะนั้นรู้ transaction แน่นอนว่าใครโอนให้ใคร เพราะฉะนั้นหลักเรื่องของการฟอกเงินตัดทิ้งได้เลย เพราะปัจจุบันนี้ ในประเทศไทยเรา พอเข้าเป็นดิจิตอลเนี่ย สรรพากรรู้ว่าคุณมีการชำระเท่าไหร่ จ่ายเงินเท่าไหร่ ทุกอย่างสามารถติดตามได้"

 

ประโยชน์ทางเศรษฐกิจและสังคม

 

ดร.ณรงค์ชัย คาดการณ์ว่าเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์จะสามารถสร้างรายได้ถึงหนึ่งล้านล้านบาท โดยรัฐบาลสามารถนำเงินส่วนนี้มาพัฒนาประเทศได้หลายด้าน รวมถึงการจัดตั้งกองทุนแก้ปัญหาผู้ติดการพนัน

 

ยกตัวอย่างเช่น ในอังกฤษ เขาก็มีการแบ่งส่วน 3% ของรายได้รัฐบาล ซึ่งเป็นหลักแสนล้านบาทในสหราชอาณาจักร ก็มาสเปนกับผู้ติดการพนันบำบัด และก็มีการแทร็ก" ดร.ณรงค์ชัยกล่าว โดยท่านเสริมว่าระบบนี้ช่วยให้สามารถระบุคนที่เริ่มมีปัญหาติดการพนัน เช่น ผู้ที่เข้ากาสิโนบ่อยถึง 5 วันต่อสัปดาห์ และสามารถจำกัดการเข้าถึงรวมถึงให้การบำบัดโดยนักจิตวิทยา

 

นอกจากนี้ ดร.ณรงค์ชัย ยังเสนอว่าเงินรายได้จากเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์สามารถนำไปสนับสนุนกลุ่มเปราะบางในสังคม เช่น คนว่างงาน คนไร้บ้าน ตามแบบอย่างของสหรัฐอเมริกา

 

การจัดการกับความกังวลเรื่องการติดการพนัน

 

เมื่อถูกถามว่านโยบายนี้จะทำให้คนเล่นการพนันมากขึ้นหรือไม่ ดร.ณรงค์ชัย ตอบโดยอ้างถึงสถิติปัจจุบันว่า ประเทศไทยมีคนเล่นหวยใต้ดินถึง 35 ล้านคน หรือครึ่งหนึ่งของประชากรทั้งประเทศอยู่แล้ว โดยไม่นับรวมสลากกินแบ่งรัฐบาล ดังนั้นการทำให้ถูกกฎหมายและมีการควบคุมอย่างเป็นระบบอาจทำให้จำนวนคนเล่นการพนันลดลงด้วยซ้ำ เนื่องจากสามารถจำกัดการเข้าถึงได้ โดยยกตัวอย่างของญี่ปุ่นที่จำกัดการเข้าร้านปาจิงโกะไว้ที่เพียง 3 วันต่อสัปดาห์เท่านั้น

 

ผลกระทบต่อการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจ

 

ดร.ณรงค์ชัย อธิบายถึงเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์ในฟิลิปปินส์ที่สามารถเพิ่มจำนวนนักท่องเที่ยวจาก 9 ล้านคนเป็น 19 ล้านคนภายในระยะเวลา 5-10 ปี แม้ว่าฟิลิปปินส์อาจมีปัจจัยอื่นที่ทำให้การเติบโตทางเศรษฐกิจช้ากว่าประเทศไทย สำหรับประเทศไทยนักท่องเที่ยวที่มาพัทยาโดยเฉลี่ยจะพักอยู่เพียง 3-4 วันเท่านั้น แต่หากมีเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์ จะสามารถดึงดูดให้นักท่องเที่ยวพักนานขึ้นเป็น 7-10 วัน และมีการใช้จ่ายเพิ่มขึ้น 2-3 เท่า จากปัจจุบันที่ทริปเฉลี่ยในประเทศไทยมีการใช้จ่ายเพียง 4,000 บาท เมื่อเทียบกับเกาหลีใต้หรือสิงคโปร์ที่มีการใช้จ่ายประมาณ 12,000-20,000 บาท

 

นอกจากนี้ ดร.ณรงค์ชัย ยังกล่าวถึงผลพลอยได้ในการสนับสนุนอุตสาหกรรมบันเทิงอื่นๆ เช่น การจัดคอนเสิร์ตขนาดใหญ่ เพราะการจัดคอนเสิร์ตอยู่ไม่ได้ ถ้าคนมาเที่ยวจำนวนน้อย

 

"คอนเสิร์ตถ้าในอังกฤษก็ระดับ 50,000-60,000 ที่นั่ง ถ้าในลาสเวกัสก็ใหญ่เลย 40,000-50,000 ที่นั่งขึ้นไป การที่จะมีคอนเสิร์ตฮอลล์ใหญ่ขนาดนั้น มันจะต้องมีทราฟฟิก คือมีคนเข้ามาใช้งาน มีการจัดงานบ่อยๆ มีนักท่องเที่ยวกระเป๋าหนักเข้ามา ถึงจะจัดคอนเสิร์ตเหล่านั้นได้"

 

สถานบันเทิงที่มากกว่ากาสิโน

 

ดร.ณรงค์ชัย เน้นย้ำว่า แนวคิดเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์นั้นไม่ใช่แค่กาสิโน แต่กาสิโนเป็นเพียงส่วนหนึ่งที่ใช้ดึงดูดนักท่องเที่ยว โดยในลาสเวกัส พื้นที่กาสิโนมีเพียง 10-15% ของพื้นที่ทั้งหมด และสร้างรายได้เพียง 30% เท่านั้น ขณะที่รายได้ 70% มาจากส่วนอื่นๆ เช่น คอนเสิร์ตฮอลล์ การจับจ่ายใช้สอย และการท่องเที่ยวส่วนในสิงคโปร์ มีพื้นที่กาสิโนเพียง 8.5% ของพื้นที่ทั้งหมดเท่านั้น ซึ่งถือว่าเล็กมาก

 

นอกจากนี้ ดร.ณรงค์ชัย ยังเสนอแนวคิดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการสร้างเขตปลอดภาษีหรือดาวน์ทาวน์ดิวตี้ฟรี ซึ่งประเทศไทยยังขาดในปัจจุบัน

 

"เทียบกับต่างประเทศ ประเทศไทยขาดอยู่อย่างนึง เค้าเรียกว่าดาวน์ทาวน์ดิวตี้ฟรี คือ duty free บ้านเรามีเฉพาะการบินออกเท่านั้น แต่เราขาดเขตปลอดภาษีหรือสินค้าราคาต่ำ ซึ่งผมมองในที่รัฐบาลเคยพูดมาเนี่ย เค้าเรียกว่าสินค้าโอทอป หากรัฐบาลมีนโยบายลดภาษีหรือไม่เก็บภาษีมูลค่าเพิ่มสำหรับสินค้าโอทอปในเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์ จะเป็นการสร้างตลาดใหม่ที่เสริมจากประตูน้ำและสำเพ็ง โดยเปิดโอกาสให้ผู้ค้ารายย่อยสามารถนำสินค้ามาขายและได้ประโยชน์จากเงินที่หมุนเวียนในระบบ

 

ประเทศที่ประสบความสำเร็จ

 

ดร.ณรงค์ชัย ได้ยกตัวอย่างหลายประเทศที่ประสบความสำเร็จในการดำเนินนโยบายคล้ายกันนี้ ไม่ว่าจะเป็นสิงคโปร์ สหรัฐอเมริกา เกาหลีใต้ รัสเซีย แคนาดา อังกฤษ โมร็อกโก โมนาโก อียิปต์ และแม้แต่ในประเทศมุสลิมบางประเทศ 

 

อย่างไรก็ตามปัจจัยสำคัญสองประการที่จะทำให้นโยบายเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์ในประเทศไทยประสบความสำเร็จ

 

1. การสื่อสารที่โปร่งใสและชัดเจน  "ถ้าเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์จะเกิดขึ้น เราควรให้รัฐบาลมีมาตรการที่รัดกุมชัดเจนและโปร่งใส สามารถสื่อสารกับประชาชนทุกภาคส่วนให้เข้าใจได้ เพราะปัจจุบันในปีที่แล้ว รัฐบาลอาจจะสื่อสารกับประชาชนน้อยไปหน่อย ประชาชนเข้าใจว่าเอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์คือกาสิโน แต่จริงๆ ในต่างประเทศไม่ใช่ กาสิโนเป็นกิมมิคย่อยๆ

 

2. การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่ครอบคลุม  "การเข้าถึงคอมเพล็กซ์เนี่ย มันจะต้องทำให้ทั่วถึงครบวงจร เพราะปัจจุบันนี้ประชาชน การจราจรของประเทศไทยค่อนข้างหนาแน่น และยิ่งถ้ามีนักท่องเที่ยวประมาณสัก 10 ล้านรายเพิ่มขึ้นมา ทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นทั้งสนามบิน รถไฟ การจราจร ต้องพัฒนาควบคู่กันไปด้วย

 

"สรุปว่า เอ็นเตอร์เทนเม้นท์คอมเพล็กซ์สามารถเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศไทย หากมีการวางแผนและดำเนินการอย่างรอบคอบ ด้วยระบบควบคุมที่รัดกุม และการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่เหมาะสม โดยสามารถเรียนรู้จากโมเดลที่ประสบความสำเร็จในหลายประเทศทั่วโลก"