'อรรถพล' กางนโยบายพลังงานไทย เร่งหนุน Data Center พลิกเศรษฐกิจ 1 ล้านล้าน

นายอรรถพล ฤกษ์พิบูลย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน ได้กล่าวปาฐกถาพิเศษในงานสัมมนา PostToday Thailand Smart City 2026 “Data Center - พลิกประเทศ” ซึ่งจัดโดย Post Today สื่อในเครือเนชั่นกรุ๊ป ณ โรงแรม ดุสิตธานี กรุงเทพฯ โดยเน้นย้ำถึงความเชื่อมโยงที่แยกไม่ออกระหว่าง Data Center (DC) และประเด็นด้านพลังงาน

นายอรรถพลได้กล่าวว่า ในอดีตข้อมูล (Data) ถูกเปรียบเสมือนน้ำมันดิบที่มีคุณค่า แต่ในยุคปัจจุบัน AI คือไฟฟ้าใหม่ของโลก ("AI is the new electricity") ซึ่งเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญที่จะนำโลกไปข้างหน้า

ความต้องการพลังงานที่พุ่งสูงและการแข่งขันในภูมิภาค

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน ได้เปิดเผยตัวเลขที่น่าสนใจเกี่ยวกับการใช้พลังงานของ Data Center ทั่วโลก โดยระบุว่า ปัจจุบัน DC ใช้ไฟฟ้าประมาณ 1.5% ของความต้องการใช้ไฟฟ้ารวมทั่วโลก ซึ่งเทียบเท่ากับความต้องการใช้ไฟฟ้าของประเทศไทยทั้งประเทศประมาณ 1.7 เท่า และมีการคาดการณ์ว่า ภายในปี 2030 ความต้องการใช้ไฟฟ้าสำหรับ Data Center จะสูงขึ้นถึง 2,000 เท่า โดยเปรียบเทียบว่าความต้องการดังกล่าวจะเทียบเท่ากับความต้องการใช้ไฟฟ้าของประเทศญี่ปุ่นทั้งประเทศ

แม้ว่าในอดีต Data Center จะกระจุกตัวอยู่ในแถบอเมริกาและยุโรป แต่ปัจจุบันภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กำลังกลายเป็นพื้นที่เป้าหมายใหม่ (Target) สำหรับ Data Center โดยเฉพาะการแข่งขันระหว่างอินโดนีเซีย มาเลเซีย และไทย ขณะที่สิงคโปร์ซึ่งมีกำลังผลิตรองรับ Data Center ถึง 1,000 เมกะวัตต์ ก็ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการและพยายามขอซื้อไฟเขียวจากประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ลาวและไทย

นายอรรถพลระบุว่า ประเทศไทยยังมีกำลังรองรับ Data Center น้อย แต่มีศักยภาพและมีผู้ประกอบการจำนวนมากแสดงเจตนารมณ์ที่จะมาลงทุนในประเทศ รัฐบาลมีนโยบายเชิงยุทธศาสตร์ที่ไม่เพียงต้องการขายไฟฟ้าอย่างเดียว แต่ต้องการให้มีการลงทุน Data Center เกิดขึ้นในประเทศด้วย

คอขวดพลังงานและมาตรการ "Big Quick Win"

ปัญหาสำคัญที่เกิดขึ้นในปัจจุบันคือการหาพลังงานมารองรับการรันข้อมูลและ AI ที่จะเกิดขึ้นจำนวนมาก เนื่องจากผู้ประกอบการรายใหญ่ส่วนใหญ่ตั้งเป้าหมายที่จะใช้พลังงานสะอาด (Green Energy) ในสัดส่วนที่สูง โดยมีเป้าหมายระยะยาวที่จะเพิ่มการใช้พลังงานสะอาดให้เกือบ 40% ภายในปี 2035

นอกจากนี้ ยังมีปัญหาคอขวดในประเทศ เนื่องจากโครงการ Data Center ที่ขออนุมัติจาก BOI กว่า 30 โครงการ คิดเป็นมูลค่ารวมประมาณ 600,000 ล้านบาท นั้น กว่า 90% กระจุกตัวอยู่ในพื้นที่ EEC ซึ่งทำให้เกิดปัญหาไฟฟ้าไม่พอใช้ โดยไม่ได้เกิดจากโรงไฟฟ้าไม่พอ แต่เกิดจากสายส่งและสถานีไฟฟ้าย่อย (Substation) ไม่เพียงพอ

กระทรวงพลังงานได้ริเริ่มแผนงาน “Quick Win” หรือ “พลิก” ในช่วงรัฐบาลปัจจุบัน ซึ่งเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านระยะเวลา 4 เดือน โดยเน้นที่การดำเนินการที่รวดเร็วและสร้างผลกระทบสูง (High Impact) มาตรการหลักที่เกี่ยวข้องกับการสนับสนุน Data Center ได้แก่:

การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน:

การเร่งแก้ปัญหา EEC: มีการจัดสรรเงินที่ กฟผ. มีอยู่ในเบื้องต้น 3,000 ล้านบาท เพื่อแก้ปัญหาสายส่งและสถานีไฟฟ้าย่อยใน EEC เฉพาะหน้า และมีแผนโครงการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานเพิ่มอีกประมาณ 30,000 ล้านบาท เพื่อรองรับความต้องการไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นได้ 3,800 เมกะวัตต์

ระบบ PPA เสรี: เป็นการปรับระบบธุรกิจไฟฟ้าเพื่อเข้าใกล้ความเป็นเสรีมากขึ้น โดยอนุญาตให้กลุ่ม Data Center สามารถเจรจาซื้อขายไฟฟ้ากับผู้ผลิตไฟฟ้าเขียวได้โดยตรง โดยจ่ายค่าผ่านสายส่งให้กับการไฟฟ้า ซึ่งคาดว่าเกณฑ์จะออกในช่วงเดือนธันวาคมนี้ และจะช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ 1.6 ล้านตันต่อปี

การสร้างความมั่นคงทางพลังงานระยะยาว:

ไทยประกาศปรับเป้าหมาย Net Zero จากเดิมปี 2065 มาเป็นปี 2050 เพื่อให้ทัดเทียมกับคู่แข่งในอาเซียน เช่น มาเลเซีย สิงคโปร์ และเวียดนาม

มีการเร่งรัดการจัดทำแผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้าของประเทศ (PDP) ฉบับใหม่ภายใน 3 เดือน เพื่อให้สอดรับกับเป้าหมาย Net Zero 2050

แผน PDP ใหม่จะมองไปถึงเทคโนโลยีพลังงานรูปแบบใหม่ในอนาคต เช่น ไฮโดรเจน (ซึ่งปัจจุบันได้รับรองให้เป็นเชื้อเพลิงชนิดที่ 1 แล้ว) และ SMR (Small Modular Reactor)

วิสัยทัศน์ CCS และการเปลี่ยนผ่านประเทศ

นายอรรถพลกล่าวถึงเทคโนโลยีที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับประเทศ คือ Carbon Capture and Storage (CCS) เนื่องจากการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของภาคอุตสาหกรรมยังไงก็ยังมีการปล่อยอยู่ ประเทศไทยมีพื้นที่ที่มีศักยภาพสูงในอ่าวไทย ห่างจากฝั่งไปประมาณ 200 กิโลเมตร โดยมีความสามารถในการกักเก็บเบื้องต้น 6,000 ถึง 7,000 ล้านตัน

ท่านรัฐมนตรีเผยว่า โครงการนี้เป็นการลงทุนมหาศาลหลายแสนล้านบาท ซึ่งสิงคโปร์แสดงความสนใจที่จะใช้บริการหรือร่วมลงทุนกับไทย แต่ย้ำว่ามาเลเซียเองก็กำลังศึกษาพื้นที่ของตนเองอยู่เช่นกัน และโครงการนี้ควรจะเกิดเพียงที่เดียวเพราะต้องคำนึงถึงขนาดทางเศรษฐกิจ (Economy of Scale)

นายอรรถพลสรุปว่า หากดำเนินงานตามแผน Quick Win ได้สำเร็จ จะสามารถกระตุ้นเศรษฐกิจได้ประมาณ 1 ล้านล้านบาท สร้างงานเกือบ 30,000 ตำแหน่ง และลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ 10 ล้านตันต่อปี

เป้าหมายของประเทศคือการขยับจากประเทศที่เป็นผู้บริโภคเทคโนโลยี (Technology Consumer) ไปสู่การเป็น Creator และเปลี่ยนจากประเทศที่มีรายได้ต่ำไปสู่เศรษฐกิจที่มีมูลค่าสูง (High-Innovation Economy) ซึ่งการขับเคลื่อน Data Center โดยอาศัยพลังงานที่มั่นคง สะอาด และยั่งยืน จะเป็นเครื่องมือสำคัญในการบรรลุวิสัยทัศน์นี้