เปิดปมศาลปกครองกลาง ไฟเขียวดีล ‘ซีพี-โลตัส’ ยกคำฟ้อง 37 องค์กรผู้บริโภค
แม้คณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า (กขค.) จะมีมติอนุญาตให้เกิดการควบรวมธุรกิจระหว่างซีพี. กับเทสโก้โลตัส ด้วยคะแนนเสียง 4: 3 แต่ดูการควบรวมครั้งนี้ยังไม่ราบรื่น เมื่อมีหลายองค์กรออกมาเรียกร้องให้ทบทวนถึงผลได้ผลเสียที่จะเกิดขึ้น
โดยเสียงสะท้อนที่ทุกคนจับตามองคือ 37 องค์กรเพื่อผู้บริโภคนำโดยมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค (มพบ.) ซึ่งมีนางสาวสารี อ๋องสมหวัง เลขาธิการ มพบ. (ตำแหน่งในขณะนั้น) เป็นแกนนำ ที่ยื่นฟ้องศาลปกครอง ขอให้ศาลมีคําสั่ง
1. เพิกถอนคําสั่งกขค. ที่อนุญาตให้กลุ่มซีพีควบรวมธุรกิจกับเทสโก้ โลตัสได้
2. หากศาลไม่มีคําพิพากษาหรือคําสั่งเพิกถอน ขอให้ศาลกําหนดเงื่อนไข เชิงโครงสร้างและเงื่อนไขเชิงพฤติกรรมให้ผู้ขออนุญาตรวมธุรกิจต้องปฏิบัติ ได้แก่
2.1. ขายกิจการหรือทรัพย์สินบางส่วนในกิจการเพื่อลดผลกระทบจากการมีอํานาจเหนือตลาด และต้องปรับสัดส่วนให้มีส่วนแบ่งการตลาดไม่เกิน 50%
2.2. ห้ามขยายสาขาเพิ่มขึ้นภายในระยะเวลา 10 ปี ภายหลังการรวมธุรกิจแล้ว
2.3. เพิ่มเงื่อนไขด้านระยะเวลาตามกําหนดเงื่อนไขเชิงพฤติกรรมที่กขค.กำหนดไว้ในข้อ 2 จากเดิม 5 ปี เป็น 10 ปี และ ข้อ 4 จากเดิม 2 ปีเป็น 5 ปี
3. ให้ศาลมีคําสั่งบรรเทาทุกข์ชั่วคราวโดยมีคําสั่งห้ามรวมธุรกิจค้าส่งค้าปลีกสมัยใหม่ไว้ก่อนจนกว่าศาลจะมีคําพิพากษาหรือคําสั่งเป็นอย่างอื่น
หลังศาลปกครองรับคำฟ้องไปเมื่อวันที่ 22 มี.ค. ที่ผ่านมาพร้อมกับให้ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายส่งคำชี้แจงเพิ่มเติมเพื่อประกอบการพิจารณา และวันที่ 25 พ.ค. ศาลมีคำสั่งยกคำขอทุเลาการบังคับตามคำสั่งทางปกครองของทั้ง 37 องค์กร โดยคำพิพากษาของศาลปกครองกลางระบุว่า
การที่ กขค. อนุญาตให้รวมธุรกิจระหว่างซี.พี. รีเทล ดีเวลลอปเม้นท์กับเทสโก้ สโตร์สฯ นั้นเป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่พ.ร.บ. แข่งขันทางการค้า พ.ศ. 2560 กำหนด จึงยังไม่มีเหตุที่จะรับฟังได้ว่าไม่ชอบด้วยกฎหมาย จึงยกคำขอทุเลาการบังคับตามคำสั่งทางปกครอง
พร้อมหมายเหตุ เมื่อคำสั่งศาลไม่รับคำขอทุเลา หรือคำสั่งศาลยกขอทุเลา การบังคับตามกฎหรือคำสั่งทางปกครองไว้พิจารณาให้เป็นที่สุด คู่กรณีไม่อาจอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวได้ ขณะเดียวกันศาลก็เปิดช่องให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมีสิทธิยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งทุเลาการบังคับตามกฎหรือคำสั่งทางปกครองภายใน 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับแจ้งหรือทราบคำสั่งศาล โดยให้ยื่นต่อศาลปกครองกลาง
ทั้งนี้การยื่นขอให้เพิกถอนคําสั่งกขค. ที่อนุญาตให้กลุ่มซีพีควบรวมธุรกิจกับเทสโก้ โลตัสได้ ซึ่งเป็นคำสั่งทางปกครองนั้น เพราะหลังการควบรวมธุรกิจระหว่างซีพีกับเทสโก้ โลตัสเป็นหน่วยธุรกิจเดียวกัน จะทำให้มีอำนาจเหนือตลาดโดยสมบูรณ์ มีส่วนแบ่งตลาดสูงกว่า 83.47%
อีกทั้งยังสามารถใช้อำนาจเหนือกว่าในการต่อรองเชิงผลประโยชน์ด้านราคา ทำให้ผู้บริโภคสินค้า ขาดโอกาสในการเลือกซื้อสินค้าอุปโภคบริโภคได้อย่างอิสระ และยังทำให้เกิดการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรม
ขณะที่ศาลพิจารณาว่า การที่กขค. พิจารณาแต่งตั้งคณะอนุกรรมการศึกษาวิเคราะห์โครงสร้างตลาดและสภาพการแข่งขันในธุรกิจค้าส่งค้าปลีก ซึ่งมีทั้งนักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญทั้งด้านเศรษฐศาสตร์และนิติศาสตร์ ที่ศึกษาข้อมูลรอบด้านทั้งขอบเขตตลาด โครง สร้างตลาดและสภาพการแข่งขัน พร้อมเสนอแนะแนวทางเยียวยาหากเกิดผลกระทบต่อการแข่งขันทางการค้า
รวมทั้งยังมีหน่วยงานต่างๆที่เข้าร่วม เช่น สสว. , คณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค, หอการค้าไทยและสภาหอการค้าไทย, สมาพันธ์ SME ไทย ฯลฯ ร่วมด้วย ทำให้พิจารณาได้ว่า การรวมธุรกิจดังกล่าวไม่ก่อให้เกิดการผูกขาดตามประกาศของคณะกรรมการแข่งขันทางการค้า
เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขการขออนุญาตและการอนุญาตการรวมธุรกิจ พ.ศ. 2561 แต่ทำให้ผู้ขออนุญาตเป็นผู้ประกอบธุรกิจที่มีอำนาจเหนือตลาด ตามประกาศของคณะกรรมการแข่งขันการค้า เรื่อง หลักเกณฑ์ การเป็นผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาด
ซึ่งจากการพิจารณาของคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า ซึ่งเสียงข้างมาก (4:3) เห็นสมควรอนุญาตให้รวมธุรกิจ โดยกำหนดระยะเวลาหรือเงื่อนไขที่ต้องการดำเนินการอนุญาตรวมธุรกิจ เพื่อป้องกันมิให้มีการผูกขาดหรือใช้อำนาจเหนือตลาดในการบิดเบือนกลไกตลาดหรือลดการแข่งขัน
หรือเพื่อเพิ่มช่องทางการจำหน่ายหรือสิทธิประโยชน์ของผู้ผลิตหรือผู้จำหน่ายสินค้าหรือวัตถุดิบ โดยเฉพาะ SME จึงกำหนดเงื่อนไขให้ปฏิบัติตาม 7 ข้อแล้ว (กราฟฟิคประกอบ) และผ่านความเห็นชอบจากหน่วยงานต่างๆที่ร่วมพิจารณาแล้ว
ดังนั้นจากข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายต่างๆ การดําเนินการอนุญาตให้รวมธุรกิจในครั้งนี้ กระทําตามขั้นตอน หลักเกณฑ์และวิธีการที่พระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ. 2560 กําหนด จึงยังไม่มีเหตุที่จะรับฟังได้ว่าคําสั่งของกขค. ที่อนุญาตให้รวมธุรกิจได้ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ศาลจึงมีคําสั่งยกคําขอทุเลาการบังคับตามคําสั่งทางปกครองของผู้ฟ้องคดี ทั้ง 37 องค์กร
บนเส้นทางธุรกิจค้าปลีกค้าส่งของ “โลตัส” ชื่อใหม่ของเทสโก้ โลตัส ที่กลุ่มซีพีทยอยปรับเปลี่ยนอยู่นี้ ยังคงเดินหน้าต่อไป ท่ามกลางการเฝ้าตรวจสอบว่าสามารถปฏิบัติเงื่อนไขทั้ง 7 ข้อของกขค. ได้หรือไม่ ควบคู่ไปกับการตรวจสอบกขค. ว่าเมื่อให้การบ้านไปแล้ว นักเรียนทั้ง 2 ปฏิบัติหรือส่งการบ้านมาให้ตรวจหรือไม่ และหากทำผิดมีบทลงโทษหรือยัง
หน้า 14-15 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 41 ฉบับที่ 3,695 วันที่ 11 - 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2564