เปลี่ยนทายาทให้กลายเป็นผู้นำเกม

ธุรกิจครอบครัว คือรากฐานสำคัญของเศรษฐกิจไทยและเศรษฐกิจโลก แต่การถ่ายโอนธุรกิจจากรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นไม่ใช่เรื่องง่าย โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายไม่ใช่แค่การส่งไม้ต่อ แต่คือการปลุกผู้สืบทอดให้ลุกขึ้นมาเป็นผู้ประกอบการรุ่นใหม่ที่เต็มไปด้วยพลังสร้างสรรค์ วิสัยทัศน์ และเป้าหมายที่ชัดเจน

สิ่งสำคัญในวันนี้คือการเปลี่ยนบทบาทของทายาท จาก “ผู้รับช่วง” มาเป็น “ผู้สร้าง” ที่สามารถต่อยอดธุรกิจเดิม สร้างคุณค่าใหม่ และขับเคลื่อนองค์กรให้ตอบโจทย์อนาคตได้ เพราะหากครอบครัวต้องการรักษาความมั่งคั่งให้ยั่งยืน การเปิดพื้นที่ให้คนรุ่นใหม่ได้ลงมือทำ ย่อมมีพลังมากกว่าการรักษาสิ่งเดิมไว้เพียงอย่างเดียว

ปลุกพลังผู้สืบทอดในโลกที่เปลี่ยนไป

ทายาทรุ่นใหม่เติบโตขึ้นท่ามกลางกระแสเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว ความไม่แน่นอนของเศรษฐกิจ และค่านิยมทางสังคมที่หลากหลาย จึงมักมองหาความหมายในงานมากกว่าค่าตอบแทน ต้องการสร้างคุณค่าที่เชื่อมโยงกับสังคม พนักงาน และสิ่งแวดล้อม เมื่อคนรุ่นใหม่ได้รับโอกาสในการริเริ่มโครงการหรือธุรกิจของตนเองโดยมีการสนับสนุนจากครอบครัว ผลลัพธ์ที่ได้อาจไม่ใช่แค่รายได้เท่านั้น

แต่ยังรวมถึงนวัตกรรมใหม่ เสริมความแข็งแกร่งให้พอร์ตการลงทุน ลดความเสี่ยงจากการพึ่งพาธุรกิจเดิม และสร้างความผูกพันที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นกับทั้งองค์กรและครอบครัวอีกด้วย นอกจากนี้ยังเป็นเวทีพัฒนาทักษะสำคัญของผู้นำยุคใหม่ เช่น การคิดเชิงกลยุทธ์ การบริหารความเสี่ยง และความสามารถในการปรับตัว ซึ่งล้วนเป็นรากฐานของการสืบทอดที่ยั่งยืน

อุปสรรคที่ต้องข้ามให้ได้

แม้โอกาสจะเปิดกว้าง แต่เส้นทางสู่การเป็นผู้ประกอบการรุ่นใหม่ก็ไม่ได้ราบรื่นเสมอไป อุปสรรคที่พบได้บ่อย ได้แก่

• การขาดประสบการณ์หรือทักษะพื้นฐานด้านธุรกิจ
• ช่องว่างทางความคิดระหว่างคนรุ่นใหม่กับผู้นำรุ่นก่อน
• ความเสี่ยงทางการเงิน หากโครงการล้มเหลว
• ความคาดหวังที่ไม่ตรงกันระหว่างสิ่งที่คนรุ่นใหม่อยากทำ กับสิ่งที่ครอบครัวอยากเห็น
• วัฒนธรรมองค์กรที่ยังไม่เปิดรับการเปลี่ยนแปลง อาจกลายเป็นแรงต้านโดยไม่ตั้งใจ

ทั้งนี้หากไม่มีการจัดการที่เข้าใจและเปิดใจจากทั้งสองรุ่น อุปสรรคเหล่านี้อาจทำให้ทายาทรู้สึกหมดแรงจูงใจ หรือแม้แต่ถอยห่างจากธุรกิจของครอบครัวไปเลยก็ได้

วิธีทำให้ Next-Gen ลุกขึ้นมาสร้าง

การจุดประกายทายาทให้ลุกขึ้นมาเป็นนักสร้าง ไม่ได้เกิดจากการสั่งสอนเพียงอย่างเดียว แต่ต้องเริ่มจากการเปิดโอกาสอย่างแท้จริง โดยครอบครัวสามารถส่งเสริมได้ผ่านวิธีต่างๆ ดังนี้

• เปิดพื้นที่ให้ลองผิดลองถูก เริ่มต้นจากโครงการขนาดเล็กในองค์กร โดยมีพี่เลี้ยงและที่ปรึกษาคอยสนับสนุน มองความล้มเหลวเป็นบทเรียนไม่ใช่บทลงโทษ
• มอบอำนาจและความรับผิดชอบอย่างแท้จริง ความรู้สึกเป็นเจ้าของจะเกิดขึ้นได้ ก็ต่อเมื่อพวกเขามีสิทธิในการตัดสินใจ และต้องรับผิดชอบต่อผลลัพธ์ด้วยตัวเอง
• สนับสนุนการเรียนรู้และการทดลอง ส่งเสริมให้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ควบคู่กับการอบรมหรือโค้ชชิ่งในเรื่องสำคัญ เช่น การเงิน การบริหารจัดการ หรือภาวะผู้นำ เป็นต้น
• เชื่อมโยงงานเข้ากับคุณค่าที่ลึกซึ้งกว่าเงิน ช่วยให้พวกเขาเห็นว่า ธุรกิจครอบครัวสามารถเป็นพลังในการสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกแก่ชุมชน พนักงาน และสังคม เพื่อปลุกแรงจูงใจจากภายใน

ดังนั้นธุรกิจครอบครัวที่ยืนยาวไม่ใช่เพราะรักษาทุกอย่างไว้เหมือนเดิม แต่เพราะรู้จักส่งต่อเจตนารมณ์และคุณค่าไปในรูปแบบที่เปลี่ยนแปลงได้ เมื่อคนรุ่นใหม่ได้รับการสนับสนุนให้เป็นนักสร้างมากกว่าผู้สืบทอด ธุรกิจจะไม่เพียงมั่นคงเท่านั้นแต่ยังมีโอกาสเติบโตไปไกลกว่าที่เคยเป็น ดังนั้นการลงทุนในผู้ประกอบการรุ่นใหม่ของครอบครัวจึงไม่ใช่ความเสี่ยง แต่คือการวางรากฐานสำหรับความมั่งคั่งที่ยั่งยืนทั้งในแง่ธุรกิจและความสัมพันธ์ระหว่างรุ่น

ที่มา: Claudia. (2025, February 26). Beyond the Legacy: How Family Businesses Can Inspire Next-Gen Entrepreneurs. Trusted Family. www.trustedfamily.com