จีนเพิ่มโทษจำคุกนักข่าวพลเมืองเปิดโปงโควิด-19 อีก 4 ปี เสรีภาพสื่อรั้งท้ายโลก
จีนเพิ่มโทษจำคุกนักข่าวพลเมือง 'จาง จ้าน' อีก 4 ปี ฐานเปิดโปงข้อมูลโควิด-19 องค์กรสื่อสากลชี้เป็นการคุกคามเสรีภาพสื่ออย่างโจ่งแจ้ง ขณะจีนถูกจัดอันดับเกือบรั้งท้ายโลกด้านเสรีภาพสื่อ
KEY
POINTS
- จาง จ้าน นักข่าวพลเมืองชาวจีน ถูกศาลตัดสินเพิ่มโทษจำคุกอีก 4 ปี จากการรายงานสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ในเมืองอู่ฮั่น
- องค์กรสื่อระหว่างประเทศประณามคำตัดสินดังกล่าว โดยชี้ว่าเป็นการโจมตีเสรีภาพสื่ออย่างรุนแรง
- เหตุการณ์นี้ตอกย้ำสถานการณ์เสรีภาพสื่อในจีน ซึ่งถูกจัดอันดับเกือบท้ายสุดของโลกและเป็นประเทศที่มีผู้สื่อข่าวถูกคุมขังมากที่สุด
จาง จ้าน นักข่าวพลเมืองวัย 42 ปี ชาวจีน เพิ่งถูกตัดสินจำคุกอีก 4 ปี หลังจากถูกคุมขังมาตั้งแต่ปี 2020 เนื่องจากรายงานเกี่ยวกับสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ในช่วงต้นที่เมืองอู่ฮั่น ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการแพร่ระบาดที่ส่งผลกระทบไปทั่วโลก องค์กรสื่อระหว่างประเทศ "ผู้สื่อข่าวไร้พรมแดน" (RSF) กล่าวว่า การตัดสินในครั้งนี้เป็นการโจมตีเสรีภาพสื่ออย่างชัดเจน ขณะที่จีนอยู่ในอันดับเกือบท้ายสุดของโลกในด้านเสรีภาพสื่อ
นักข่าวพลเมืองรายดังกล่าวมีชื่อเสียงจากการเป็นนักข่าวพลเมืองที่กล้าเปิดเผยความจริงเกี่ยวกับโควิด โดยการโพสต์คลิปและบันทึกเหตุการณ์จากโรงพยาบาลที่แออัดและถนนที่ไร้ผู้คนในอู่ฮั่น ภาพดังกล่าวเปิดเผยถึงความรุนแรงของการระบาดซึ่งแตกต่างจากข้อมูลที่ทางการให้ไว้ ก่อนที่จาง จ้านจะถูกจับกุมและตัดสินจำคุกในเดือนธันวาคม 2020 โดยทนายความยืนยันว่า จาง จ้านเชื่อว่าตนถูกดำเนินคดีเพียงเพราะใช้สิทธิในการแสดงความคิดเห็น
ในช่วงที่ถูกคุมขังครั้งแรก จาง จ้านเคยประท้วงด้วยการอดอาหารจนเจ้าหน้าที่ต้องมัดมือและให้อาหารผ่านท่อ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงสภาพการคุมขังที่โหดร้าย หลังจากนั้นจึงได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวในเดือนพฤษภาคม 2024 แต่เพียงสามเดือนต่อมาก็ถูกจับกุมใหม่ และถูกส่งตัวไปยังศูนย์กักกันผู่ตงในนครเซี่ยงไฮ้
องค์กรต่างประเทศหลายแห่งได้ออกมาประณามคำตัดสินนี้ โดย RSF ระบุว่า แทนที่จะได้รับการยกย่องในฐานะ “ฮีโร่ข้อมูลข่าวสาร” จางกลับถูกคุมขังอย่างทารุณ ขณะที่คณะกรรมการปกป้องผู้สื่อข่าว (CPJ) จากสหรัฐฯ เรียกการตัดสินนี้ว่าเป็น “การคุกคามเสรีภาพสื่ออย่างชัดเจน” พร้อมเรียกร้องให้จีนหยุดการควบคุมตัวโดยพลการและปล่อยตัวจางในทันที
ทนายความของจาง จ้านได้โพสต์ผ่านแพลตฟอร์ม X ว่าคำตัดสินนี้อิงจากความคิดเห็นของจางในเว็บไซต์ต่างประเทศ ซึ่งไม่ควรถูกตีความเป็นความผิดทางกฎหมายใดๆ อย่างไรก็ตาม ทางการจีนไม่เคยชี้แจงอย่างชัดเจนว่ากิจกรรมใดของเธอที่ถูกมองว่าเป็นการกระทำผิด
ข้อมูลจาก RSF ระบุว่าจีนมีนักข่าวที่ถูกคุมขังมากที่สุดในโลก โดยมีกว่า 124 คนอยู่หลังลูกกรง และถูกจัดอันดับที่ 178 จาก 180 ประเทศ ในดัชนีเสรีภาพสื่อโลกประจำปี 2025
เรื่องนี้เกิดขึ้นเพียงหนึ่งสัปดาห์หลังจากที่สภานิติบัญญัติสูงสุดของจีนได้ผ่านกฎหมายใหม่เพื่อเร่งกลไกการตอบสนองต่อเหตุฉุกเฉินด้านสาธารณสุข โดยเปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถรายงานเหตุการณ์ฉุกเฉินได้โดยตรง โดยไม่ต้องผ่านระบบที่มีขั้นตอนซับซ้อนของรัฐบาล แต่กรณีของจางกลับสะท้อนความย้อนแย้งในนโยบายที่อ้างว่าจะเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วม ขณะที่นักข่าวพลเมืองกลับถูกปิดปากด้วยการถูกจำคุก