“gaslighting” คำศัพท์แห่งปี 2022 ความหมายและที่มา

30 พ.ย. 2565 | 00:40 น.

ประกาศแล้ว “คำศัพท์แห่งปี 2022” การจัดอันดับคำศัพท์แห่งปีโดยเว็บไซต์พจนานุกรม “เมอร์เรียม-เว็บสเตอร์” ที่ประกาศกันในทุกๆช่วงโค้งสุดท้ายปลายปี และสำหรับปี 2022 นี้ คำศัพท์แห่งปีก็คือคำว่า “gaslighting” เรามารู้จักความหมายของคำนี้กัน

 

พจนานุกรมเมอร์เรียม-เว็บสเตอร์ ยกให้คำว่า “gaslighting” เป็น คำศัพท์แห่งปี 2022 เนื่องจากการค้นหาคำว่า gaslighting ผ่านเว็บไซต์ merriam-webster.com เพิ่มขึ้น 1,740% ในปีนี้ เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน โดยที่ไม่ได้มีวาระหรือเหตุการณ์สำคัญระดับสังคมหรือระดับโลกที่ทำให้การค้นหาคำศัพท์นี้เพิ่มขึ้น

 

คำว่า gaslighting แปลว่า พฤติกรรมที่บงการจิตใจ หลอกลวง และบิดเบือนความจริง

 

ตามความหมายในเว็บไซต์ merriam-webster.com คำว่า gaslighting หมายถึง การบงการทางจิตใจต่อบุคคลหนึ่งเป็นเวลานาน จนกระทั่งทำให้เหยื่อที่ถูกกระทำตั้งคำถามถึงความถูกต้องของความคิด การรับรู้ความเป็นจริง หรือความทรงจำ และมักนำไปสู่ความสับสน การสูญเสียความมั่นใจ และความภาคภูมิใจในตัวเอง ส่งผลกระทบต่อความไม่แน่นอนและขาดความมั่นคงทางจิตใจ จนต้องหันมาพึ่งพาตัวผู้บงการอย่างมาก

 

gaslighting คำศัพท์แห่งปี 2022 โดยเมอร์เรียม-เว็บสเตอร์

 

ส่วนความหมายกว้าง ๆ ก็คือ “ท่าทีหรือการกระทำที่ทำให้คนเข้าใจผิดและเอื้อประโยชน์ให้กับผู้กระทำ”

 

ปีเตอร์ โซโคโลวสกี บรรณาธิการใหญ่ของพจนานุกรมภาษาอังกฤษเมอร์เรียม-เว็บสเตอร์ (Merriam-Webster) เปิดเผยว่า gaslighting เป็นคำศัพท์ที่ค้นหาเพิ่มขึ้นอย่างมากในภาษาอังกฤษ โดยเฉพาะในช่วง 4 ปีที่ผ่านมา ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าประหลาดใจอย่างมาก “คำนี้เป็นคำศัพท์ที่ค้นหากันทุกวันตลอดทั้งปี”

 

gaslighting เป็นเครื่องมือที่ผู้ล่วงละเมิดหรือใช้ความรุนแรงในความสัมพันธ์นำมาใช้ นอกจากนี้ ยังสามารถถูกนำมาใช้ในทางการเมือง หรือโดยบรรดาคนมีชื่อเสียงต่าง ๆ พฤติกรรมนี้อาจเกิดขึ้นในความสัมพันธ์ระหว่างคนรัก สถาบันครอบครัว ในหมู่เพื่อนฝูง หรืออาจเกิดขึ้นในองค์กร หรือในระดับสังคมได้

 

นอกจากนี้ ยังมีคำว่า “medical gaslighting” ซึ่งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขพยายามระบุให้อาการป่วยของคนไข้เป็นอาการที่ “คิดไปเอง”

 

ส่วนคำว่า gaslight ซึ่งหมายถึง ตะเกียง ปรากฎอยู่ในภาพยนตร์และบทเพลงตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน โดยเริ่มเป็นที่รู้จักในภาพยนตร์เรื่อง Gaslight ที่ออกฉายในปี 1944 เป็นภาพยนตร์ที่เล่าถึงชายผู้หวังฮุบสมบัติของภรรยา โดยเขาพยายามทำให้ภรรยาคิดว่าตัวเองเป็นคนบ้า ด้วยการแกล้งหรี่แสงตะเกียงโคมไฟลง และเมื่อภรรยาบอกว่าแสงมันมืดลง สามีกลับบอกภรรยาว่า เธอคิดไปเอง แถมยังสร้างสถานการณ์อื่น ๆ อีกที่ให้ผลใกล้เคียงกัน เพื่อที่จะกรอกหูเธอทุกวันว่าเธอคิดไปเอง ทุกอย่างเป็นปกติดี จนภรรยารู้สึกสับสน สูญเสียความมั่นใจในตัวเอง และคิดว่าตัวเองเป็นบ้าไปแล้วจริง ๆ จนเธอต้องพึ่งพาสามีไปตลอด และสามีก็ควบคุมเธอได้โดยสมบูรณ์

ภาพยนตร์เรื่อง Gaslight ออกฉายในปี 1944 นำแสดงโดยอิงกริด เบิร์กแมน และชาร์ลส์ บอยเออร์

เมอร์เรียม-เว็บสเตอร์ ยังได้ประกาศ 10 อันดับคำศัพท์แห่งปี 2022 ซึ่งนอกจากคำว่า gaslighting แล้ว ยังมีคำว่า

  • Oligarch ซึ่งได้รับความนิยมจากเหตุรัสเซียบุกยูเครน
  • Omicron
  • Codify
  • Queen consort
  • Raid
  • Sentient
  • Cancel culture
  • LGBTQIA
  • Loamy