ศุกร์13 ทำไมต้องขวัญผวา ความเชื่อนี้ มีที่มาอย่างไร

หมายเลข 13 ถือเป็น ตัวเลขแห่งความโชคร้าย ของชาวโลกมานานหลายศตวรรษแล้ว นักประวัติศาสตร์ระบุว่า ความเชื่อเกี่ยวกับเลข 13 อาจจะโยงไปได้ไกลถึง 1,700 ปีก่อนคริสตกาล ส่วนชาวอียิปต์โบราณถือว่าเลข 13 เป็นสัญลักษณ์แห่งความตาย ขณะที่กฏหมายฮัมมูราบีของชาวบาบิลอนในสมัยโบราณไม่แสดงเลข 13 เช่นเดียวกับโลกยุคปัจจุบันที่ลิฟท์อาคารสูงหลายแห่งก็ข้ามชั้น 13 ไปเลย โดยอาจใช้หมายเลข 12B แทนหรือข้ามไปตัวเลข 14 เลย  

นอกจากนี้ “วันศุกร์” ยังถือว่าเป็นวันโชคร้ายของชาวคริสเตียนด้วย โดยเชื่อว่ามีเหตุมาจากการที่พระเยซูถูกตรึงกางเขนในวันศุกร์ บางความเชื่อก็ว่า วันศุกร์เป็นวันที่อีฟชักจูงให้อดัมกินผลไม้ต้องห้ามในสวนอีเดน (จึงถูกพระเจ้าลงโทษให้ลงมาชดใช้กรรมในโลกมนุษย์ ซึ่งเป็นวันศุกร์เช่นกัน) นอกจากนี้ ชาวคริสเตียนเชื่อว่าเลข 13 เป็นตัวเลขแห่งความโชคร้าย เพราะเลข 13 ไปสอดคล้องกับจำนวนคน 13 คนที่รับประทานอาหารมื้อสุดท้ายร่วมกับพระเยซู (The Last Supper) ก่อนที่พระองค์จะถูกนำตัวไปตรึงบนไม้กางเขนในวันศุกร์

ความเชื่อดังกล่าวจึงผูกโยงความเชื่อเกี่ยวกับความโชคร้ายทั้งของวันศุกร์และเลข 13 เข้าด้วยกัน ถึงอย่างนั้นก็ยังไม่มีหลักฐานใดที่บ่งชี้ว่า ประชาชนถือเอาว่าวันศุกร์ที่ 13 เป็นวันโชคร้ายจนเมื่อมาถึงศตวรรษที่ 19

นักประวัติศาสตร์ตั้งข้อสังเกตว่า โลกอาจจะมีความเชื่อเกี่ยวกับหมายเลข 13 และความโชคร้ายมายาวนานมากและไม่จำเพาะในคริสตศาสนาเท่านั้น เนื่องจากตามปฏิทินจันทรสุริยคติแล้ว ในบางปีต้องมีเดือน 13 เดือน ขณะที่ตามปฏิทินเกรกอเรียนและปฏิทินของศาสนาอิสลามจะมี 12 เดือนเสมอ

บางตำราเชื่อว่าอาถรรพ์ศุกร์ 13 มาจากตำนานของเทพนอร์ส ที่อาศัยอยู่ในแถบสแกนดิเนเวีย เป็นเรื่องของเทพ 12 องค์ มารวมจัดงานเลี้ยงในห้องโถงเอกีร์ (เทพแห่งมหาสมุทร) แล้วเทพแห่งไฟโลกิ ซึ่งไม่ได้รับเชิญมาร่วมงาน จึงพังประตูรั้วเข้ามาในฐานะแขกคนที่ 13 และให้เทพฮอด (เทพแห่งความมืดมิด เพราะตาบอด) โยนกิ่งพืชกาฝากใส่บาลเดอร์ (เทพแห่งความสุขความยินดี) จนบาลเดอร์เสียชีวิตในที่สุด

ในทางประเทศไทยเราเอง บางคนก็เชื่อว่าเลข 13 เป็นเลขแห่งความโชคร้ายเพราะหากกลับมุมมอง อาจจะเห็นเลข 13 กลายเป็นอักษร “ผ” กับสระ “อี” ที่อ่านว่า “ผี” เป็นต้น ถือเป็นเลขแห่งความโชคร้ายและเป็นที่หวาดกลัวกัน

ความกลัวเกี่ยวกับเคราะห์ร้ายและภัยพิบัติจากเลข 13 ยังได้รับการจดบันทึกทางวิชาการ โดยมีการบัญญัติศัพท์ เรียกคนที่หวาดกลัวอาถรรพ์ศุกร์13 ว่า Paraskevidekatriaphobia มาจากภาษากรีก 3 คำคือ วันศุกร์ (Paraskevi) สิบสาม (dekatreis) และความหวาดกลัว (Phobos) 

ดร.โดนัลด์ ดอสซีย์ นักจิตวิทยาบำบัดที่ชำนาญด้านการรักษาอาการกลัวบอกว่า เฉพาะในสหรัฐอเมริกาประเทศเดียวมีคนเป็นโรคผวาวันศุกร์ที่ 13 เป็นจำนวนมากถึง 21 ล้านคน

เคยมีสถิติบันทึกไว้ว่า ในวันศุกร์ที่ 13 อเมริกาต้องสูญเสียทางเศรษฐกิจเป็นเงินเกือบพันล้านดอลลาร์สหรัฐ เนื่องจากประชาชนจำนวนหนึ่งไม่กล้าเดินทางไปไหน ไม่กล้าทำอะไร และไม่กล้าแม้แต่จะไปทำงาน

แต่นั่นก็คงไม่สร้างความหวาดหวั่นขวัญผวาและตอกย้ำความเชื่อเกี่ยวกับอาถรรพ์ศุกร์13 ที่ฝังรากลึก ได้เท่ากับบรรดาเหตุการณ์จริงในอดีตที่เกิดขึ้นในวันศุกร์13 เช่นที่ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีการบันทึกไว้ว่า สถิติเกี่ยวกับอัตราการเกิดอุบัติเหตุพบว่า วันศุกร์ที่ 13 มักจะมีอัตราการเกิดอุบัติเหตุมากกว่าวันอื่นๆ ถึง 52%

นอกจากนี้ ยังมีเหตุการณ์โศกนาฏกรรม มหันตภัย หรือบรรดาอุบัติเหตุครั้งสำคัญ ๆ ที่บังเอิญเกิดขึ้นใน วันศุกร์ที่13 ให้เป็นที่โจษจันและตอกย้ำความเชื่อดังกล่าว อาทิ

• วันศุกร์ ที่ 13 ตุลาคม 1307 พระเจ้าฟิลิปที่ 4 แห่งฝรั่งเศสจับกุมตัวบรรดาอัศวินเทมพลาร์หลายร้อยคนไปทรมานและสังหาร เพื่อนำทรัพย์สินของพวกเขามาเป็นของฝรั่งเศส
• วันศุกร์ ที่ 13 ปี ค.ศ. 1869 เกิดวิกฤติเศรษฐกิจครั้งใหญ่ในอเมริกา
• วันศุกร์ ที่ 13 ปี ค.ศ.1929 ตลาดหุ้นอเมริกาล่ม
• วันศุกร์ ที่ 13 ปี ค.ศ.1939 เกิดไฟไหม้ครั้งใหญ่ในออสเตรเลีย
• วันศุกร์ ที่ 13 ปี ค.ศ.1945 เกิดสงครามทางอากาศครั้งสำคัญในนอร์เวย์
• วันศุกร์ที่ 13 ปี ค.ศ. 1970 เกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติ พายุกระหน่ำมายังประเทศบังคลาเทศมีผู้เสียชีวิตและทรัพย์สินจำนวนมาก
• วันศุกร์ ที่ 13 ปี ค.ศ. 1978 เกิดการสังหารหมู่ในอิหร่าน 13 ศพ
• วันศุกร์ ที่ 13 ปี ค.ศ. 1982 อาร์เจนตินายกกองกำลังยึดเกาะฟอร์คแลนด์ซึ่งเป็นอาณานิคมของอังกฤษ
• วันศุกร์ ที่ 13 ปี ค.ศ. 1989 บริษัทคอมพิวเตอร์ IBM เสียหายอย่างหนักเพราะโดยไวรัสคอมพิวเตอร์โจมตีระบบ
• วันศุกร์ ที่ 13 ตุลาคม ค.ศ. 2006 พายุหิมะชื่อ “Aphid” พัดถล่มเมืองบัฟฟาโล รัฐนิวยอร์ก
• วันศุกร์ ที่ 13 เมษายน ค.ศ. 2007 เกิดทอร์นาโดหลายลูกพร้อมกันในทางเหนือของเท็กซัส

อาถรรพ์และความโชคร้ายที่เกี่ยวข้องกับศุกร์13 ยังได้รับการขยายความและตอกย้ำให้น่าหวาดกลัวด้วยภาพยนตร์ฮอลลีวูดเรื่อง “ศุกร์ 13 ฝันหวาน” หรือ Friday 13 th ที่ไม่ว่าจะทำออกมากี่ภาคกี่ตอน ก็มีคนสนใจแห่ไปดูกันอย่างไม่น่าเชื่อแม้ว่าจะต้องดูกันอย่างกลัว ๆ กล้า ๆ ก็ตาม

ยังมีตำนานเรื่องเล่าอีกมากมายเกี่ยวกับวันศุกร์และความโชคร้าย นอกจากเรื่องที่ว่าพระเยซูถูกตรึงกางเขนในวันศุกร์แล้ว บางตำรายังบอกว่า วันศุกร์เป็นวันที่ใช้ประหารนักโทษ อีกทั้งยังถือเป็นวัน Tip Top Day หรือว่า “วันปีศาจ” ที่ทำให้ชาวประมงส่วนใหญ่ไม่นิยมออกทะเลในวันศุกร์ นอกจากนี้ ในสมัยโบราณชาวตะวันตก ยังมีความเชื่อว่าห้ามตัดเล็บในวันศุกร์ เพราะแม่มดจะขโมยเล็บเอาไปเสกให้เจ้าของกลายเป็นแม่มด

ตามข้อมูลในวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรีออนไลน์ ยังบอกไว้ว่า ถ้าเดือนใดก็ตามที่เริ่มต้นวันแรกเป็นวันอาทิตย์ เดือนนั้นจะมีวันศุกร์ที่ 13 เกิดขึ้น แต่ทั้งนี้ในแต่ละปีจะเกิดขึ้นไม่เกิน 3 ครั้ง

เมืองไทยเองก็มีความเชื่อในเรื่องเลข 13 อยู่ไม่น้อย อาคารสูงหลายแห่งไม่ว่าจะเป็นโรงแรม อาคารสำนักงาน หรือที่พักอาศัย จะไม่มีชั้นที่ 13  ในลิฟต์ไม่มีปุ่มให้กดชั้นที่ 13 ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น       

ยังมีเรื่องน่าแปลกเกี่ยวกับวันศุกร์ที่ 13 คือ มีหลักฐานที่ยืนยันว่า วันศุกร์13 เป็นวันโชคร้ายสำหรับใครบางคนจริงๆ โดยนักจิตวิทยาพบว่า ในบางคนจะมีโอกาสที่จะเกิดอุบัติเหตุหรือล้มป่วยในวันศุกร์ที่ 13 ซึ่งมีการให้เหตุผลเอาไว้ว่า เป็นเพราะพวกเขาเหล่านั้นรู้สึกวิตกจริตเป็นอย่างมากในวันศุกร์ที่ 13

สำหรับปีนี้ เดือนพฤษภาคมมีวันศุกร์ที่ 13 ซึ่งก็เพิ่งผ่านพ้นไป ใครประสบเรื่องร้าย ๆ ขอให้คิดซะว่ามันผ่านพ้นไปแล้วนะคะ แล้วเรื่องดี ๆกำลังจะมีเข้ามาค่ะ