3 บิ๊กเทคโลก ชิงผู้นำควอนตัม เร่งสร้างมันสมองประมวลผลยุคใหม่

การแข่งขันสู่ “Quantum Advantage” หรือจุดที่คอมพิวเตอร์ควอนตัมมีพลังเหนือระบบทั่วไป กำลังร้อนแรงทั่วโลก เมื่อ กูเกิล, ไอบีเอ็ม และฟูจิตสึ ต่างประกาศยุทธศาสตร์ครั้งใหญ่ในปี 2568 เพื่อผลักเทคโนโลยีนี้ออกจากห้องทดลองสู่การใช้งานจริง

รายงาน Quantum Technology Monitor ของแมคคินซีย์ ระบุว่าเทคโนโลยีควอนตัมทั้ง 3 เสาหลัก — Quantum Computing, Quantum Communication และ Quantum Sensing สร้างมูลค่ารวมทั่วโลกได้ถึง 97,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (3.15 ล้านล้านบาท) ภายในปี 2578

โดยเฉพาะ Quantum Computing ที่คาดว่าจะเติบโตจาก 4,000 ล้านดอลลาร์ (1.3 แสนล้านบาท) ในปี 2567 เป็นกว่า 72,000 ล้านดอลลาร์ (2.34 ล้านล้านบาท) ในปี 2578 อุตสาหกรรมเป้าหมายคือ เคมีภัณฑ์ ชีววิทยา การเงิน และคมนาคม

กูเกิลโชว์ “Quantum Echoes” เร็วกว่าซูเปอร์คอมพ์ 1.3 หมื่นเท่า

กูเกิล รีเสิร์ช ประกาศเปิดตัวอัลกอริธึม “Quantum Echoes” ที่ทำงานบนชิปควอนตัม “Willow” ได้สำเร็จ ถือเป็นครั้งแรกที่อัลกอริธึมควอนตัมที่ตรวจสอบได้จริง (Verifiable Quantum Algorithm) รันบนฮาร์ดแวร์จริง และทำงานเร็วกว่าซูเปอร์คอมพิวเตอร์แบบคลาสสิกถึง 13,000 เท่า

หัวใจคือเทคนิค Out-of-Order Time Correlator (OTOC) ใช้คลื่น “Echo” จำลองพฤติกรรมระบบธรรมชาติ ตั้งแต่โครงสร้างโมเลกุลถึงหลุมดำ นักวิจัยส่งสัญญาณเข้าไปในระบบคิวบิตของ Willow แล้วรบกวนคิวบิตก่อนย้อนสัญญาณกลับเพื่อตรวจจับเสียงสะท้อน เกิดการแทรกสอดแบบสร้างสรรค์ (Constructive Interference) ทำให้วัดผลได้อย่างแม่นยำและตรวจสอบซ้ำได้จริง

นวัตกรรมนี้ชี้ว่า หากคอมพิวเตอร์ควอนตัมเครื่องอื่นที่มีประสิทธิภาพใกล้เคียงกัน รันอัลกอริธึมเดียวกัน ก็จะได้ผลลัพธ์เหมือนกัน เป็นหลักฐานว่ามนุษย์ก้าวข้ามข้อจำกัดการคำนวณแบบคลาสสิกแล้ว

กูเกิลยังร่วมกับมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ ทดลองใช้ Quantum Echoes จำลองโมเลกุลขนาด 15-28 อะตอม ได้ผลตรงกับการวัดแบบ NMR แต่ให้ข้อมูลเชิงลึกกว่า นำไปสู่แนวคิด “Quantum-scope” หรือ “กล้องจุลทรรศน์ควอนตัม” ที่เปิดทางสู่การศึกษาวัสดุและชีววิทยาในระดับอะตอม

ฟูจิตสึ เดินหน้าพัฒนา 10,000 คิวบิต

ฟูจิตสึ ตั้งเป้าพัฒนาคอมพิวเตอร์ควอนตัมแบบซูเปอร์คอนดักติ้ง 10,000 คิวบิต ภายในปีงบประมาณ 2573 ภายใต้ความร่วมมือกับ NEDO, AIST และ RIKEN เพื่อให้ใช้งานได้จริงในระดับอุตสาหกรรม

สถาปัตยกรรม “STAR Architecture” ของฟูจิตสึเน้นการประมวลผลแบบทนต่อข้อผิดพลาด (early-FTQC) รุ่นต้นแบบมี 250 คิวบิต ก่อนขยายเป็น 1,000 คิวบิตที่เสถียรในปี 2578 กลยุทธ์หลักประกอบด้วย การผลิตคิวบิตความแม่นยำสูง การเชื่อมต่อระหว่างชิป การบรรจุระบบความหนาแน่นสูง และอัลกอริธึมแก้ไขข้อผิดพลาด

นายวิเวก มหาจัน ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายเทคโนโลยีของฟูจิตสึ ระบุว่า เป้าหมายคือการสร้างคอมพิวเตอร์ควอนตัมซูเปอร์คอนดักติ้งผลิตในญี่ปุ่น บูรณาการเข้ากับแพลตฟอร์ม FugakuNEXT ซูเปอร์คอมพิวเตอร์รุ่นถัดไปของประเทศ เพื่อรวมพลังระหว่าง HPC และ Quantum

นางสาวกนกกมล เลาหบูรณะกิจ กรรมการผู้จัดการ ฟูจิตสึ (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวว่า ระบบ 10,000 คิวบิตจะเปลี่ยนโฉมอุตสาหกรรมทั่วโลก รวมถึงไทย โดยเฉพาะด้านวัสดุศาสตร์ ซึ่งคาดว่าจะใช้งานจริงได้ในปี 2578

ไอบีเอ็มยกระดับ Qiskit-Heron เชื่อมโลกควอนตัม-HPC

ไอบีเอ็ม ควอนตัม (IBM Quantum) เดินหน้าพัฒนาเทคโนโลยีต่อเนื่อง โดยในไตรมาส 3 ปี 2568 ได้เปิดตัว C API สำหรับ Qiskit SDK เชื่อมระบบควอนตัมกับซูเปอร์คอมพิวเตอร์ประสิทธิภาพสูง (HPC) ทั่วโลก นักพัฒนาเพียงเรียก API ผ่านภาษา C ก็สามารถควบคุมวงจรควอนตัมได้ทันที ไม่ต้องเรียนภาษาใหม่ ถือเป็นก้าวสำคัญที่ลดช่องว่างระหว่างเทคโนโลยีคลาสสิกและควอนตัม

ไอบีเอ็มยังเปิดตัวชิปควอนตัมรุ่นใหม่ Heron r3 Beta (ibm_pittsburgh) ที่มีเสถียรภาพสูงสุด พร้อมฟีเจอร์ Fractional Gates ช่วยลดความลึกของวงจรควอนตัมลงถึง 68% ทำให้สามารถประมวลผลได้จริงบน Quantum Processing Unit (QPU) รุ่นล่าสุด

นอกจากนี้ ไอบีเอ็มขยายการเข้าถึงนักพัฒนา ด้วยการแปลเอกสาร Qiskit เป็น 7 ภาษา อัปเดตใบรับรองนักพัฒนา (Developer Certification) และเผยแพร่กรณีศึกษา เช่น Vanguard และ HSBC ที่เริ่มใช้ควอนตัมปรับระบบการเงิน

อีกความร่วมมือสำคัญคือ IBM–AMD พัฒนาแนวคิด “Quantum-Centric Supercomputing” ผสานพลังควอนตัมกับ AI และ HPC เพื่อสร้างสถาปัตยกรรมโอเพนซอร์สแบบยืดหยุ่น ปรับขนาดได้ และเป็นรากฐานของซูเปอร์คอมพิวเตอร์ยุคใหม่ที่ผสานโลกควอนตัมกับคลาสสิกเข้าด้วยกัน