แกะรอยเบื้องหลัง ปศุสัตว์ ค้น “ห้องเย็น” ทำได้หรือไม่ 

กรมปศุสัตว์ เคลียร์ข้อข้องใจ อำนาจตรวจสอบห้องเย็น มีอำนาจของสารวัตรและสัตวแพทย์ตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 เพื่อประโยชน์ในการป้องกันและควบคุมโรคระบาด เมื่อปรากฏว่ามีหรือสงสัยว่ามี
เชื้อโรคระบาด หรือพาหะของโรคระบาด โดยมีการแบ่งอำนาจดังต่อไปนี้
 

1.อำนาจของสัตวแพทย์ตามกฎหมายว่าด้วยโรคระบาดสัตว์
     อำนาจของสัตวแพทย์ตามกฎหมายว่าด้วยโรคระบาดสัตว์ ตามมาตรา 40 แห่งพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 ดังนี้
     1.ออกประกาศหรือสั่งเป็นหนังสือให้เจ้าของสัตว์หรือซากสัตว์แจ้งจำนวนสัตว์หรือซากสัตว์ และถ้าเห็นสมควรจะให้นำสัตว์หรือซากสัตว์นั้นมาเพื่อให้สัตวแพทย์ทำการตรวจโรค เก็บตัวอย่าง ป้องกันโรคระบาด หรือทำเครื่องหมายประจำตัวสัตว์ก็ได้
     2.สั่งเป็นหนังสือให้เจ้าของสัตว์หรือซากสัตว์กักสัตว์หรือซากสัตว์ไว้ ณ ที่ที่เห็นสมควรตามความจำเป็นเพื่อตรวจโรค
     3.เรียกตรวจยานพาหนะ หรือเข้าไปในอาคาร หรือสถานที่อื่นใดเพื่อตรวจโรคเก็บตัวอย่าง ป้องกันโรคระบาด หรือทำเครื่องหมายประจำตัวสัตว์ ในการนี้ให้สัตวแพทย์มีอำนาจสั่งเป็นหนังสือให้เจ้าของยานพาหนะ อาคารหรือสถานที่อื่นใด ทำความสะอาดและทำลายเชื้อโรคระบาดหรือพาหะของโรคระบาดในที่ที่มีเชื้อโรคระบาดหรือสงสัยว่ามีเชื้อโรคระบาด การเข้าไปในอาคาร หรือสถานที่ดังกล่าว ให้กระทำได้ระหว่างพระอาทิตย์ขึ้นและตก หรือในเวลาทำการของอาคารหรือสถานที่นั้นและหากยังดำเนินการไม่แล้วเสร็จ จะดำเนินการต่อไปจนแล้วเสร็จก็ได้

     4.ตรวจสัตว์หรือซากสัตว์ หรือสิ่งของใด ๆ ที่เป็นของกลางและถูกยึดหรืออายัดไว้ตามพระราชบัญญัตินี้หรือตามกฎหมายอื่น ในกรณีที่สัตว์หรือซากสัตว์ดังกล่าวเป็นโรคระบาด หรือเป็นพาหะของโรคระบาดให้มีอำนาจดำเนินการกับสัตว์หรือซากสัตว์นั้น ทั้งนี้ให้ชดใช้ราคาสิ่งของแก่เจ้าของ เว้นแต่กรณีที่เจ้าของได้จงใจกระทำ
ความผิด ซึ่งการดำเนินการของสัตวแพทย์ ให้ผู้ที่เกี่ยวข้องอำนวยความสะดวกตามสมควรในการปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้ 
 

2. อำนาจของสารวัตรตามกฎหมายว่าด้วยโรคระบาดสัตว์ 
     อำนาจของสารวัตรตามกฎหมายว่าด้วยโรคระบาดสัตว์ ตามมาตรา 41 แห่งพ.ร.บ.โรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 ให้สารวัตรมีอำนาจดังนี้
     1. เข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการเพื่อตรวจหรือควบคุมให้การเป็นไปตามพระราชบัญญัตินี้
     2. เข้าไปในอาคาร หรือสถานที่อื่นใด ในกรณีที่มีเหตุอันควรสงสัยว่าจะมีการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตาม
พระราชบัญญัตินี้ เพื่อตรวจค้นและยึดหรืออายัดสัตว์หรือซากสัตว์ หรือจับกุมผู้กระทำความผิดโดยไม่ต้องมีหมายค้นในกรณี ดังต่อไปนี้
     (ก) เมื่อปรากฏความผิดซึ่งหน้ากำลังกระทำในอาคารหรือสถานที่นั้น
     (ข) เมื่อบุคคลที่ได้กระทำความผิดซึ่งหน้า ขณะที่ถูกไล่จับหนีเข้าไป หรือมีเหตุอันแน่นแฟ้น ควรสงสัยว่าได้เข้าไปซุกซ่อนตัวอยู่ในอาคารหรือสถานที่นั้น
     (ค) เมื่อมีพยานหลักฐานตามสมควรว่าสัตว์หรือซากสัตว์ที่เกี่ยวกับการกระทำความผิด หรือพยานหลักฐานอื่นที่เกี่ยวข้อง ได้ซ่อนหรืออยู่ในอาคารหรือสถานที่นั้นประกอบกับต้องมีเหตุอันควรเชื่อว่าเนื่องจากการเนิ่นช้ากว่าจะเอาหมายค้นมาได้ สัตว์หรือซากสัตว์หรือพยานหลักฐานนั้นจะถูกโยกย้ายทำลาย หรือทำให้เปลี่ยนสภาพไปจากเดิม
 

     (ง) เมื่อผู้จะต้องถูกจับเป็นเจ้าของอาคารหรือสถานที่ และการจับนั้นมีหมายจับหรือจับได้ โดยไม่ต้องมีหมายตามที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาบัญญัติไว้
    หลังจากนั้น “สารวัตร” จะมีอำนาจสั่งเจ้าของหรือผู้ควบคุมยานพาหนะให้หยุดหรือจอด เพื่อตรวจหรือควบคุมให้การเป็นไปตามพระราชบัญญัตินี้ หรือเพื่อตรวจค้นยานพาหนะในกรณีที่มีเหตุอันควรสงสัยว่าจะมีการฝ่าฝืน อาจจะมีจับกุมผู้กระทำความผิดโดยไม่ต้องมีหมายจับ เมื่อปรากฏว่ามีการกระทำความผิดซึ่งหน้า เพื่อส่งพนักงานสอบสวนดำเนินการต่อไป
 

ในการนี้ให้สารวัตรมีอำนาจสอบถามข้อเท็จจริง หรือเรียกเอกสารหรือพยานหลักฐานอื่นที่เกี่ยวข้องจากเจ้าของอาคารหรือสถานที่ หรือเจ้าของหรือผู้ควบคุมยานพาหนะนั้นได้การดำเนินการกระทำได้ระหว่างพระอาทิตย์ขึ้นและตกหรือในเวลาทำการของสำนักงานหรือสถานประกอบการ หรือของอาคาร หรือสถานที่นั้นทั้งนี้ หากยังดำเนินการไม่แล้วเสร็จจะดำเนินการต่อไปจนแล้วเสร็จก็ได้

และมาตรา 42 ให้สารวัตรมีอำนาจยึดหรืออายัดสัตว์หรือซากสัตว์ที่นำเข้าหรือนำผ่านราชอาณาจักร เมื่อสัตว์หรือซากสัตว์ดังกล่าวมีเหตุอันควรสงสัยว่าเป็นโรคระบาดหรือเป็นพาหะของโรคระบาด ในกรณีที่สัตว์หรือซากสัตว์ดังกล่าว เป็นโรคระบาดหรือเป็นพาหะของโรคระบาด ให้สัตวแพทย์ทำลายสัตว์หรือซากสัตว์นั้น หรือจัดการโดยวิธีอื่นตามระเบียบที่อธิบดีกำหนด แต่ถ้าในกรณีที่สัตว์หรือซากสัตว์ได้นำเข้า หรือนำผ่านราชอาณาจักรโดยไม่ได้รับใบอนุญาต หรือไม่ปฏิบัติตามพระราชบัญญัตินี้ให้ดำเนินการ ดังต่อไปนี้

     • กรณีที่สัตว์หรือซากสัตว์ดังกล่าวมิได้เป็นโรคระบาดหรือมิได้เป็นพาหะของโรคระบาด ให้สารวัตรมีอำนาจสั่งให้เจ้าของ ผู้นำเข้าหรือนำผ่านส่งกลับสัตว์หรือซากสัตว์นั้นไปยังประเทศต้นทางทั้งนี้ การดำเนินการส่งกลับให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่อธิบดีประกาศกำหนด
     • กรณีที่วิธีการตรวจพิสูจน์ไม่อาจกระทำได้โดยง่ายหรือไม่คุ้มค่าในอันที่จะพิสูจน์ว่าสัตว์ หรือซากสัตว์ดังกล่าวเป็นโรคระบาดหรือเป็นพาหะของโรคระบาด ให้สัตวแพทย์ทำลายสัตว์หรือซากสัตว์นั้นหรือจัดการโดยวิธีอื่นตามระเบียบที่อธิบดีกำหนดค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการยึด อายัด หรือทำลาย ให้เจ้าของ ผู้นำเข้าหรือนำผ่านสัตว์หรือ
ซากสัตว์เป็นผู้รับผิดชอบ
 

เปิดขั้นตอนการเข้าตรวจสอบสถานที่พักซากสัตว์ (ห้องเย็น)

สำหรับขั้นตอนการเข้าตรวจสอบสถานที่พักซากสัตว์ (ห้องเย็น) สามารถแบ่งเป็นกรณีย่อย ๆ ได้ 2 กรณี
ดังต่อไปนี้ 

     1. กรณีห้องเย็นหรือสถานที่ที่สงสัยว่ามีการกระทำผิด และห้องเย็นหรือสถานที่นั้นทั้งได้รับและไม่ได้รับ
ใบอนุญาตทำการค้าหรือหากำไรในลักษณะคนกลาง
     สารวัตรอาศัยอำนาจตามมาตรา 41 (1) แห่งพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 และต้องปฏิบัติตามระเบียบว่าด้วยการเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการ รายละเอียดดังนี้

การเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการ 
     • ก่อนเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการ ให้สารวัตรแสดงความบริสุทธิ์เสียก่อนโดยแสดงบัตร
ประจำตัวสารวัตร แสดงนาม ตำแหน่งและหน่วยงานต้นสังกัด พร้อมมอบบันทึกเหตุผลในการเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการของผู้รับใบอนุญาต ให้แก่เจ้าของหรือผู้ครอบครองสำนักงานหรือสถานประกอบการหรือผู้แทน หากมีหมายค้นต้องแสดงหมายค้นด้วย และให้เจ้าของหรือผู้ครอบครองสำนักงานหรือสถานประกอบการหรือผู้รับใบอนุญาตหรือผู้แทน เป็นผู้นำในการเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการเพื่อตรวจและควบคุมการให้เป็นตามกฎหมายว่าด้วยโรคระบาดสัตว์
     • ในการเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการให้สารวัตรถ่ายรูปหรือบันทึกวีดีโอไว้เป็นพยานหลักฐานโดยในรูปถ่ายหรือวีดีโอ โดยให้มีเจ้าของหรือผู้ครอบครองสำนักงานหรือสถานประกอบการหรือผู้รับใบอนุญาตหรือผู้แทนอยู่ในรูปภาพหรือวีดีโอด้วย และถ้ามีเหตุอันควรสงสัยว่าบุคคลจะเคลื่อนย้ายสิ่งต้องสงสัยออกจากสำนักงานหรือสถานประกอบการให้สารวัตรสั่งให้หยุดเคลื่อนย้ายสิ่งต้องสงสัยดังกล่าวเสีย ในระหว่างการเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการ สารวัตรต้องพยายามมิให้ทรัพย์สินสูญหาย เสียหาย และกระจัดกระจายเท่าที่จะทำได้
 

การตรวจหรือควบคุมการปฏิบัติของผู้รับใบอนุญาต
     • ให้สารวัตรตรวจและควบคุมการปฏิบัติงานของผู้รับใบอนุญาตให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขที่อธิบดีประกาศกำหนด
     • หากมีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วยโรคระบาดสัตว์ให้สารวัตรตรวจค้นและยึดหรืออายัดสัตว์หรือซากสัตว์หรือพยานหลักฐานที่เกี่ยวข้อง และถ้าพบว่ามีผู้กระทำความผิดกฎหมายว่าด้วยโรคระบาดสัตว์ ให้สารวัตรจับกุมส่งพนักงานสอบสวนเพื่อดำเนินคดีต่อไป
     • เมื่อเสร็จสิ้นการปฏิบัติงานให้สารวัตรทำบันทึกการตรวจสอบ การเข้าไปในสำนักงานหรือสถานประกอบการของผู้รับใบอนุญาต พร้อมอ่านให้เจ้าของหรือผู้ครอบครองสำนักงานหรือสถานประกอบการหรือผู้รับใบอนุญาตหรือผู้แทนฟังพร้อมลงลายมือชื่อ
 

2. กรณีห้องเย็นหรืออาคารสถานที่ใดที่มีเหตุอันควรสงสัยว่าฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วย
โรคระบาดสัตว์ ที่สารวัตรพิจารณาแล้วต้องขอหมายค้น และได้รับหมายค้นจากผู้พิพากษาแล้ว
     ให้สารวัตรดำเนินตามหมายค้นนั้น และให้ปฏิบัติตามระเบียบว่าด้วยการเข้าไปในสำนักงาน หรือ
สถานประกอบการของผู้รับอนุญาต แต่ให้เพิ่มเติมขั้นตอนการแสดงหมายค้น พร้อมอ่านให้ฟังและให้เจ้าของหรือ ผู้ครอบครองอาคารสถานที่ หรือผู้แทนลงนามรับทราบหมายค้นนั้นด้วย 
     • ห้องเย็น” ต้องรู้ เอกสารที่เจ้าหน้าที่ต้องขอตรวจสอบ
     สำหรับเอกสารที่เจ้าหน้าที่ต้องขอตรวจสอบจากสถานที่พักซากสัตว์ (ห้องเย็น) ที่ได้รับจากผู้ฝากสินค้าสามารถแบ่งตามประเภทของซากสัตว์ ได้เป็น 2 กรณี ดังนี้
     1. กรณีสินค้าเป็นซากสัตว์นำเข้า
     • บัตรประชาชนของผู้รับฝาก (กรณีบุคคลธรรมดา) หรือหนังสือบริคณห์สนธิ (กรณีนิติบุคคล) และแบบฟอร์มข้อมูลผู้รับฝากสินค้าที่สามารถติดต่อได้
     • ใบรับฝากสินค้า ระบุรายการ ลักษณะ จำนวนสินค้า
     • ใบอนุญาตให้นำหรือเคลื่อนย้ายสัตว์หรือซากสัตว์ภายในประเทศ (ร.3 /ร.4 /ร.5), ใบอนุญาตนำเข้าซากสัตว์เข้าในราชอาณาจักร (ร.7) 
     • ใบกำกับสินค้า (Invoice) 
     • ใบตราส่งสินค้าทางอากาศ (Air waybill) และ/หรือใบตราส่งสินค้าทางเรือ (Bill of Lading :B/L)
     • ใบรับรองสุขศาสตร์ซากสัตว์ (Health certificate) 

     2. กรณีสินค้าเป็นซากสัตว์ภายในประเทศ
     • บัตรประชาชนของผู้รับฝาก (กรณีบุคคลธรรมดา) หรือหนังสือบริคณห์สนธิ (กรณีนิติบุคคล) และแบบฟอร์มข้อมูลผู้รับฝากสินค้าที่สามารถติดต่อได้
     • ใบรับฝากสินค้า ระบุรายการ ลักษณะ จำนวนสินค้า
     • ใบอนุญาตให้นำหรือเคลื่อนย้ายสัตว์หรือซากสัตว์ภายในประเทศ (ร.3 /ร.4 /ร.5)
     • ใบรับรองให้จำหน่ายเนื้อสัตว์ที่ฆ่าในโรงฆ่าสัตว์ (รน.1)