คลอดแผนพัฒนา “หนองหาร” พ้นท่วม-แล้ง

หนองหาร หรือ หนองหานหลวง เป็นบึงน้ำจืดธรรมชาติที่มีพื้นที่ขนาดใหญ่ที่สำคัญ ของจังหวัดสกลนคร และมีความกว้างใหญ่ที่สุดในประเทศไทย รองลงมาจาก บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ มีพื้นที่ประมาณ 77,016 ไร่ ความจุ 266 ล้าน ลบ.ม. มีแหล่งต้นน้ำ ประกอบไปด้วยลำน้ำทั้งหมด 21 สาย โดยมี ลำน้ำพุง เป็นสายหลักที่ไหลเข้าสู่หนองหารตลอดปี จากนั้นน้ำจะไหลสู่ ลำน้ำก่ำ ซึ่งเป็นทางระบายน้ำไปบรรจบกับแม่น้ำโขงที่ อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม

ในแต่ละปีจะรับน้ำจากกลุ่มน้ำพุง และลุ่มน้ำหนองหาร เฉลี่ย 561 ล้าน ลบ.ม. ซึ่งการบริหารจัดการน้ำจะใช้การเปิดปิดประตูระบายน้ำในลุ่มน้ำให้สอดรับกันตั้งแต่ต้นน้ำ (เขื่อนน้ำพุง) กลางน้ำ (หนองหาร) และปลายน้ำ (ลำน้ำก่ำ) โดยมีประตูระบายน้ำ 5 แห่ง ได้แก่ ประตูระบายน้ำสุรัสวดี ประตูระบายน้ำบ้านหนองบึง ประตูระบายน้ำบ้านนาขาม ประตูระบายน้ำบ้านนาคู่ และประตูระบายน้ำธรณิศนฤมิต ปัจจุบันประสบปัญหาน้ำหลากในช่วงฤดูฝนบริเวณที่ราบตอนล่างของหนองหาร และปัญหาขาดแคลนน้ำเนื่องจากปริมาณน้ำในลำน้ำพุงมีไม่เพียงพอต่อการอุปโภคบริโภคและการเกษตรในช่วงฤดูแล้ง

ดร.ทวีศักดิ์ ธนเดโชพล รองอธิบดีกรมชลประทาน เผยถึงการอนุรักษ์ และฟื้นฟูหนองหาร และการแก้ไขปัญหาภัยแล้งและอุทกภัยของจังหวัดสกลนคร กรมชลประทานจึงได้ดำเนินการก่อสร้างประตูระบายน้ำลำน้ำพุง - น้ำก่ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการระบายน้ำตัดยอดน้ำจากลำน้ำพุง ก่อนไหลลงหนองหารได้ถึงร้อยละ 55 ซึ่งจะสามารถช่วยเหลือพื้นที่น้ำท่วมได้ 10,857 ครัวเรือน 33 หมู่บ้าน ทั้งยังเป็นแหล่งเก็บกักน้ำเพิ่มปริมาณน้ำต้นทุนให้แก่พื้นที่ลำน้ำพุงและลำน้ำก่ำ

ตลอดจนเป็นแหล่งน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค เกษตรกรรม อุตสาหกรรม พื้นที่รับประโยชน์กว่า 78,358 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่ 4 ตำบล ของ อ.โคกศรีสุวรรณ จ.สกลนคร ได้อีกด้วย นอกจากนี้ ยังมีแผนดำเนินการแก้ไขปัญหาน้ำท่วมน้ำแล้งให้ครอบคลุมตั้งแต่ต้นน้ำไปจนถึงท้ายน้ำ ด้วยการเพิ่มพื้นที่ในการเก็บกักในช่วงต้นน้ำ พร้อมจัดจราจรน้ำและวางแผนการส่งน้ำให้สอดคล้องก่อนการระบายลงสู่หนองหาร ช่วงกลางน้ำเพิ่มความจุหนองหารให้มีช่องว่างในการเก็บน้ำส่วนเกินเพิ่มขึ้นช่วยบรรเทาอุทกภัยในฤดูฝน

นอกจากนี้ยังได้ปรับปรุงเพิ่มศักยภาพการระบายน้ำของลำน้ำสายต่างๆ อาทิ คลองผันน้ำร่องช้างเผือก - ห้วยยาง และคลองผันน้ำห้วยยาง - ลำน้ำก่ำ ปัจจุบันแล้วเสร็จ 100% ส่วนคลองผันน้ำห้วยทามไฮ - ห้วยสองตอน อยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้าง และคลองผันน้ำหนองแซง - ห้วยซัน - ห้ายยาง จะเริ่มดำเนินการในปี 2567 ทั้งนี้ คาดว่าจะแล้วเสร็จทั้งโครงการในปี 2569 หากแล้วเสร็จสมบูรณ์ทั้งหมด จะช่วยบรรเทาอุทกภัย และภัยแล้งในพื้นที่ อ.เมืองสกลนคร และ ฮ.โคกศรีสุพรรณ จ.สกลนครได้เป็นอย่างมาก

อีกทั้งยังเป็นแหล่งเก็บกักน้ำ และเพิ่มปริมาณน้ำต้นทุนในพื้นที่ลุ่มน้ำพุงและลุ่มน้ำก่ำ เพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภคและการเกษตร รวมทั้งการรักษาระบบนิเวศ อย่างเพียงพอในทุกฤดูกาล ครอบคลุมพื้นที่รับประโยชน์มากถึง 78,358 ไร่ ในพื้นที่ 4 ตำบล ได้แก่ ต.ตองโขบ ต.เหล่าโพนค้อ ต.ด่านม่วงคำ และต.แมดนาท่ม อ.โคกศรีสุพรรณ จ.สกลนคร

นอกจากนี้ ยังเป็นแหล่งเพาะพันธุ์น้ำจืด และการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ สามารถสร้างรายได้เสริมให้แก่ประชาชนในพื้นที่ได้อีกด้วย ซึ่งจะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นอย่างยั่งยืนในอนาคตต่อไป