ตำรวจสอบสวนกลาง- อย. บุกทลายโรงงานผลิตยาแก้ไอปลอมรายใหญ่

1 กุมภาพันธ์ 2567 กองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ร่วมกันแถลงผลงานจับกุมกวาดล้างผู้ผลิตและขายยาแก้ไอปลอมรายใหญ่ ตรวจยึดและอายัดเครื่องจักร อุปกรณ์การผลิต และยาแก้ไอปลอมกว่า 10,000 ขวด มูลค่ากว่า 1,500,000 บาท

สืบเนื่องจากเมื่อประมาณเดือนมกราคม 2567 เจ้าหน้าที่ตำรวจกองกำกับการ 4 กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภค ได้ระดมกวาดล้างผู้ผลิต และจำหน่ายน้ำต้มกระท่อมในพื้นที่ต่าง ๆ และพบว่า มีการขายน้ำกระท่อมบรรจุขวด คู่กับยาแก้แพ้หรือยาแก้ไอ เพื่อนำไปผสมดื่มสร้างความมึนเมาหรือที่เรียกกันว่า "4x100"

กก.4 บก.ปคบ. จึงมีมาตรการในการเฝ้าระวังการจำหน่ายยาแก้ไอที่ผิดกฎหมายควบคู่ไปกับการจับกุมกลุ่มผู้จำหน่ายน้ำกระท่อมเพื่อตัดตอนการเข้าถึงสารเสพติดชนิด 4x100 เรื่อยมา 

ต่อมาได้รับการประสานจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา(อย.) ว่า มีการลักลอบผลิตยาแก้ไอปลอมยี่ห้อ IWADIL โดยยาแก้ไอยี่ห้อดังกล่าวจัดว่า เป็นยาปลอมเนื่องจากทะเบียน 2A 41/48 ซึ่งปัจจุบันมีการเปลี่ยนเลขทะเบียนเป็น 2A 81/65 ตั้งแต่วันที่ 9 ธันวาคม 2565 แต่จากการตรวจร้านขายยาที่มีพฤติการณ์ขายยาอันตรายกลุ่มเสี่ยง

พบมีการขายยา IWADIL เลขทะเบียน 2A 41/48 ระบุวันที่ผลิตภายหลังวันที่ดังกล่าว จึงทำการสืบสวนจนทราบว่า บริษัท ฟีฮาแล็บ จำกัด เป็นผู้ผลิตและจัดจำหน่ายยาแก้ไอยี่ห้อดังกล่าว

เมื่อวันที่ 25 มกราคม 2567 เจ้าหน้าที่จากสำนักงาน อย. ใช้อำนาจพนักงานเจ้าหน้าที่ตาม มาตรา 91 แห่ง พ.ร.บ.ยา พ.ศ. 2510 และได้ประสานกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ กก.4 บก.ปคบ. ร่วมกันเข้าตรวจสอบ บริษัท ฟีฮาแล็บ จำกัด ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ จ. นนทบุรี ซึ่งสถานที่ดังกล่าวได้รับอนุญาตให้เป็นสถานที่ผลิตยา

ขณะตรวจสอบพบนางสาวนุชจรี (สงวนนามสกุล) แจ้งว่า ตนมีหน้าที่ควบคุมดูแลการผลิตยาน้ำและเป็นผู้สั่งทำฉลากยาปลอมดังกล่าว โดยนางสาวนุชจรีเป็นพนักงานของบริษัทฯ และไม่ใช่เภสัชกรผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการ

นางสาวนุชจรีให้การยอมรับว่า ในวันที่เจ้าหน้าที่ อย. และเจ้าหน้าที่ตำรวจเข้าตรวจสอบสถานที่นั้น ภายในโรงงานอยู่ระหว่างการผลิตยาน้ำยี่ห้อ IWADIL เลขทะเบียน 2A 41/48 รุ่นการผลิต IWL6605 ซึ่งฉลากแสดงวันที่ผลิต 22.11.23  วันหมดอายุ 22.11.25 ซึ่งมิใช่ความจริง

ทั้งนี้ บริษัทฯได้รายงานการผลิตยารุ่นดังกล่าวในเดือนธันวาคม ปี พ.ศ.2566 จำนวน 10,000 ขวด โดยใช้เลขทะเบียน 2A 81/65 ในการรายงาน อย.เจ้าหน้าที่จึงได้ทำการตรวจยึดและอายัดของกลางรายละเอียดดังนี้

1. ยาแก้ไอปลอมยี่ห้อ IWADIL เลขทะเบียน 2A 41/48 รุ่นการผลิต IWL6605 จำนวน 10,000 ขวด

2. ฉลากยายี่ห้อ IWADIL เลขทะเบียน 2A 41/48 รุ่นการผลิต IWL6605 จำนวน 20,000 ดวง

3. เครื่องติดฉลาก จำนวน 1 เครื่อง

4. ถังสีขาวบรรจุยาน้ำ จำนวน 150 ถัง (ภายในถังบรรจุยาน้ำจำนวนรวม 10,000 ขวด)

5. เครื่องบรรจุยาน้ำพร้อมเครื่องปิดฝาเกลียว จำนวน 1 เครื่อง

6. เครื่องล้างขวด จำนวน 1 เครื่อง

7. ขวดเปล่าสำหรับบรรจุยาแก้ไอ จำนวน 2,112 ขวด

8. ถังพักยา ขนาด 1,000 ลิตร จำนวน 1 ถัง 

9. อุปกรณ์ต่าง ๆ รวมทั้งบรรจุภัณฑ์ที่ใช้ในการผลิต

10. เอกสารบันทึกการผลิต และเอกสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องรวมตรวจยึดและอายัดของกลางเป็นยาแก้ไอปลอม จำนวน 10,000 ขวด เครื่องจักร อุปกรณ์การผลิต รวมทั้งฉลากและบรรจุภัณฑ์ต่างๆ มูลค่าของกลางกว่า 1,500,000 บาท

ทั้งนี้ บริษัทฯได้ทำการลักลอบผลิตยาปลอมโดยใช้ฉลากระบุเลขทะเบียน 2A 41/48 และรายงานการผลิตแจ้ง อย.ในปริมาณที่น้อยกว่าที่ผลิตขายจริงเป็นจำนวนมาก

เบื้องต้นการกระทำดังกล่าวเป็นความผิดตามพระราชบัญญัติยา พ.ศ.2510 ฐาน "ผลิตยาปลอม" ระวางโทษ จำคุกตั้งแต่ 3 ปี ถึงตลอดชีวิต และปรับตั้งแต่ 10,000 ถึง 50,000 บาท 

ภญ.อรัญญา เทพพิทักษ์ ผอ.ศรป. กล่าวว่า อย.ได้เฝ้าระวังกลุ่มยาน้ำแก้ไอ ซึ่งเป็นยาอันตรายที่ต้องควบคุมการผลิตและขายให้เป็นไปตามกฎหมาย โดยกำหนดให้ผู้ผลิตขายยาดังกล่าวได้เฉพาะผู้ที่ได้รับอนุญาตขายยาแผนปัจจุบัน หรือผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ไม่สามารถขายโดยตรงไปยังประชาชนทั่วไป

ผู้ผลิตต้องรายงานการผลิตและขายยาให้แก่ อย. ทุก 4 เดือน หากพบมีการขายยาอันตรายไปยังผู้ที่ไม่ได้รับอนุญาตจะมีความผิดตาม พ.ร.บ. ยา พ.ศ.2510 มาตรา 19 (1)

นอกจากนี้จากปัญหาการนำยาไปใช้ในทางที่ผิด อย.ได้มีประกาศให้ผู้รับอนุญาตผลิตและขายยาดังกล่าวไปยังร้านขายยาที่ได้รับอนุญาตไม่เกินเดือนละ 300 ขวดต่อแห่ง และดำเนินการเฝ้าระวังการขายยาอันตรายกลุ่มเสี่ยงมาอย่างต่อเนื่อง

ผลการตรวจพบยาปลอมในครั้งนี้เป็นผลสืบเนื่องจากการตรวจเฝ้าระวังร้านขายยาที่มีพฤติการณ์การขายยาแก้ไอ โดย อย.ได้ร่วมกับกองกำกับการ 4 บก.ปคบ. ในการกวาดล้างร้านขายยาแก้ไอเครือข่ายที่มีการขอใบอนุญาตขายยาเพื่อบังหน้า และพบว่ายายี่ห้อ IWADIL เป็นหนึ่งในยาแก้ไอที่นิยมนำมาใช้ในทางที่ผิด เป็นที่รู้จักในชื่อ "ไอวา" 

การที่บริษัท ฟีฮาแล็บ จำกัด ผลิตยาโดยใช้ฉลากยาเลขทะเบียน 2A 41/48 ซึ่งได้มีการเปลี่ยนทะเบียนไปเป็น 2A 81/65 ตั้งแต่วันที่ 9 ธันวาคม 2565 และรายงานการผลิตและขายยา IWADIL 2A 81/65 รุ่นการผลิต IWL6605 จำนวนเพียง 10,000 ขวด

แต่เจ้าหน้าที่ตรวจพบหลักฐานการใช้ฉลากยาแสดงเลขทะเบียน 2A 41/48 รุ่นการผลิต IWL6605 จำนวนมากกว่าที่รายงาน อย.หลายหมื่นขวดนั้น อาจแสดงให้เห็นถึงเจตนาในการผลิตยาดังกล่าว โดยจัดทำรายงานการผลิตและขายไม่ตรงกับความเป็นจริง  ซึ่งในวันที่เจ้าหน้าที่เข้าตรวจสอบนั้น

บริษัทกำลังผลิตยาน้ำแก้ไอ IWADIL และใช้ฉลากที่ระบุรุ่นการผลิต IWL6605 วันที่ผลิต 22.11.23  วันหมดอายุ 22.11.25  โดยไม่มีการลงบันทึกการผลิต ไม่ล้างภาชนะบรรจุก่อนบรรจุยา ไม่มีการเก็บส่งตรวจห้องปฏิบัติการและควบคุมคุณภาพก่อนปล่อยผ่าน

ลักษณะเช่นนี้ถือว่าสถานที่ผลิตยา ไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์มาตรฐานการผลิตยาที่ดี (GMP) และไม่สามารถมั่นใจได้ถึงคุณภาพ ความปลอดภัยของยาดังกล่าวที่จะใช้ในการรักษาโรค

สำหรับการดำเนินคดีอาญากับผู้รับอนุญาตผลิตยา บริษัท ฟีฮาแล็บ จำกัด ทาง บก.ปคบ.จะเป็นผู้ดำเนินคดี ในส่วนของมาตรการทางปกครอง อย. ได้มีคำสั่งให้เรียกเก็บคืนยา IWADIL เลขทะเบียน 2A 41/48 รุ่นการผลิต IWL6605 ออกจากท้องตลาดภายใน 30 วัน ซึ่ง อย.จะเสนอขอความเห็นชอบต่อคณะกรรมการยาในการสั่งพักใช้ใบอนุญาตผลิตยา และพักใช้หนังสือรับรองมาตรฐานสถานที่ผลิตยา (GMP Certification) ต่อไป

ด้านพล.ต.ต.วิทยา ศรีประเสริฐภาพ ผบก.ปคบ. กล่าวว่า ยาเป็นปัจจัย 4 ที่ประชาชนจะใช้รักษาเยียวยาเมื่อป่วยไข้อันดับแรก และส่งผลโดยตรงกับสุขภาพของประชาชน หากรับประทานยาปลอมที่ผลิตโดยไม่ได้มาตรฐานอาจทำให้การรักษาไม่ได้ผล ไม่หาย และอาจได้รับอันตรายถึงชีวิต

ผู้ผลิตและขายยาจะต้องขออนุญาตให้ถูกต้อง เพื่อเป็นหลักประกันเบื้องต้นว่ายาที่ผลิตมาสู่ท้องตลาดมีมาตรฐาน และรักษาโรคได้จริงบก.ปคบ.จะดำเนินกวดขันจับกุมผู้ผลิตและขายยาปลอม รวมถึงกวาดล้างผู้ที่ผลิตและขายยาโดยไม่ได้รับอนุญาตให้ถึงที่สุด โดยประชาชนทั่วไปหากพบเห็นการกระทำความผิด สามารถแจ้งได้ที่ สายด่วน ปคบ. 1135 หรือเพจ ปคบ.เตือนภัยผู้บริโภคผู้ต้องหาหรือจําเลยยังเป็นผู้บริสุทธิ์ตราบใดที่ศาลยังไม่มีคําพิพากษาถึงที่สุด