5 วิธีป้องกัน RSV สำหรับเด็กทารก แม้ไม่ได้ฉีดวัคซีนก็ปลอดภัย

เมื่อวันที่ 12 กันยายน ที่ผ่านมา นพ.จิรรุจน์ ชมเชย กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบหายใจและเวชบำบัดวิกฤตจากโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ได้โพสต์ข้อแนะนำเกี่ยวกับการป้องกันการติดเชื้อ RSV (Respiratory Syncytial Virus) ซึ่งกำลังระบาดหนักในขณะนี้

แม้ว่าในบางกรณีอาจจะไม่สามารถเข้าถึงวัคซีนภูมิคุ้มกันสำเร็จรูปได้ แต่การปฏิบัติตามวิธีการง่าย ๆ ที่หมอแนะนำยังคงสามารถช่วยลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีรายละเอียดดังนี้

1. การล้างมืออย่างสม่ำเสมอ

เชื้อ RSV สามารถแพร่กระจายได้จากการสัมผัสพื้นผิวที่มีเชื้อ แล้วนำมือไปสัมผัสใบหน้า โดยเฉพาะบริเวณตา จมูก และปาก ซึ่งเป็นจุดที่เชื้อสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ง่าย การล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่และน้ำ หรือใช้เจลแอลกอฮอล์จะช่วยลดความเสี่ยงของการติดเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ การล้างมือเป็นวิธีที่ง่ายที่สุดและสำคัญที่สุดในการป้องกันการแพร่กระจายของไวรัส

2. หลีกเลี่ยงการสัมผัสผู้ป่วย

ควรหลีกเลี่ยงการพาเด็กทารกและเด็กเล็กไปในสถานที่ที่มีคนแออัดหรือแหล่งที่มีการระบาดของเชื้อ โดยเฉพาะในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของ RSV นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงการให้ผู้ที่มีอาการป่วยคล้ายไข้หวัดหรืออาการที่เกี่ยวข้องกับทางเดินหายใจสัมผัสหรืออุ้มเด็กเล็ก ในช่วงที่เชื้อไวรัสกำลังระบาด การเว้นระยะห่างจากผู้ป่วยในบ้านเป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยลดการแพร่กระจายของเชื้อ

3. ทำความสะอาดของเล่นและพื้นผิว

เชื้อ RSV สามารถอยู่นานหลายชั่วโมงบนพื้นผิวแข็ง เช่น ของเล่น หรือสิ่งของที่เด็กสัมผัสบ่อย ๆ ดังนั้นการทำความสะอาดของเล่น และสิ่งของที่เด็กใช้ร่วมกัน เช่น แก้วน้ำ ช้อนส้อม หรือพรมในบ้าน ควรทำความสะอาดบ่อย ๆ โดยเฉพาะในสถานที่ที่มีการใช้งานร่วมกันในที่สาธารณะ เช่น ห้างสรรพสินค้า การหลีกเลี่ยงการใช้ของเล่นหรือสิ่งของร่วมกันในช่วงที่มีการระบาดเป็นการป้องกันที่ดี

4. การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

นมแม่มีสารภูมิคุ้มกัน (Antibodies) ที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อต่าง ๆ รวมถึง RSV โดยงานวิจัยหลายชิ้นยืนยันว่า ทารกที่ได้รับนมแม่จะมีความเสี่ยงต่ำกว่าต่อการติดเชื้อทางเดินหายใจที่รุนแรง โดยเฉพาะเชื้อ RSV ทารกที่ไม่ได้รับนมแม่มีแนวโน้มที่จะป่วยและเกิดอาการที่รุนแรงจากการติดเชื้อ RSV ได้มากกว่า

5. การสร้างพื้นที่ปลอดควันบุหรี่

การได้รับควันบุหรี่มือสองเพิ่มความเสี่ยงและความรุนแรงของการติดเชื้อ RSV อย่างชัดเจน การสูบบุหรี่ในบ้านหรือในที่ที่เด็กเล็กอยู่ จะทำให้เด็กมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคทางเดินหายใจ การทำให้บ้านหรือที่พักอาศัยเป็นเขตปลอดบุหรี่จึงเป็นการป้องกันที่สำคัญในการช่วยลดความเสี่ยงจากเชื้อไวรัสต่าง ๆ

แนวทางที่ผู้ปกครองควรปฏิบัติตาม

แม้บางครอบครัวอาจไม่ได้รับวัคซีนภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป แต่หมอจิรรุจน์เน้นย้ำว่า การป้องกันด้วยวิธีง่าย ๆ 5 ข้อข้างต้นยังคงมีประสิทธิภาพในการปกป้องเด็กจาก RSV ได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะในช่วงที่มีการระบาด การดูแลเด็กอย่างเคร่งครัด โดยการล้างมือบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสผู้ป่วย และทำความสะอาดของเล่นและสิ่งของที่เด็กสัมผัส จะช่วยให้เด็กปลอดภัยจากการติดเชื้อ

แม้การรับวัคซีนจะสามารถช่วยลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อ RSV ได้ แต่ยังคงมีโอกาสในการติดเชื้ออยู่ ซึ่งวัคซีนจะช่วยลดความรุนแรงของโรคและลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคนี้ได้ แต่การปฏิบัติตาม 5 วิธีข้างต้นก็สามารถช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงได้เป็นอย่างดี

หมอจิรรุจน์ยังเล่าประสบการณ์ส่วนตัว

หมอจิรรุจน์เผยว่า แม้จะไม่ได้รับวัคซีน แต่ครอบครัวของเขาก็สามารถผ่านช่วงเวลาการระบาดของ RSV ได้ด้วยการปฏิบัติตามขั้นตอนที่กล่าวถึง เช่น เปลี่ยนเสื้อผ้าและอาบน้ำทันทีหลังจากออกจากโรงเรียน และใช้เจลแอลกอฮอล์ทำความสะอาดมือบ่อย ๆ ก่อนจะสัมผัสลูก

ดังนั้น การป้องกันการติดเชื้อ RSV โดยไม่ต้องพึ่งวัคซีนสามารถทำได้โดยการปฏิบัติตามขั้นตอนง่าย ๆ เช่น การล้างมือบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสผู้ป่วย และการทำความสะอาดของเล่นและสิ่งของที่เด็กสัมผัสบ่อย ๆ รวมถึงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และการสร้างพื้นที่ปลอดควันบุหรี่ จะช่วยลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อ RSV และไวรัสอื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ