เร่งแอ็คชั่นแพลนประเทศไทย พร้อมรับมือแผ่นดินไหวครั้งใหม่

ภาพจำของผู้คน มีทั้งตึกสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน(สตง.) ที่อยู่ระหว่างก่อสร้างพังครืนลงมาในชั่วพริบตา ผู้คนบนตึกสูงต่างวิ่งลงมาอยู่บนพื้นที่โล่งแจ้งเพื่อเอาตัวรอด รถไฟฟ้าที่จอดอยู่บนรางมีอาการโคลงเคลง เหมือนมีคนไปจับโยก บางตึกสูงมีน้ำไหลบ่าลงมาราวกับน้ำตก ขณะที่ผู้คนส่วนใหญ่ที่ไม่เคยมีประสบการณ์ต่างมีอาการวิงเวียนคล้ายจะเป็นลม กว่าจะรู้ว่าเกิดแผ่นดินไหวในเสี้ยวนาทีต่อมา

 ศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ประเมินผลกระทบเหตุการณ์แผ่นดินไหวในครั้งนี้ในเบื้องต้น กรณีสร้างความเสียหายต่อตึก อาคาร และสถานที่ต่าง ๆ รวมถึงการชะลอการจับจ่ายของผู้บริโภคจากความตื่นตระหนก คิดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจประมาณ 3,000-5,000 ล้านบาท

ล่าสุดกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) รายงานสถานการณ์แผ่นดินไหวที่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทย ช่วงเย็นของวันที่ 31 มีนาคม 2568 มีการรับรู้แรงสั่นสะเทือนใน 63 จังหวัด และมีรายงานความเสียหายใน 18 จังหวัด ส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ภาคเหนือ และในภาคกลางของประเทศ มีพื้นที่ได้รับผลกระทบรวม 103 อำเภอ 275 ตำบล 412 หมู่บ้าน

อย่างไรก็ดีความเสียหายที่เกิดขึ้นต่อประเทศไทยในครั้งนี้ในด้านชีวิตและทรัพย์สินเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศเมียนมาถือว่าประเทศไทยยังโชคดี และได้รับความเสียหายไม่มาก ในขณะที่ประเทศเมียนมาที่หน่วยกู้ภัยจากประเทศต่าง ๆ ได้ระดมความช่วยเหลือพบมีผู้เสียชีวิตแล้วหลายพันราย

บทเรียนแผ่นดินไหวในครั้งนี้ ต้องถือว่าประเทศไทย “สอบตก” ในการเตรียมรับมือกับเหตุการณ์ เฉพาะอย่างยิ่งไม่มีระบบเตือนภัยพิบัติแก่ประชาชน ไม่มีแม้กระทั่ง SMS หรือข้อความแจ้งเตือนประชาชนให้รับทราบถึงสถานการณ์ เพื่อรับมือได้อย่างทันท่วงที และช่วยลดการสูญเสียเหมือนในต่างประเทศ

มาตรการต่าง ๆ ที่ออกมา จึงเป็นมาตรการในเชิงรับ เข้าทำนอง“ วัวหายล้อมคอก” รูปธรรมที่ออกมาส่วนใหญ่เป็นมาตรการเยียวยา ทั้งมาตรการพักหนี้-ลดดอกเบี้ย ของแบงก์พาณิชย์ และแบงก์รัฐ เพื่อเยียวยาผู้ประกอบการและประชาชนที่ได้รับผลกระทบ การตรวจสอบโครงสร้างอาคาร รอยร้าวต่าง ๆ กันเองของแต่ละหน่วยงาน รวมถึงการตรวจสอบหาสาเหตุของตึก สตง. ที่พังลงมาอย่างง่ายดายเพียงตึกเดียว ล่าสุดพบว่าส่วนหนึ่งมีสาเหตุจากใช้เหล็กเส้นจากบางบริษัทที่ไม่ผ่านมาตรฐาน มอก.

เหตุการณ์แผ่นดินไหวในครั้งนี้ แม้อาฟเตอร์ช็อกจะลดระดับลงแล้ว แต่อาฟเตอร์ช็อก ที่ยังคงอยู่คือความตื่นตกใจ หรือความตื่นตระหนก(panic) ของประชาชนต่อเหตุการณ์ ที่ยังอกสั่นขวัญแขวนเกรงเหตุการณ์จะเกิดขึ้นซ้ำอีก บางคนยังไม่กล้าเข้าพักอาศัยในคอนโดฯ หรือตึกสูง เพราะเหตุการณ์แผ่นดินไหวนี้ไม่มีใครสามารถคาดการณ์ได้ล่วงหน้าว่า จะเกิดเหตุการณ์ขึ้นเมื่อไร รุนแรงแค่ไหน แต่จะทราบได้ก็ต่อเมื่อเกิดเหตุการณ์ขึ้นแล้ว กระทบต่อตลาดคอนโดมิเนียมที่คาดจะมียอดขายที่ลดลง คนแห่ขายมากขึ้น ขณะที่บ้านเดี่ยวแนวราบจะได้รับความสนใจมากขึ้น

นอกจากนี้จากระบบเตือนภัยต่าง ๆ ของประเทศไทยและมาตรการในการรับมือที่ยังขาดความพร้อมกระทบต่อความเชื่อมั่นของต่างชาติ ทั้งผู้ประกอบการที่จะมาลงทุนในภาคการผลิตอุตสาหกรรมหรือในกิจการต่างๆ รวมถึงนักท่องเที่ยวที่จะเข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่จะมาถึง มียอดจองการเดินทางและที่พักลดลง กลายเป็นปัจจัยเสี่ยงใหม่ที่อาจซ้ำเติมต่อการขยายตัวของเศรษฐกิจ ที่รัฐบาลหมายมั่นปั้นมือ จะผลักดันให้ขยายตัวได้ที่ระดับ 3% ในปีนี้

ดังนั้นถึงเวลาแล้วที่ประเทศไทยต้องมีแผนปฏิบัติการหรือแอ็คชั่นแพลน ในการเตรียมแผนรับมือกับเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่อาจเกิดขึ้นอีกในอนาคต ไม่ว่าจะเป็นการเร่งจัดทำระบบเตือนภัยพิบัติไปสู่ภาคประชาชน การจัดทำแผนบริหารความเสี่ยง การซักซ้อมแผนเผชิญเหตุฉุกเฉิน การอบรมเจ้าหน้าที่ในสถานประกอบการให้มีแนวทางปฏิบัติให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน และสอดประสานกัน

นอกจากนี้คือการให้ความรู้แก่เยาวชนและประชาชนในการปฏิบัติตัวในกรณีเกิดเหตุการณ์ เพื่อลดการสูญเสียในชีวิตและทรัพย์สิน รวมถึงการสื่อสารเชิงรุกเพื่อสร้างความเข้าใจร่วมกับภาคีเครือข่ายในทุกจังหวัดเพื่อให้ประชาชนและนักลงทุนมั่นใจว่าประเทศไทยสามารถรับมือได้อย่างมีประสิทธิภาพหากเกิดเหตุการณ์ขึ้นอีกในอนาคต