sacitลั่นเปิดขอบฟ้าใหม่ผ้าทอไท-ยวน"สีคิ้ว"บุก"โซเชียล-ต่างประเทศ"

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่กลุ่มทอผ้าไท-ยวน บ้านโนนกุ่ม อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา นายพรพล เอกอรรถพร รักษาการแทน ผู้อำนวยการสถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย องค์กรมหาชน (sacit) พร้อมคณะ เข้าเยี่ยมชมหัตถกรรมทอผ้าไท-ยวน เพื่อเป็นการสนับสนุนและส่งเสริม รวมถึงอนุรักษ์ภูมิปัญญาชั้นครูให้คงสืบไป

นายพรพล กล่าวว่า sacit หรือสถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย (องค์การมหาชน) มีภารกิจหนึ่งในด้านการสืบสาน ส่งเสริมคุณค่า ยกย่อง เชิดชู รักษา พัฒนา และเผยแพร่องค์ความรู้ เกี่ยวกับภูมิปัญญางานศิลปหัตถกรรมไทย พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานของผลิตภัณฑ์ศิลปหัตถกรรมไทย

ตลอดจนพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการศิลปหัตถกรรมไทยให้มีความรู้ ความสามารถ เกิดการอนุรักษ์ และสืบสานภูมิปัญญาดั้งเดิม ที่สั่งสมสืบทอดจากบรรพบุรุษ สะท้อนถึงศาสตร์และศิลป์เชิงช่าง ในสาขาต่าง ๆ  ให้ดำรงคงอยู่ โดยไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลา 

รวมทั้งส่งต่อองค์ความรู้สู่คนรุ่นหลังให้ได้เห็นคุณค่า ก่อเกิดเป็นแรงบันดาลใจในการอนุรักษ์ สืบสาน เกิดการนำภูมิปัญญาดั้งเดิม ที่อยู่ในตัวบุคคลเหล่านี้ไปใช้ประโยชน์ ในการส่งต่อให้ถึงผู้ที่อยู่ในวงการงานศิลปหัตถกรรมไทย เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาต่อยอดด้วยความคิดสร้างสรรค์ ให้งานศิลปหัตถกรรมไทยมีความร่วมสมัยต่อไป

ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา sacit ให้ความสำคัญกับผู้สร้างสรรค์งานศิลปหัตถกรรมไทยเป็นอย่างมาก เพราะเป็นบุคลากรที่ทรงคุณค่า เป็นผู้ที่สืบสานและรักษาอัตลักษณ์และภูมิปัญญา ด้านงานศิลปหัตถกรรมไทยให้คงอยู่ และสะท้อนความเป็นไทยมาตั้งแต่อดีต

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานหัตถกรรมที่ใกล้จะสูญหาย หรือมีผู้สืบทอดน้อยราย ดังเช่น เสน่ห์อัตลักษณ์ผ้าทอไท-ยวน ที่ถือเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาวไท-ยวน ที่สะท้อนถึงอัตลักษณ์บ่งบอกถึงชาติพันธุ์และถิ่นกำเนิด วัฒนธรรมการทอผ้าเพื่อใช้ในงานพิธีต่าง ๆ

แต่เมื่อกาลเวลาล่วงเลยผ่านไป การทอผ้าอัตลักษณ์ชาวไท-ยวน เริ่มมีจำนวนผู้สืบสานลดน้อยลง ตัวอย่างเช่น ครูปราณีต วรวงสานนท์  ครูศิลป์ของแผ่นดิน ปี 2560 และครูสุพัตรา ชูชม ครูช่างศิลปหัตถกรรม ปี 2562
 

นายพรพล กล่าวอีกว่า นอกจากการอนุรักษ์ สืบสานและสนับสนุนแล้ว เรายังต้องขยายตลาดผ้าไทยให้คนรู้จักมากยิ่งขึ้น เพื่อเพิ่มรายได้ให้คนกลุ่มนี้สามารถประกอบอาชีพได้อย่างยั่งยืน ซึ่งsacit จะทำกิจกรรมเสนอการขายในรูปแบบสตอรี่ หรือการเล่าเรื่องราวความเป็นมา และวิธีถักทอที่ผูกเกี่ยวกับวิถีชีวิตคนในชุมชน นำเสนอขายให้กลุ่มต่างประเทศ 

ขณะแบบเดียวกันเราจะดึงคนรุ่นใหม่เข้ามาร่วม ในการสืบสานหัตถกรรมผ้าไทย โดยอาจจะผ่าน influencer หรือการเล่าเรื่องราวแบบคนรุ่นใหม่ ผ่านสื่อโซเชียลมีเดียต่าง ๆ ด้วย

สำหรับหัตถกรรมผ้าไทยทั่วประเทศสร้างรายได้ให้ผู้ประกอบการในแต่ละปีได้มากกว่า 550 ล้านบาทและคาดว่าปีนี้รายได้จากหัตถกรรมผ้าไทยจะมีตัวเลขใกล้เคียงกัน โดยเรามีเป้าหมายที่จะส่งเสริมสนับสนุนให้หัตถกรรมผ้าไทยทำรายได้ให้ถึงปีละ 1,000 ล้านบาทให้ได้

ครูปราณีต วรวงสานนท์ ครูศิลป์ของแผ่นดิน ปี 2560 ที่ยังคงสืบสานการทอผ้าทอไท-ยวน ที่ใช้กรรมวิธีทอลายขวางลงไปในบริเวณส่วนกลางของผืนซิ่น (ตัวซิ่น) สามารถเปลี่ยนสีของผืนซิ่นได้ตามความต้องการของลูกค้า แต่ยังคงไว้ในส่วนหัวซิ่นกับช่วงท้ายซิ่นที่ใช้สีเหมือนกัน เป็นการอนุรักษ์รูปแบบการทอผ้าซิ่นไท-ยวน แบบโบราณเอาไว้ อาทิ ผ้าห่มมุก และ ผ้าห่มเสื่อ เนื่องจากรูปแบบของลายที่ใช้ทอประกอบลงไปในเนื้อผ้าทั้งสองชนิดนั้น เป็นลวดลายที่ยาก ต้องนำผ้ามุกมาทอลายยกดอก 5 ตะกอ โดยถือเป็นรูปแบบการทอผ้าซิ่นยวนโบราณไว้ได้อย่างครบถ้วน

ด้านครูสุพัตรา ชูชม ครูช่างศิลปหัตถกรรม ปี 2562 ก็เป็นอีกท่านหนึ่ง ที่อนุรักษ์เทคนิคการจกแบบโบราณด้วยขนเม่น หรือที่ชาวยวนเรียกว่า "ผ้าเก็บ" ซึ่งเป็นเทคนิคการจกที่มีการสืบทอดมาตั้งแต่โบราณ เป็นการจกสด ไม่มีการเก็บลายไว้ก่อน 

นอกจากนี้ยังได้รื้อฟื้นชิ้นงานขึ้นใหม่ คือ "ถง" หรือ "ถุงย่ามไท-ยวน" ซึ่งเป็นอีกหนึ่งเอกลักษณ์สำคัญ ที่อยู่คู่กับชาวไท-ยวนในยุคเชียงแสนตอนต้นมาอย่างยาวนาน