ผ่าร่างเอกสารสำคัญ 23 ฉบับ ‘อนุทิน’ เตรียมรับรองบนเวทีผู้นำอาเซียน

แหล่งข่าวจากทำเนียบรัฐบาล เปิดเผยว่า ในการเดินทางเข้าร่วม การประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 47 และการประชุมสุดยอดที่เกี่ยวข้อง ซึ่งนายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี และคณะจะเดินทางไปเข้าร่วมประชุมในระหว่างวันที่ 26 - 28 ตุลาคม 2568 ณ กรุงกัวลาลัมเปอร์ มาเลเซีย นั้น ที่ประชุมจะมีการหารือถึงความร่วมมือด้านต่าง ๆ และมีการลงนามในเอกสารสำคัญระหว่างประเทศมากถึง 23 ฉบับ ครอบคุลมทั้งด้านเศรษฐกิจ การต่างประเทศ สังคม  และสิ่งแวดล้อม

โดยร่างเอกสารสำคัญทั้งหมด ล่าสุดได้ผ่านการเห็นชอบจากที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เรียบร้อยแล้ว คือ ร่างเอกสารผลลัพธ์ของการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 47 และการประชุมสุดยอดที่เกี่ยวข้อง จำนวน 23 ฉบับ ฐานเศรษฐกิจสรุปได้ดังนี้

1.ร่างปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัย สะอาด ดีต่อสุขภาพ และยั่งยืน 

เป็นการประกาศเจตนารมณ์ร่วมส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิด้านสิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัย สะอาด ดีต่อสุขภาพ และยั่งยืน สำหรับคนรุ่นปัจจุบันและอนาคต ผ่านการบังคับใช้กฎหมาย ข้อตกลงระหว่างประเทศ การวิจัยและให้ความรู้ รวมถึงความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิก ภาคประชาสังคม และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ทุกภาคส่วน เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความท้าทาย ด้านสิ่งแวดล้อมอย่างครอบคลุมและยั่งยืน

2. ร่างปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยการส่งเสริมสิทธิในการพัฒนาและสิทธิในสันติภาพ เพื่อมุ่งสู่การพัฒนาที่ครอบคลุมและยั่งยืน 

เป็นการตอกย้ำพันธกรณีของอาเซียนในการส่งเสริมสันติภาพ การพัฒนาอย่างครอบคลุมและยั่งยืน รวมถึงสิทธิในการพัฒนา โดยยึดประชาชนเป็นศูนย์กลางของกระบวนการพัฒนา เน้นการลดความเหลื่อมล้ำ ขจัดอุปสรรคในการเข้าถึงสิทธิและบริการขั้นพื้นฐาน เสริมพลังให้กลุ่มเปราะบางและประสานความร่วมมือทั้งในระดับชาติและภูมิภาค 

รวมถึงกับภาคเอกชน โดยมอบหมายให้คณะกรรมาธิการระหว่างรัฐบาลอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (AICHR) และองค์กรที่เกี่ยวข้องจัดทำแผนปฏิบัติการเพื่อขับเคลื่อนปฏิญญาฉบับนี้ไปสู่การปฏิบัติจริง

3. ร่างปฏิญญาผู้นำอาเซียนว่าด้วยการปราบปรามการฟอกเงิน 

เป็นการมุ่งเสริมสร้าง เพื่อต่อต้านการฟอกเงินและอาชญากรรมข้ามชาติ ผ่านการปฏิบัติตามมาตรฐานสากล เช่น ข้อแนะนำของ คณะทำงานเฉพาะกิจเพื่อดำเนินมาตรการทางการเงิน (FATF) การปรับปรุงกฎหมายและระเบียบให้สอดคล้อง การเสริมสร้างกลไกติดตามและเรียกคืนทรัพย์สิน การแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวกรองและแนวปฏิบัติที่ดี การใช้เทคโนโลยีขั้นสูงในการสืบสวนและป้องกัน 

รวมถึงการสร้างความตระหนักรู้แก่ภาคธุรกิจและสังคม เพื่อคงไว้ซึ่งสันติภาพ ความมั่นคง และเสถียรภาพของภูมิภาค พร้อมทั้งส่งเสริมความร่วมมือกับองค์กรระหว่างประเทศเพื่อยกระดับประสิทธิภาพในการรับมือกับภัยคุกคาม ทางการเงินอย่างบูรณาการ

4. ร่างปฏิญญาผู้นำอาเซียนว่าด้วยการเสริมสร้างความร่วมมือในการระบุตัว และจับกุมผู้ต้องหาในคดีอาญา 

เป็นการเสริมสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียนในการติดตาม และจับกุมผู้ต้องหาในคดีอาญาที่เกี่ยวข้องกับอาชญากรรมข้ามชาติอย่างมีประสิทธิภาพและทันท่วงที ป้องกันไม่ให้ภูมิภาคอาเซียนกลายเป็นที่หลบซ่อนของอาชญากร โดยมุ่งเน้นการแลกเปลี่ยนข้อมูลและข่าวกรอง การประสานงานระหว่างหน่วยงานบังคับใช้กฎหมาย การพัฒนากรอบกฎหมายและสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดน 

การเสริมสร้างขีดความสามารถด้านเทคโนโลยีและบุคลากร การรณรงค์สร้างความตระหนักรู้ในสังคม และการทำงานร่วมกับองค์กรระหว่างประเทศ เพื่อธำรงไว้ซึ่งสันติภาพ ความมั่นคง ความปลอดภัย ของประชาชน และเสริมบทบาทนำของอาเซียนในการต่อสู้กับอาชญากรรมข้ามชาติ

5. ร่างปฏิญญาผู้นำอาเซียนว่าด้วยการใช้กีฬาเพื่อป้องกันแนวคิดรุนแรงสุดโต่ง 

เป็นการประกาศเจตนารมณ์ร่วมของประเทศสมาชิกอาเซียนในการใช้กีฬาเป็นเครื่องมือหลักเพื่อป้องกัน และต่อต้านแนวคิดรุนแรงสุดโต่ง โดยมุ่งสร้างวัฒนธรรมแห่งสันติภาพ ความเคารพ และความเข้าใจระหว่างกัน โดยเฉพาะในกลุ่มเยาวชนและผู้เปราะบาง เน้นการเสริมสร้างความร่วมมือระดับภูมิภาค การบูรณาการกีฬา เข้ากับนโยบายระดับชาติ การใช้กีฬาเพื่อสื่อสารสารเชิงบวกและสร้างความตระหนักรู้ 

ส่งเสริมการแลกเปลี่ยน ความรู้และแนวปฏิบัติที่ดี พัฒนาศักยภาพเยาวชน ปกป้องการแสวงหาประโยชน์จากกีฬา ส่งเสริมความเท่าเทียม ครอบคลุม และเป็นปึกแผ่นในสังคม รวมถึงการใช้เทศโนโลยีและความร่วมมือจากภาคส่วนต่าง ๆ เพื่อทำให้ โครงการกีฬาเพื่อสันติภาพมีประสิทธิภาพ ยั่งยืน และมีผลเชิงบวกในวงกว้าง

6. ร่างปฏิญญาผู้นำอาเซียนว่าด้วยการท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ 

เป็นการสะท้อน เจตนารมณ์ทางการเมืองที่จะส่งเสริมการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน ครอบคลุม รับผิดชอบ และมีคุณภาพสูง ส่งเสริม การลงทุนในแหล่งท่องเที่ยวรองและตติยภูมิเพื่อยกระดับมาตรฐานและความปลอดภัย เสริมสร้างศักยภาพ และการมีส่วนร่วมของชุมชน สตรี และเยาวชน เปิดรับความร่วมมือจากภาคีภายนอก รวมทั้งพัฒนา การท่องเที่ยวที่สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน

7. ร่างปฏิญญากัวลาลัมเปอร์ว่าด้วยการใช้แพลตฟอร์มโซเซียลมีเดียอย่างปลอดภัย และมีความรับผิดชอบสำหรับอาเซียน 

เป็นการผลักดันการใช้สื่อออนไลน์อย่างปลอดภัยและมีความรับผิดชอบ เสริมสร้างความร่วมมือระดับภูมิภาคในการพัฒนานโยบายและรับมือกับความท้าทายจากการใช้สื่อสังคม ออนไลน์ในทางที่ผิด เพื่อลดความเสี่ยงจากข่าวปลอม การบิดเบือนข้อมูล การใช้ถ้อยคำสร้างความเกลียดชัง และการหลอกลวงทางออนไลน์ การปกป้องกลุ่มเปราะบาง เช่น เด็ก เยาวชน ผู้สูงอายุ และเสริมสร้างศักยภาพ พลเมืองอาเซียนด้วยทักษะด้านสื่อ เพื่อให้พลเมืองอาเซียนรู้เท่าทันถึงภัยและผลกระทบ และใช้สื่อออนไลน์ อย่างมีความรับผิดชอบ

8. ร่างปฏิญญาบันดาร์เสรีเบกาวันว่าด้วยความมุ่งมั่นของรัฐมนตรีสารนิเทศอาเซียน ในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์สื่อและสารนิเทศ 

เป็นการปรับแนวทางการทำงานของสื่อให้ทันต่อการเปลี่ยนผ่าน สู่ยุคดิจิทัล โดยส่งเสริมบทบาทเชิงรุก เร่งจัดการข้อมูลเท็จที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคง ให้ความสำคัญ กับบทบาทของเยาวชนในการเผยแพร่ข้อมูลสำคัญและเป็นผู้กำหนดอนาคตของการสื่อสาร และส่งเสริม ความร่วมมือเพื่อเผยแพร่เนื้อหาที่หลากหลายโดยเฉพาะด้านอัตลักษณ์และวัฒนธรรม

9. ร่างปฏิญญาว่าด้วยการจัดตั้งเครือข่ายความปลอดภัยต้านปัญญาประดิษฐ์ของอาเซียน 

เป็นการจัดตั้งกลไกความร่วมมือระดับภูมิภาคด้านความปลอดภัยของปัญญาประดิษฐ์ (AI) ผลักดันการวิจัยและนวัตกรรมที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งเร่งรัดการนำ AI ไปใช้และการลงทุนด้านความปลอดภัย ของ AI ให้สอดคล้องกับแนวปฏิบัติสากล เพื่อให้มั่นใจว่า การใช้ AI ในภูมิภาคอาเซียนมีความปลอดภัย โปร่งใส และน่าเชื่อถือ

10. ร่างปฏิญญาว่าด้วยวิสัยทัศน์การพัฒนาแร่ธาตุอาเซียน 

เป็นกรอบการดำเนินงาน ด้านแร่ธาตุ 20 ปีที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาให้อาเซียนกลายเป็นจุดหมายปลายทางสำคัญในการลงทุน และมีการพัฒนาแร่ธาตุอย่างยั่งยืน ตลอดจนเป็นพื้นฐานในการจัดทำแผนปฏิบัติการความร่วมมือด้านแร่ธาตุ อาเซียน โดยเน้น 2 กลยุทธ์หลัก ได้แก่ การพัฒนาภาคแร่ธาตุให้เป็นเสาหลักทางเศรษฐกิจของประชาคม เศรษฐกิจอาเซียนที่สนับสนุนห่วงโซ่คุณค่าแบบบูรณาการ โดยการส่งเสริมการลงทุนและการค้า 

รวมทั้งเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและการส่งเสริมการกำกับดูแลและภาวะผู้นำที่ดีในการพัฒนาแร่ธาตุ เพื่อให้ภาคส่วนนี้เป็นตัวขับเคลื่อนหลักให้เกิดความยั่งยืนผ่านการดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจที่แข็งแกร่ง และการจัดหาแร่ธาตุอย่างมีความรับผิดชอบ

11. ร่างปฏิญญาว่าด้วยการรับรองแผนงานข้อริเริ่มเพื่อการรวมตัวของอาเซียน ฉบับที่ 5 (ค.ศ. 2026 - 2030) 

เป็นการสานต่อความพยายามของอาเซียนในการลดช่องว่างการพัฒนา และเสริมสร้างความเข้มแข็งของการรวมตัวในภูมิภาค รวมทั้งสนับสนุนการเข้าร่วมประชาคมอาเซียนของติมอร์-เลสเต โดยเน้นการเสริมสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันและการพัฒนาที่ครอบคลุม 

รวมทั้งส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียน คู่เจรจา หุ้นส่วน องค์การระหว่างประเทศ ภาคเอกชน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย โดยย้ำความสำคัญของความสอดคล้องระหว่างแผนงานดังกล่าวกับวิสัยทัศน์ประชาคม อาเซียน ค.ศ. 2045 แผนยุทธศาสตร์ และกรอบความร่วมมือที่เกี่ยวข้อง

12. ร่างแถลงการณ์ร่วมของการประชุมสุดยอดอาเซียน-ญี่ปุ่น ครั้งที่ 28ว่าด้วยการส่งเสริมความร่วมมือและการดำเนินการตามมุมมองอาเซียนต่ออินโด-แปซิฟิก (เอโอไอพี) 

เป็นการสนับสนุนความร่วมมือและดำเนินการตามมุมมองอาเซียนต่ออินโด-แปซิฟิก (เอโอไอพี) ซึ่งสอดคล้อง กับแนวคิดอินโด-แปซิฟิกที่เสรีและเปิดกว้าง (เอฟโอไอพี) ของญี่ปุ่น เพื่อส่งเสริมสันติภาพ เสถียรภาพ และความไพบูลย์ในภูมิภาค เน้นย้ำการรักษาและเสริมสร้างระเบียบภูมิภาคที่ยึดมั่นในกฎกติกา เสรี และเปิดกว้าง 

รวมทั้งยึดถือหลักการความเป็นแกนกลางและความเป็นเอกภาพของอาเซียน ผ่านความร่วมมือ 4 สาขาหลักของเอโอไอพี ได้แก่ ความร่วมมือทางทะเล ความเชื่อมโยงระหว่างกัน เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน แห่งสหประชาชาติ ค.ศ. 2030 และความร่วมมือทางเศรษฐกิจและสาขาอื่น ๆ

13. ร่างแถลงการณ์ร่วมผู้นำอาเซียน-อินเดีย ว่าด้วยการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน 

เป็นการแสดงเจตนารมณ์ทางการเมืองที่จะส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนระหว่างอาเซียนกับอินเดีย โดยยึดหลักเศรษฐกิจสีเขียว เศรษฐกิจภาคทะเล และเศรษฐกิจหมุนเวียน เพื่อสนับสนุนให้เกิดประสบการณ์ การท่องเที่ยวที่มีคุณภาพและขับเคลื่อนการเติบโตของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว 

โดยมุ่งเน้นการอนุรักษ์ทรัพยากร และความหลากหลายทางชีวภาพ การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานคาร์บอนต่ำ การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชน ท้องถิ่นในการอนุรักษ์มรดกและวัฒนธรรม ตลอดจนการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและกลไกความร่วมมือที่มีอยู่ เพื่อยกระดับการท่องเที่ยว และกระชับความสัมพันธ์ระหว่างประชาชนของอาเซียนกับอินเดีย

14. ร่างแถลงการณ์ร่วมผู้นำอาเซียน-ออสเตรเลีย ว่าด้วยการป้องกันความขัดแย้ง การบริหารสถานการณ์วิกฤต และโครงสร้างสถาปัตยกรรมภูมิภาคที่อาเซียนมีบทบาทนำ

เป็นการส่งเสริม ความร่วมมือด้านความมั่นคงในภูมิภาค โดยครอบคลุมความมั่นคงทางทะเล ความมั่นคงปลอดภัยทางไซเบอร์ การก่อการร้ายและการปราบปรามการค้ายาเสพติดและการค้ามนุษย์ ผ่านกลไกความร่วมมือที่อาเซียนมีบทบาท และได้รับการสนับสนุนจากออสเตรเลีย เช่น สถาบันอาเซียนว่าด้วยสันติภาพและความสมานฉันท์ (ASEAN Institute for Peace and Reconciliation) โครงการ Aus4ASEAN Futures และการประชุมเจ้าหน้าที่ อาวุโสอาเซียนด้านอาชญากรรมข้ามชาติกับออสเตรเลีย 

15. ร่างแถลงการณ์วิสัยทัศน์ร่วมผู้นำอาเซียน-นิวซีแลนด์ ในโอกาสครบรอบ 50 ปี ความสัมพันธ์อาเซียน-นิวซีแลนด์ 

เป็นการสถาปนาความสัมพันธ์อาเซียน-นิวซีแลนด์ สู่การเป็นหุ้นส่วน ทางยุทธศาสตร์แบบรอบด้าน (Comprehensive Strategic Partnership: CSP) ในวาระครบรอบ 50 ปี ของความสัมพันธ์ฯ และกำหนดจัดการประชุมสุดยอดอาเซียน-นิวซีแลนด์ทุก 2 ปี 

โดยมีเนื้อหาครอบคลุม ประเด็นความร่วมมือในทุกเสาของประชาคมอาเซียน ผ่านความร่วมมือด้านสันติภาพและความมั่งคั่ง ความร่วมมือระดับประชาชนและระดับโลก รวมทั้งความร่วมมือข้ามเสาประชาคม (cross-pillar cooperation)

16. ร่างแถลงการณ์วิสัยทัศน์ร่วมผู้นำอาเซียน-สหรัฐอเมริกา เพื่อส่งเสริมอาเซียน และอเมริกาที่เข้มแข็ง ปลอดภัย และมั่งคั่งยิ่งขึ้น 

เป็นการแสดงวิสัยทัศน์ในการเสริมสร้างสันติภาพ เสถียรภาพ และความเจริญรุ่งเรืองในภูมิภาคอินโด-แปซิฟิก โดยยืนยันบทบาทและความเป็นแกนกลางของอาเซียน และการเคารพกฎหมายระหว่างประเทศ รวมทั้งแสดงความมุ่งมั่นในการส่งเสริมความร่วมมืออาเซียน-สหรัฐฯ ในด้านความมั่นคง เศรษฐกิจ และสังคม

17. ร่างปฏิญญากรุงกัวลาลัมเปอร์ในโอกาสครบรอบ 20 ปีของการประชุมสุดยอด เอเชียตะวันออก 

เป็นการแสดงเจตนารมณ์ทางการเมืองเพื่อยืนยันความยึดมั่นต่อหลักการและวัตถุประสงค์ ของการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกในฐานะเวทีหารือระดับผู้นำในประเด็นเชิงยุทธศาสตร์ การเมือง และเศรษฐกิจ การเสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่กรอบการประชุมฯ และการส่งเสริมความร่วมมือในการรับมือและตอบสนองต่อความท้าทายต่าง ๆ ในบริบทปัจจุบัน เพื่อสันติภาพ เสถียรภาพ และความเจริญรุ่งเรือง ของภูมิภาค 

18. ร่างแถลงการณ์ผู้นำการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกว่าด้วยการต่อต้าน การหลอกลวงทางออนไลน์และปัญหาอาชญากรรมข้ามชาติที่เกี่ยวข้อง 

เป็นการส่งเสริมความร่วมมือเพื่อตอต้านการหลอกลวงทางออนไลน์ซึ่งมีความเชื่อมโยงเพิ่มขึ้นกับอาชญากรรมข้ามชาติต่าง ๆ อาทิ การค้ามนุษย์ การค้ายาเสพติด และการฟอกเงิน โดยกำหนดแนวทางความร่วมมือ อาทิ การส่งเสริม ความรวมมือด้านการบังคับใช้กฎหมาย การเพิ่มพูนการแลกเปลี่ยนข้อมูลและข่าวกรอง การพัฒนาศักยภาพของบุคลากร 

การสร้างความตระหนักรู้ของสาธารณชนต่อภัยคุกคามจากการหลอกลวงทางออนไลน์ และการพัฒนาความร่วมมือและการบูรณาการภายใต้กลไกอาเซียนเพื่อร่วมกันเสริมสร้างภูมิภาคที่ปลอดภัย มันคง และเอื้อต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของภูมิภาค

19. ร่างแถลงการณ์ผู้นำการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกว่าด้วยเศรษฐกิจดิจิทัล ที่ครอบคลุม 

เป็นการเน้นย้ำความสำคัญของการเปลี่ยนผ่านทางดิจิทัลที่ยั่งยืนและมั่นคงเพื่อส่งเสริมศักยภาพ และโอกาสทางเศรษฐกิจ และเสริมสร้างความยืดหยุ่นทางเศรษฐกิจในภูมิภาค ตลอดจนสนับสนุนการเปลี่ยนผ่าน ทางดิจิทัลที่ครอบคลุม นโยบายการลดอุปสรรคทางการค้าดิจิทัล การมีส่วนร่วมในเศรษฐกิจดิจิทัลของประชาชน 

การสร้างสภาพแวดล้อมดิจิทัลในภูมิภาคที่เปิดกว้าง มีเสถียรภาพ และปลอดภัย การพัฒนา และใช้เทคโนโลยีดิจิทัลที่ปลอดภัยและมีความรับผิดชอบ เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในเศรษฐกิจดิจิทัลอย่างทั่วถึง และครอบคลุม

20. ร่างแถลงการณ์ผู้นำการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกว่าด้วยการมีส่วนร่วม อย่างทั่วถึงและความยั่งยืน 

เป็นการส่งเสริมความร่วมมือใน 4 มิติที่สอดคล้องกับแนวคิดหลักภายใต้การเป็น ประธานอาเซียนของมาเลเซีย ได้แก่ การมีส่วนร่วมอย่างทั่วถึงและความเสมอภาคทางสังคม การพัฒนาที่ยั่งยืน ความร่วมมือในภูมิภาคและความสามารถในการรับมือและฟื้นตัว และธรรมาภิบาลและความมั่นคง เพื่อการพัฒนา ทางเศรษฐกิจและสังคมของภูมิภาคเอเชียตะวันออกในบริบทโลกที่มีพัฒนาการอย่างต่อเนื่อง

21. ร่างแถลงการณ์ผู้นำการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกว่าด้วยการส่งเสริม การปฏิบัติล่วงหน้าในการเตรียมพร้อมและตอบสนองต่อภัยพิบัติในระดับพื้นที่ 

เป็นการส่งเสริมความร่วมมือเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับกลไกความร่วมมือด้านการจัดการภัยพิบัติในภูมิภาคเอเชียตะวันออก โดยให้ความสำคัญกับการดำเนินการในระดับพื้นที่ล่วงหน้าเพื่อเตรียมพร้อมและตอบสนองต่อภัยพิบัติ 

โดยสนับสนุนการมีส่วนร่วมและการพัฒนาศักยภาพของคนในพื้นที่และชุมชนในการดำเนินการล่วงหน้า ผ่านการแลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศ ประสบการณ์ ความเชี่ยวชาญ รวมถึงการพัฒนากลไกทางการเงิน ที่จัดเตรียมไว้ล่วงหน้า และการปรับปรุงระบบแจ้งเตือนภัยล่วงหน้าในพื้นที่

22. ร่างแถลงการณ์ผู้นำการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกว่าด้วยการส่งเสริม ความร่วมมือด้านวัฒนธรรม 

เป็นการส่งเสริมความร่วมมือด้านวัฒนธรรม โดยเน้นความร่วมมือด้านการอนุรักษ์ มรดกทางวัฒนธรรม ความร่วมมือด้านพิพิธภัณฑ์ อุตสาหกรรมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ผ่านการดำเนินการในรูปแบบต่าง ๆ อาทิ การจัดเวทีเสวนา งานนิทรรศการ การแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ และแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศ และการจัดทำโครงการความร่วมมือระหว่างกัน อีกทั้งย้ำถึงความสำคัญของการเคารพ ความหลากหลายทางวัฒนธรรม และการลดช่องว่างทางดิจิทัล

23.ร่างแถลงการณ์ผู้นำการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกว่าด้วยการส่งเสริม ความร่วมมือด้านพลังงาน 

เป็นการส่งเสริมความร่วมมือในมิติความมั่นคงทางพลังงาน ความเชื่อมโยง ของโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงาน การเปลี่ยนผ่านสีเขียว และการเปลี่ยนผ่านสู่สังคมคาร์บอนต่ำ การส่งเสริมการเงินสีเขียวและนวัตกรรมพลังงานหมุนเวียน ผ่านการประสานนโยบายด้านพลังงานในภูมิภาค และการพัฒนาเมืองอัจฉริยะ 

โดยให้ความสำคัญกับการรับมือกับความท้าทายระดับภูมิภาคและโลก โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความมั่นคงทางพลังงาน และการใช้ประโยชน์จากนวัตกรรม