กัมพูชา กระอักจ่ายราคาแพง หลังตัดเส้นเลือดนำเข้าน้ำมันจากไทย

ภายหลัง พล.อ.ฮุน มาเนต นายกรัฐมนตรีกัมพูชา ประกาศระงับการนำเข้าน้ำมันและก๊าซธรรมชาติจากไทยอย่างเป็นทางการ เริ่มตั้งแต่วันที่ 23 มิ.ย.68 คำถามใหญ่คือ กัมพูชาจะรับมือ "วิกฤตพลังงาน" ในประเทศที่จะเกิดขึ้นได้อย่างไร

ตัวเลขจาก กรมธุรกิจพลังงาน ระบุว่า กัมพูชาต้องพึ่งพิง การนำเข้าน้ำมันจากไทย ถึง 67.4% ของความต้องการรวม หรือประมาณ 6.62 ล้านลิตรต่อวัน สิ่งที่น่าตกใจกว่านั้นคือ กัมพูชาไม่มีแหล่งผลิตน้ำมันในประเทศเลย และที่สำคัญ ไม่มีถังสำรองน้ำมันระดับชาติแม้แต่ลิตรเดียว

หากมองในรายละเอียด ปี 2567 กัมพูชานำเข้าน้ำมันจากไทยแยกตามชนิด ดังนี้

• น้ำมันเบนซิน 91 จำนวน 157.31 ล้านลิตร หรือ 0.43 ล้านลิตรต่อวัน
• น้ำมันเบนซิน 92 จำนวน 788.13 ล้านลิตร หรือ 2.16 ล้านลิตรต่อวัน
• น้ำมันเบนซินธรรมดา จำนวน 56.95 ล้านลิตร หรือ 0.16 ล้านลิตรต่อวัน
• น้ำมันอากาศยาน Jet A-1 จำนวน 71.62 ล้านลิตร หรือ 0.20 ล้านลิตรต่อวัน
• น้ำมันดีเซลพื้นฐาน 10 ppm จำนวน 932.53 ล้านลิตร หรือ 2.56 ล้านลิตรต่อวัน
• น้ำมันดีเซลกำมะถันสูง จำนวน 203.66 ล้านลิตร หรือ 0.56 ล้านลิตรต่อวัน
• น้ำมันเตา จำนวน 23.34 ล้านลิตร หรือ 0.06 ล้านลิตรต่อวัน
• ก๊าซแอลพีจี จำนวน 29.85 ล้านกิโลกรัม หรือ 0.08 ล้านกิโลกรัมต่อวัน

ข้อมูลเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า น้ำมันดีเซลเป็นเชื้อเพลิงหลักที่กัมพูชาต้องการมากที่สุด คิดเป็น 49.6% ของการนำเข้ารวม รองลงมาคือน้ำมันเบนซิน 43.8%

โรงกลั่นไทยส่งตรงข้ามแดน กัมพูชารับไปใช้เลย

ข้อมูลปี 2567 ชี้ให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศ กัมพูชาใช้น้ำมันเชื้อเพลิงเดือนละ 294.65 ล้านลิตร โดยไทยส่งให้ 198.67 ล้านลิตรต่อเดือน แบ่งเป็นน้ำมันดีเซล 163.07 ล้านลิตร และน้ำมันเบนซิน 92.74 ล้านลิตร

ที่น่าสนใจคือ โรงกลั่นไทยออยล์ เป็นผู้ส่งออกรายใหญ่ที่สุด คิดเป็น 64.9% ของปริมาณรวมที่ส่งไปกัมพูชา รองลงมาคือ โรงกลั่น IRPC 19.9% และ GC 13.9%

การขนส่งส่วนใหญ่ทำผ่านทางเรือที่ท่าเรือมาบตาพุดและศรีราชา ส่วนการขนส่งทางบก ก็ผ่านด่านอรัญประเทศและคลองใหญ่ ทำให้กัมพูชา ได้รับน้ำมันราคาถูกและสะดวกรวดเร็ว

 

 

ผู้เชี่ยวชาญชี้ "ทำร้ายตัวเอง"

ศ.ดร.พรายพล คุ้มทรัพย์ นักวิชาการอิสระด้านพลังงาน อดีตคณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้มุมมองกับ "ฐานเศรษฐกิจ" ว่า กัมพูชาคงต้องหันไปซื้อน้ำมันจากสิงคโปร์เป็นหลัก

"ราคาย่อมสูงกว่าซื้อจากไทยแน่นอน เพราะมีค่าขนส่งเพิ่ม อาจต้องขนส่งหลายต่อกว่าจะถึง ทั้งที่เดิมซื้อจากโรงกลั่นไทยแค่ขนส่งผ่านชายแดนไปเท่านั้น" ศ.ดร.พรายพล อธิบาย

ส่วนทางเลือกอื่นก็มีข้อจำกัด ถ้าคิดจะซื้อจากเวียดนาม "น้ำมันก็ไม่มีเพียงพอจะส่งออกมาขายให้กัมพูชา" ขณะที่มาเลเซียก็คงไม่ต่างจากสิงคโปร์ แต่สิงคโปร์น่าจะดีกว่า เพราะเป็นศูนย์กลางการค้าน้ำมันขนาดใหญ่

"น้ำมันจากไทยมีเพียงพอขายให้ประเทศเพื่อนบ้าน แต่เมื่อกัมพูชาเลือกระงับนำเข้าจากไทย ก็ต้องยอมรับต้นทุนที่เพิ่มสูงขึ้น ซึ่งเปรียบเสมือนทำร้ายตัวเอง"

สต็อกน้ำมันน้อย วิกฤตใกล้

สิ่งที่น่าห่วงคือ กัมพูชาไม่ค่อยเก็บสต็อกน้ำมันไว้ ศ.ดร.พรายพลประเมินว่า ไม่น่าจะมีมาก เพราะปกติสามารถนำเข้าจากไทยได้ง่าย เมื่อไหร่ก็ได้ จึงไม่จำเป็นต้องสต็อกน้ำมันเก็บไว้มาก เพราะถือว่าเป็นต้นทุนที่ค่อนข้างสูง

ข้อมูลล่าสุดเดือน ม.ค.-ก.พ. 2568 แสดงให้เห็นความต้องการที่ยังคงสูง โดยในเวลาเพียง 2 เดือน กัมพูชานำเข้าน้ำมันจากไทย ดังนี้

เดือนมกราคม 2568

• น้ำมันเบนซิน 85.24 ล้านลิตร (เฉลี่ย 2.75 ล้านลิตรต่อวัน)
• น้ำมันดีเซล 80.01 ล้านลิตร (เฉลี่ย 2.58 ล้านลิตรต่อวัน)
• น้ำมันอากาศยาน 8.97 ล้านลิตร (เฉลี่ย 0.29 ล้านลิตรต่อวัน)
• น้ำมันเตา 32.75 ล้านลิตร (เฉลี่ย 1.06 ล้านลิตรต่อวัน)
• ก๊าซแอลพีจี 3.81 ล้านกิโลกรัม

เดือนกุมภาพันธ์ 2568

• น้ำมันเบนซิน 84.15 ล้านลิตร (เฉลี่ย 3.01 ล้านลิตรต่อวัน)
• น้ำมันดีเซล 68.00 ล้านลิตร (เฉลี่ย 2.43 ล้านลิตรต่อวัน)
• น้ำมันอากาศยาน 5.98 ล้านลิตร (เฉลี่ย 0.21 ล้านลิตรต่อวัน)
• น้ำมันเตา เพียง 0.002 ล้านลิตร
• ก๊าซแอลพีจี 2.05 ล้านกิโลกรัม

 

 

ราคาน้ำมันเพิ่มขึ้นแน่ ประชาชนรับภาระ

นักวิเคราะห์คาดการณ์ว่า ผลกระทบจากต้นทุนการนำเข้าที่เพิ่มขึ้นจะส่งผลต่อราคาขายปลีกน้ำมันในกัมพูชาทันที โดยคาดว่าจะปรับเพิ่มขึ้นอย่างน้อยลิตรละ 1 บาทกว่า ซึ่งจะกระทบค่าครองชีพของประชาชนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

เมื่อราคาน้ำมันแพงขึ้น ค่าขนส่งสินค้าทุกอย่างจะตามขึ้น ตั้งแต่อาหาร เสื้อผ้า ไปจนถึงยารักษาโรค ประชาชนธรรมดาจะเป็นฝ่ายรับภาระในที่สุด

ภาคธุรกิจได้รับผลกระทบหนัก

ภาคการท่องเที่ยว จะเจ็บหนักเป็นอันดับต้น เพราะการขาดแคลนน้ำมันอากาศยาน ที่ปกติกัมพูชานำเข้าจากไทย 71.62 ล้านลิตรต่อปี หรือ 0.20 ล้านลิตรต่อวัน 

ภาคอุตสาหกรรม ที่ใช้น้ำมันเตาในกระบวนการผลิต จำนวน 23.34 ล้านลิตรต่อปี จะต้องหาแหล่งใหม่ที่มีต้นทุนสูงกว่า หรือเสี่ยงต้องหยุดการผลิต

ภาคขนส่งและโลจิสติกส์ ที่พึ่งพิงน้ำมันดีเซล ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงหลักที่กัมพูชานำเข้าจากไทยมากที่สุด 932.53 ล้านลิตรต่อปี หรือ 2.55 ล้านลิตรต่อวัน จะได้รับผลกระทบหนักที่สุด

ภาคเกษตรกรรม เครื่องจักรกลการเกษตร เครื่องสูบน้ำ และระบบขนส่งผลผลิต จะได้รับผลกระทบ เกษตรกรอาจต้องกลับไปใช้แรงงานคนและสัตว์ ซึ่งมีประสิทธิภาพต่ำกว่ามาก

 

 

การตัดสินใจระงับนำเข้าน้ำมันจากไทยอาจเป็นการแสดงจุดยืนทางการเมือง แต่ราคาที่ต้องจ่ายคือความเดือดร้อนของประชาชนกว่า 16 ล้านคน ที่ใครจะไปคิดว่า การตัดสินใจทางการเมืองครั้งหนึ่ง จะกลายเป็นบทเรียนราคาแพงในการบริหารประเทศ ที่ประชาชนต้องเป็นคนจ่ายค่าใช้จ่ายในที่สุด