รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ โพสต์เฟซบุ๊กส่วนตัว Jessada Denduangboripant "วัคซีนโรคโควิดบางตัว (ของ astrazeneca) นับเป็น GMO แต่ไม่ได้ทำให้คนเรากลายเป็น GMO" วันนี้เจอคำถามมาในเพจของ สมาคมวิทยาการวัชพืชแห่งประเทศไทย สมาคมวิทยาการวัชพืชแห่งประเทศไทย เกี่ยวกับเรื่องว่าการฉีดวัคซีนโรค “โควิด-19W ทำให้คนเราเป็น GMO จีเอ็มโอ ไปด้วยหรือเปล่า !?
อย่างนี้จะมีคนออกมาต่อต้านวัคซีน เหมือนที่ห้ามปลูกพืช GMO หรือไม่ ? ซึ่งเป็นปัญหาเดียวกันกับที่มีแชร์กันอยู่ในต่างประเทศเรื่อยๆ ว่า วัคซีนโรค covid-19 นั้นเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน เพราะคนที่ถูกฉีดเข้าไป จะกลายเป็นสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรมหรือ GMO (genetically modified organisms)
คำกล่าวอ้างนั้นระบุว่า วัคซีนที่ฉีดเข้าไป จะแทรกตัวเข้าไปอยู่ในโครโมโซมในเซลล์ของคุณ ทำให้คุณไม่เป็นมนุษย์ปรกติอีกต่อไป แต่กลายเป็นสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรม ซึ่งต้องมีการขึ้นทะเบียนเมื่อจะขนย้ายเดินทางไปยังประเทศต่างๆ ซึ่งทะเบียนดังกล่าวก็มาในรูปของวัคซีนพาสปอร์ตทาส นั่นเอง (ว่าไปนั่น) แต่มันเป็นเรื่องไม่จริงเลยนะครับ ! และความมั่วนี้ ก็มาจากการที่ไม่เข้าใจถึงวิทยาศาสตร์ที่อยู่เบื้องหลังของการพัฒนาวัคซีนโรคโควิด
1. เริ่มจากวัคซีนที่ใช้เทคโนโลยีใหม่ แบบ mRNA technology ของบริษัท ไฟเซอร์ และบริษัท โมเดิร์นน่า ซึ่งไม่ได้ใช้เชื้อโรคที่ทำให้ตายแล้ว (อย่างของบริษัท ซิโนแวค และบริษัท ซิโนฟาร์ม) แต่ใช้การฉีดสารพันธุกรรมของไวรัส ขนาดเล็กจิ๋ว (mRNA หรือ messenger Ribonucleic Acid) ที่ห่อหุ้มด้วยพาหะซึ่งทำจากก้อนอนุภาคไขมันขนาดนาโนเมตร (lipid nanoparticle)
- จริงๆแล้ว วัคซีน mRNA ก็เป็นกลไกที่ไม่ค่อยแตกต่างอะไรกับการใช้วัคซีนเชื้อตาย เพียงแต่มันจะไปสอนไปกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันของเรารู้จักการสร้างแอนตี้บอดี้รับมือกับโปรตีนเฉพาะ (โปรตีนส่วนหนาม (spike) ของเชื้อ coronavirus โรคโควิด) เพียงแค่ตัวเดียว
- ซึ่งวัคซีน mRNA นั้น ก็ไม่ได้จะทำให้คุณกลายเป็น GMO เพราะมันก็ไม่ได้แทรกเข้าไปอยู่ในนิวเคลียสของเซลล์ร่างกายคุณ และไม่ได้ทำปฏิกิริยาอะไรให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางพันธุกรรม หรือจีโนมของคุณ
2. วัคซีนกลุ่มต่อมา คือวัคซีนที่ไปเทคโนโลยีเอาไวรัสเป็นพาหะ (หรือ viral vector) เช่นของบริษัท AstraZeneca แอสตร้าซีเนก้า ซึ่งอันนี้สามารถจับได้ว่า ตัวมันเป็น GMO แต่ก็ไม่ได้ทำให้คนที่ถูกฉีดจะกลายเป็นวีดีโอไปด้วย
- วัคซีนกลุ่มนี้ใช้ไวรัสที่ชื่อว่า อะดิโนไวรัส ซึ่งเป็นเชื้อที่ทำให้เกิดโรคหวัดทั่วๆ ไป มากลายเป็นพาหะ (vector) ที่จะนำเอาสารพันธุกรรม ซึ่งถอดรหัสให้โปรตีนหนามของเชื้อโคโรนาไวรัสได้ เข้าสู่ร่างกายของคุณ แล้วทำการสร้างโปรตีนนั้นขึ้นมา เพื่อให้ระบบภูมิคุ้มกันได้เรียนรู้ในการรับมือ เช่นเดียวกับวัคซีนชนิดอื่นๆ (ดูรูปประกอบ)
- การที่เราดัดแปลงพันธุกรรมของเชื้อ adenovirus นี้ ให้มีพันธุกรรมบางส่วนของเชื้อไวรัสโรคโควิด รวมทั้งดัดแปลงให้มันไม่มีความสามารถที่จะมาเพิ่มจำนวนตัวในร่างกายเราได้อีก จึงทำให้นับได้ว่ามันเป็น GMO เป็นเชื้อไวรัสดัดแปลงพันธุกรรม เพื่อฉีดเข้าร่างกายของเราได้อย่างปลอดภัย
สรุปว่า : วัคซีนโรคโควิด-19 แม้จะทำจากเทคโนโลยีนำสมัยอย่าง วัคซีน mRNA หรือวัคซีน viral vector มันก็ไม่ได้จะไปเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมของมนุษย์ หรือไปทำให้เรากลายเป็น GMO (แม้ว่าตัวมันเอง อย่างวัคซีนของ astrazeneca จะนับเป็นจีเอ็มโอก็ตาม)