โลกร้อนทุบสถิติ: เชื้อเพลิงฟอสซิลและการปล่อยก๊าซพุ่งสูงสุดในปี 2023

ในปี 2023 โลกเผชิญกับวิกฤตการณ์พลังงานและสภาพภูมิอากาศที่รุนแรงขึ้น เมื่อการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลและการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั่วโลกแตะระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ ตามรายงานการทบทวนสถิติพลังงานโลกฉบับล่าสุด 

 

ตามรายงานการทบทวนสถิติพลังงานโลก ความต้องการพลังงานปฐมภูมิทั่วโลกเพิ่มขึ้น 2% จากปีก่อนหน้า แตะระดับ 620 เอ็กซาจูลส์ (EJ) ส่งผลให้การปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ทะลุ 40 กิกะตันเป็นครั้งแรก นับเป็นสัญญาณอันตรายที่บ่งชี้ว่าโลกกำลังมุ่งหน้าสู่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่รุนแรงยิ่งขึ้นและกำลังถอยออกห่างจากเป้าหมายการจำกัดการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลกไม่ให้เกิน 1.5 องศาเซลเซียส

 

"น้ำมัน" ยังคงเป็นแหล่งพลังงานหลัก โดยปริมาณการใช้ทะลุเกิน 100 ล้านบาร์เรลต่อวันเป็นครั้งแรก เพิ่มขึ้น 2% จากปี 2022 สหรัฐอเมริกานำหน้าในการผลิต โดยเพิ่มขึ้น 9% ขณะที่จีนแซงหน้าสหรัฐฯ ในฐานะประเทศที่มีกำลังการกลั่นใหญ่ที่สุดในโลก

 

 

แม้ว่าพลังงานหมุนเวียนจะมีบทบาทมากขึ้น แต่เชื้อเพลิงฟอสซิลยังคงครองส่วนแบ่งถึง 81.5% ของพลังงานผสมโดยรวม ลดลงเพียง 0.5% จากปีก่อนหน้า สะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายในการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสะอาด 

 

ไฮไลท์สำคัญจากรายงานการทบทวนสถิติพลังงานโลกปี 2023

1. การบริโภคพลังงาน

• ความต้องการพลังงานปฐมภูมิทั่วโลกเพิ่มขึ้น 2% ในปี 2023 จากปี 2022 เป็น 620 EJ
• การใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเพิ่มขึ้น 1.5% เป็น 505 EJ ยังครองส่วนแบ่งตลาด 81.5% แม้จะลดลงเล็กน้อย
• การผลิตไฟฟ้าเพิ่มขึ้น 2.5% ในปี 2023 เพิ่มขึ้นเล็กน้อยจากการเติบโต 2.3% ในปีก่อนหน้า
• การผลิตเชื้อเพลิงหมุนเวียน (ไม่รวมพลังน้ำ) เพิ่มขึ้น 13% สู่ระดับสูงสุดใหม่เป็นประวัติการณ์ที่ 4,748 เทราวัตต์-ชั่วโมง (TWh)
• การผลิตไฟฟ้าจากพลังงานหมุนเวียนเติบโตอย่างก้าวกระโดด โดยเฉพาะพลังงานลมและแสงอาทิตย์ ส่วนแบ่งพลังงานหมุนเวียนโดยรวมไม่รวมพลังน้ำอยู่ที่ 8% เพิ่มขึ้นจาก 7.5% ในรายงานปี 2022

 

2. น้ำมัน

• ปริมาณการใช้น้ำมันทะลุ 100 ล้านบาร์เรลต่อวันเป็นครั้งแรก
• สหรัฐฯ นำการเติบโตด้านอุปทาน ขณะที่จีนแซงหน้าด้านกำลังการกลั่น ที่ 18.5 ล้านบาร์เรลต่อวัน
• ปริมาณการใช้น้ำมันเบนซินทั่วโลกแตะ 25 ล้านบาร์เรลต่อวัน
• การผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพเพิ่มขึ้น 8% เป็น 2.1 ล้านบาร์เรลต่อวัน โดยเฉพาะในสหรัฐฯ และบราซิล
• สหรัฐอเมริกา บราซิล และยุโรปคิดเป็น 80% ของการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพทั่วโลก

 

3. ก๊าซธรรมชาติ

• การผลิตและการใช้ก๊าซทั่วโลกทรงตัว
• สหรัฐฯ ก้าวขึ้นเป็นผู้ส่งออก LNG อันดับหนึ่งของโลก
• ส่วนแบ่งการจัดหาก๊าซจากรัสเซียในยุโรปลดลงอย่างมาก เหลือ 15% จาก 45% ในปี 2021

 

4. ถ่านหิน

• การใช้ถ่านหินทั่วโลกแตะระดับสูงสุดใหม่ ที่ 164 EJ ในปี 2023 เพิ่มขึ้น 1.6% จากปี 2022 โดยเฉพาะในจีนและอินเดีย
• ปริมาณการใช้ถ่านหินของสหรัฐฯ ลดลง 17% 

 

5. พลังงานหมุนเวียน

• การผลิตพลังงานหมุนเวียนเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะพลังงานลมและแสงอาทิตย์ เพิ่มขึ้น 67%
• จีนเป็นผู้นำในการเพิ่มกำลังการผลิตพลังงานหมุนเวียน คิดเป็น 55% ของการผลิตพลังงานหมุนเวียนเพิ่มเติมทั้งหมด และเป็น 63% ของกำลังการผลิตพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ใหม่ทั่วโลก

 

6. การปล่อยมลพิษ

• การปล่อยก๊าซเรือนกระจกเพิ่มขึ้น 2% สู่ระดับสูงกว่า 40 กิกะตัน
• แม้ส่วนแบ่งเชื้อเพลิงฟอสซิลจะลดลง แต่การปล่อยมลพิษยังคงเพิ่มขึ้นเนื่องจากการใช้น้ำมันและถ่านหินที่มากขึ้น
• นับตั้งแต่ปี 2000 มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากพลังงานเพิ่มขึ้น 50%

 

 

จีนกลายเป็นผู้นำในหลายด้าน ทั้งแซงหน้าสหรัฐฯ ในด้านกำลังการกลั่นน้ำมัน และเป็นผู้ผลิตพลังงานหมุนเวียนรายใหญ่ที่สุดของโลก แสดงให้เห็นถึงบทบาทสำคัญของประเทศนี้ในการขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงด้านพลังงานโลก

 

อย่างไรก็ตาม ยังมีความหวังอยู่บ้าง โดยเฉพาะในยุโรปที่ส่วนแบ่งพลังงานเชื้อเพลิงฟอสซิลลดลงต่ำกว่า 70% เป็นครั้งแรกนับตั้งแต่การปฏิวัติอุตสาหกรรม และสหรัฐฯ ที่การใช้ถ่านหินลดลงถึง 17% ในปีเดียว

 

แม้จะมีความก้าวหน้าในบางพื้นที่ แต่ภาพรวมยังคงน่าเป็นห่วง การเพิ่มขึ้นของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างต่อเนื่องเน้นย้ำถึงความเร่งด่วนในการดำเนินการเพื่อลดการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิลและเร่งการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสะอาด เพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบที่รุนแรงที่สุดของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

 

อ้างอิง:

• Energy Institute
• Reuters