"ศูนย์ฯ สิรินาถราชินี" รับประกาศเกียรติคุณลดโลกร้อน ต่อยอดการพลิกนากุ้งร้างสู่แหล่งเรียนรู้

กว่าจะพลิกฟื้นพื้นที่นากุ้งร้างไร้ชีวิตให้กลายเป็นป่าชายเลนเขียวขจีอย่างทุกวันนี้ ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี สถาบันปลูกป่าและระบบนิเวศ ปตท. ตั้งอยู่ในพื้นที่ ตำบลปากน้ำปราณ อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งชุมชน หน่วยงานราชการ และภาคเอกชน ในการร่วมกันดูแลและพัฒนาพื้นที่อย่างต่อเนื่อง

ล่าสุด ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี สถาบันปลูกป่าและระบบนิเวศ ปตท. ได้รับประกาศเกียรติคุณในโครงการสนับสนุนกิจกรรมลดก๊าซเรือนกระจก (Low Emission Support Scheme : LESS) จากองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จากการขยายผลองค์ความรู้ด้านการจัดการของเสียไปสู่ร้านอาหารเครือข่ายชุมชน “Chicken and Bee” ใน 2 กิจกรรมสำคัญ ได้แก่

1. การพัฒนาและขยายผล "Biodegradation Bin" นวัตกรรมถังย่อยสลายขยะอินทรีย์แบบใช้อากาศที่คิดค้นโดยศูนย์ฯ ​​​​​​สิรินาถราชินี
2. การส่งเสริมการคัดแยกและเก็บข้อมูลประเภทของขยะรีไซเคิลภายในร้านอาหาร

ผลการดำเนินงานระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2565 ถึง 31 กรกฎาคม 2566 สามารถลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกได้ถึง 6.878 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า สะท้อนให้เห็นถึงความสำเร็จในการขยายองค์ความรู้สู่ชุมชน และการร่วมขับเคลื่อนสังคมคาร์บอนต่ำอย่างเป็นรูปธรรม

โครงการ LESS คืออะไร 

สำหรับ โครงการสนับสนุนกิจกรรมลดก๊าซเรือนกระจก (Low Emission Support Scheme) หรือเรียกว่าโครงการ LESS มีแนวคิดพัฒนารูปแบบการดำเนินกิจกรรม เพื่อสร้างความตระหนักให้เกิดการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และยกย่องผู้ทำความดีโดยการมอบใบประกาศเกียรติคุณ (Letter of Recognition: LOR) ให้ผู้ดำเนินกิจกรรมลดก๊าซเรือนกระจกได้รับการยอมรับ

โดยผ่านกระบวนการวิเคราะห์และประเมินทางเทคนิควิชาการ และนำมาผนวกกับแนวคิดการให้การสนับสนุน จากผู้ให้ในภาคองค์กร ธุรกิจสู่ผู้รับในสังคม โดยปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ลดได้ ไม่ใช่คาร์บอนเครดิต

 

จากนากุ้งร้างสู่แหล่งเรียนรู้มีชีวิต

ปัจจุบัน ศูนย์ศึกษาเรียนรู้แห่งนี้ได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านระบบนิเวศป่าชายเลนที่ครบวงจร ประกอบด้วยส่วนสำคัญหลายส่วน เริ่มต้นจากอาคารนิทรรศการที่บอกเล่าเรื่องราวความเป็นมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ตั้งแต่ครั้งยังเป็นพื้นที่เสื่อมโทรมจากการทำนากุ้ง เรื่อยมาถึงการพลิกฟื้นนากุ้งร้างจนกลายเป็นป่าชายเลนอันอุดมสมบูรณ์อย่างทุกวันนี้ ให้ผู้เข้าชมได้เห็นการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาการของพื้นที่อย่างน่าทึ่ง

เส้นทางศึกษาธรรมชาติเป็นอีกไฮไลท์สำคัญที่ไม่ควรพลาด ทางเดินที่กลมกลืนกับธรรมชาติเอื้ออำนวยต่อการศึกษาเรียนรู้ของบุคคลทุกประเภททอดยาวท่ามกลางความร่มรื่นของพรรณไม้ป่าชายเลนนานาชนิด พร้อมป้ายให้ความรู้ที่ติดตั้งเป็นระยะ ทำให้ผู้มาเยือนได้ทั้งความรู้และความเพลิดเพลินไปพร้อมกัน

“ต้นโกงกางประวัติศาสตร์” ต้นไม้ทรงปลูก ในหลวงรัชกาลที่9 

ชมต้นโกงกางใบใหญ่ประวัติศาสตร์ ที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ทรงปลูกไว้ในพื้นที่ศูนย์ฯสิรินาถราชินี เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2545

มากกว่าป่าชายเลน คือแหล่งนิเวศบริการและแหล่งอาหารที่ยั่งยืน 

ป่าชายเลนสิรินาถราชินีไม่เพียงแต่เป็นแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อน แต่ยังทำหน้าที่เป็นแหล่งนิเวศบริการที่ทำหน้าที่ส่งต่อประโยชน์ให้กับชุมชนในหลายด้าน ทั้งการเป็นแนวกำแพงธรรมชาติป้องกันชายฝั่ง ช่วยลดแรงปะทะของคลื่นลมและการกัดเซาะชายฝั่ง การบำบัดน้ำเสียและโลหะหนักในดิน

การสร้างธาตุอาหารเพื่อเติมความอุดมสมบูรณ์ให้กับทะเลและชายฝั่ง การเป็นแหล่งทรัพยากรต้นทุนที่สร้างรายได้สู่ชุมชน การเป็นแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจของประชาชนทุกกลุ่มวัย นอกจากนี้ ยังเป็นแหล่งดูดซับและกักเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และปล่อยออกซิเจนกลับคืนสู่ชั้นบรรยากาศที่สำคัญ

จากการศึกษาวิจัยของคณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม พบว่าพื้นทีป่าชายเลนศูนย์ฯสิรินาถราชินีมีมูลค่าการบริการของระบบนิเวศที่มีต่อชุมชนรวม 374,548,139.10 บาทต่อปี

สำหรับชุมชนโดยรอบ ป่าผืนนี้เปรียบเสมือน "แหล่งทำมาหากินเลี้ยงปากท้อง" ขนาดใหญ่ที่อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติกว่า 500 สายพันธุ์ ทั้งสัตว์น้ำและพืชพรรณที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืน ทั้งเป็นแหล่งอาหาร เป็นแหล่งทรัพยากรด้านการท่องเที่ยว

และแหล่งวัตถุดิบสำหรับผลิตภัณฑ์จากป่าชายเลนที่สร้างรายได้สู่ชุมชน โดยฐานทรัพยากรในพื้นที่สามารถสร้างการกระจายรายได้สู่ชุมชนรวมกว่า 2 ล้านบาทถึงปัจจุบัน นับเป็นตัวชี้วัดความเสร็จของโครงการได้เป็นอย่างดี

เชิญชวนสัมผัสความมหัศจรรย์แห่งธรรมชาติป่าชายเลนคนสร้าง

ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี เปิดให้เข้าชมทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.30-16.30 น. เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่เหมาะสำหรับทุกเพศทุกวัย ไม่ว่าจะมา พักผ่อน เรียนรู้ หรือศึกษาวิจัย ที่นี่พร้อมต้อนรับผู้มาเยือนด้วยบรรยากาศร่มรื่นและความรู้มากมายเกี่ยวกับระบบนิเวศป่าชายเลน ตลอดจนแนวทางการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน ตลอดจนแนวทางการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรป่าชายเลนอย่างยั่งยืน