ปั้น “ผังเมืองเฉพาะ” 5 พื้นที่นำร่องทั่วไทย รองรับเมืองใหม่
สศช. จัดเวทีแลกเปลี่ยน “ผังเมืองเฉพาะ” ล่าสุด กรมโยธาธิการและผังเมือง เตรียมจัดทำพื้นที่นำร่อง 5 แห่งทั่วไทย รองรับการสร้างเมืองใหม่ จัดรูปที่ดิน พัฒนาเมือง อนุรักษ์เมือง และฟื้นฟูเมือง
รายงานข่าวจากสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) เปิดเผยว่า ขณะนี้ กองยุทธศาสตร์การพัฒนาเมือง (กพม.) ได้ประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่อง ผังเมืองเฉพาะ เครื่องมือเชิงนโยบายในการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ที่ดิน ซึ่งปัจจุบัน กรมโยธาธิการและผังเมืองในฐานะผู้รับผิดชอบหลัก อยู่ระหว่างการเสนอหลักการวางและจัดทำผังเมืองเฉพาะในพื้นที่นำร่อง 5 แห่ง ได้แก่
- ผังเมืองเฉพาะเมืองเก่าสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์
- ผังเมืองเฉพาะชุมชนประแส จังหวัดระยอง
- ผังเมืองเฉพาะเมืองเก่าจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี
- ผังเมืองเฉพาะเมืองเก่าตะกั่วป่า จังหวัดพังงา
- ผังเมืองเฉพาะเมืองเก่าพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก
สำหรับการหารือครั้งนี้ หน่วยงานต่าง ๆ ได้ร่วมกันแลกเปลี่ยนสร้างความรู้และความเข้าใจในเรื่องผังเมืองเฉพาะ และเพื่อแลกเปลี่ยนความเห็นและประสบการณ์จากผู้ทรงคุณวุฒิในการใช้ผังเมืองเฉพาะเป็นเครื่องมือกำหนดทิศทางการพัฒนาพื้นที่
โดย “ผังเมืองเฉพาะ” หมายถึง แผนผังและโครงการดำเนินการเพื่อพัฒนาหรือดำรงรักษาบริเวณเฉพาะแห่งหรือกิจการที่เกี่ยวข้องในเมืองหรือชนบท เป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนการพัฒนาเชิงพื้นที่ในการสร้างเมืองใหม่ พัฒนาเมือง อนุรักษ์เมือง หรือฟื้นฟูเมือง ดังนี้
1.การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานรองรับการเติบโตทางเศรษฐกิจ ซึ่งการจัดหาที่ดินอาจดำเนินการได้หลายวิธี อาทิ การจัดรูปที่ดิน และการเวนคืนที่ดิน
2.การเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ที่ดินและการลงทุนของรัฐ ตัวอย่างจากประเทศญี่ปุ่น ใช้วิธีการเวนคืนส่วนเพิ่ม (Excess condemnation) ซึ่งรัฐจะเวนคืนที่ดินขนาดใหญ่กว่าพื้นที่ก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐาน และเมื่อก่อสร้างแล้วเสร็จ มูลค่าที่ดินเหล่านั้นจะเพิ่มสูงขึ้น รัฐจะขายที่ดินส่วนเพิ่มเป็นรายได้เพื่อใช้เป็นเงินทุนสำหรับการลงทุนต่อไป
3.การควบคุมรายละเอียดการพัฒนาอาคาร สิ่งปลูกสร้าง และโครงสร้างพื้นฐาน อาทิ แผนผังแสดงการใช้ประโยชน์ที่ดิน ซึ่งกำหนดการใช้ประโยชน์จากที่ดินเพื่อประกอบกิจกรรมแต่ละประเภท เช่น ที่อยู่อาศัย สถานประกอบการธุรกิจการค้า หรือ อุตสาหกรรม สถานที่ราชการ โรงเรียน ถนน หรือสาธารณสถานต่าง ๆ
4.การให้สิทธิพิเศษแก่ภาคเอกชนและประชาชนเพื่อส่งเสริมการพัฒนา อาทิ การเพิ่มอัตราส่วนพื้นที่อาคารรวมต่อพื้นที่ของที่ดิน (Floor to Area Ratio: FAR) เพื่อเป็นแรงจูงใจแก่เจ้าของหรือผู้พัฒนาที่ดิน ซึ่งอนุญาตให้ประชาชนทั่วไปใช้ประโยชน์พื้นที่สีเขียว พื้นที่โล่งฯ และเพื่อให้เจ้าของที่ดินยินยอมเข้าร่วมโครงการจัดรูปที่ดิน
ส่วนแนวปฏิบัติเกี่ยวกับผังเมืองเฉพาะ โดยผังเมืองเฉพาะ เป็นผังกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินในองค์ประกอบและขนาดพื้นที่ซึ่งมีระดับรายละเอียดสูงและชัดเจน แต่ยังคงสอดคล้องกับกรอบเป้าหมายของผังเมืองรวมของพื้นที่ต่อไป