นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และ รมว.สาธารณสุข ในฐานะหัวหน้าพรรคภูมิใจไทย นำสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ร่วมกันลงชื่อ พร้อมเสนอร่างพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) กัญชา กัญชง พ.ศ..... ต่อนายชวน หลีกภัย ประธานสภาผู้แทนราษฎร เพื่อพิจารณานำเข้าสู่กระบวนการตราเป็นพระราชบัญญัติให้มีผลบังคับใช้ต่อไป
สำหรับร่างกฎหมายฉบับนี้ เกิดขึ้นภายหลังจาก ประกาศกำหนด ปลดกัญชาออกจากยาเสพติด โดยหลังจากร่างกฎหมายประกาศลงราชกิจจานุเบกษาแล้วจากนั้น 120 วัน กัญชา กัญชง ที่ผลิตในไทยจะไม่เป็นยาเสพติดอีกต่อไป
สำหรับร่าง พ.ร.บ.กัญชา กัญชง พ.ศ.... ที่เสนอโดย นายอนุทิน และ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย แบ่งออกเป็น 11 หมวด 44 มาตรา ระบุหลักการและเหตุผล ว่าประมวลกฎหมายยาเสพติดไม่ได้กําหนดให้กัญชาเป็นยาเสพติดให้โทษ ซึ่งเปิดโอกาสให้มี การนํากัญชา กัญชงมาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ การวิจัย และนํามาใช้ในอุตสาหกรรมอื่น แต่ก็ยังมีข้อจํากัดบาง ประการที่ส่งผลกระทบต่อโอกาสในการนําไปใช้ในการดูแลสุขภาพ การป้องกัน บําบัดโรค รักษาผู้ป่วย การ ศึกษาวิจัยหรือการพัฒนานวัตกรรม
ฉะนั้น เพื่อให้ประชาชนมีสิทธิในการดูแลสุขภาพของตน และส่งเสริมให้มีการ ใช้ประโยชน์จากกัญชา กัญชง ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ทั้งในด้านการพัฒนาภูมิปัญญาด้านการแพทย์แผนไทย ตลอดจนองค์ความรู้ทางการแพทย์แผนปัจจุบัน และอุตสาหกรรมอื่น ๆ
จึงควรสนับสนุนการนํากัญชา กัญชง มาใช้ ในการศึกษาวิจัย การใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์ สุขภาพ การใช้ตามวิถีชีวิตชุมชน ตลอดจนเปิดโอกาสให้มีการ ผลิต ขาย นําเข้า ส่งออก หรือมีไว้ในครอบครองเพื่อส่งเสริมเกษตรกรรม อุตสาหกรรม และเศรษฐกิจของประเทศ และเพื่อเป็นการคุ้มครองผู้บริโภคมิให้มีการบริโภคกัญชา กัญชงอย่างไม่เหมาะสม
ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อผู้บริโภค สมควรกําหนดมาตรการกํากับดูแล ควบคุมการขาย การโฆษณาและการบริโภคกัญชา กัญชง เพื่อคุ้มครองสุขภาพ ของบุคคล จึงจําเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
สำหรับร่าง พ.ร.บ.กัญชา กัญชง พ.ศ..... แบ่งออกเป็น 11 หมวด 44 มาตรา มีสาระสำคัญสรุป ดังนี้
กระบวนการพิจารณาอนุญาต หมายความว่า การพิจารณาคำขอ การตรวจสอบความถูกต้องของเอกสาร การประเมินเอกสารทางวิชาการ การตรวจวิเคราะห์ การตรวจสถานที่ผลิต นำเข้า ส่งออก ขาย หรือการตรวจสอบ เพื่อออกใบอนุญาต หรือ ใบรับจดแจ้ง ตลอดจนการพิจารณาใดๆ เกี่ยวกับกัญชา กัญชง โดยผู้อนุญาต คือ เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) หรือผู้ซึ่งเลขาฯ อย. มอบหมาย สำหรับการอนุญาตให้ผลิต และการนำเข้าหรือส่งออก ขาย หรือการโฆษณา
กำหนดให้การใช้ประโยชน์กัญชา กัญชงในครัวเรือน หมายความว่า การเพาะ ปลูก เพื่อการบริโภคส่วนบุคคล เพื่อดูแลรักษาสุขภาพของตนเองและครอบครัวที่อาศัยอยู่ในที่อยู่อาศัยเดียวกัน ทั้งนี้ไม่เกินปริมาณที่กำหนดในกฎกระทรวง สำหรับพื้นที่ กทม. ต้องขอจดแจ้งกับผู้ว่าฯ กทม. ส่วนในภูมิภาคต้องขอจดแจ้งกับนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) หรือผู้ที่ได้รับมอบหมาย
ร่างกฎหมายฉบับนี้ ยังกำหนดให้รัฐมนตรีโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการมีอำนาจประกาศกำหนดเกี่ยวกับกัญชา กัญชง โดยกำหนดให้มี คณะกรรมการกัญชา กัญชง ประกอบด้วย ปลัดกระทรวงสาธารณศุข เป็นประธาน เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) เป็นกรรมการและเลขานุการ โดยมีหน้าที่และอำนาจในการกำหนดนโยบาย และมาตรการส่งเสริม วิจัย พัฒนา การใช้กัญชา กัญชง ด้านการแพทย์ อุตสาหกรรม ให้ความเห็น คำแนะนำ และข้อเสนอแนะต่อรัฐมนตีร หรือผู้อนุญาตในการปฏิบัติตาม พ.ร.บ.นี้ และประกาศกำหนดสารเตตราไฮโดรนแคนนาบิบอล (tetrahydrocannabinal) ในกัญชง
สำหรับการการพักใช้ใบอนุญาต การเพิกถอนใบอนุญาตหรือใบรับจดแจ้ง กรณีทำผิดระบุว่า หากพบว่าผู้รับอนุญาตผู้ใดฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตาม พ.ร.บ.นี้ให้ผู้อนุญาตว่ากล่าวตักเตือน หรือผู้อนุญาตโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการ สั่งพักใช้หรือเพิกถอนใบอนุญาตตามสมควรแก่กรณี โดยกำหนดครั้งละไม่เกิน 180 วัน หรือกรณีที่มีการฟ้องผุ้รับอนุญาตต่อศาลว่าได้กระทำความผิดกฎหมาย จะสั่งพักใช้ใบอนุญาตไว้จนกว่ศาลจะมีคำพิพากษาถึงที่สุดก็ได้
กำหนดให้ผู้ถูกสั่งพักใช้ใบอนุญาตจะขอรับใบอนุญาตใดๆ ระหว่างถูกสั่งพักใช้อีกไม่ได้
กำหนดให้ผู้จดแจ้งผู้ใดฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตาม พ.ร.บ.นี้ หรือกฎกระทรวง หรือประกาศที่ออกตาม พ.ร.บ.นี้ ให้ผู้รับจดแจ้งว่ากล่าวตักเตือน สั่งให้ทำลาย หรือเพิกถอนใบรับจดแจ้งตามสมควรแก่กรณี
ขณะที่การโฆษณา ห้ามไม่ให้มีการโฆษณา เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากผู้อนุญาต โดยต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขที่คณะกรรมการกำหนด โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษาต่อไป
กรณีเห็นว่าฝ่าฝืนการโฆษณา สามารถสั่งแก้ไขข้อความ ห้ามใช้ข้อความ ระงับการโฆษณา เป็นต้น
นอกจากนี้ยังระบุถึงการคุ้มครองบุคคลซึ่งอาจได้รับอันตรายจากการบริโภคกัญชา กัญชง และการป้องกันการใช้ในทางที่ผิด ว่า ระบุข้อห้าม ผู้รับอนุญาตขายกัญชา กัญชง เพื่อการนำไปบริโภคแก่บุคคลที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปี , สตรีมีครรภ์ , สตรีให้นมบุตร และบุคคลอื่นใดตามที่ รมว.สาธารณสุขประกาศกำหนด
ทั้งนี้ ยกเว้นการขายโดยผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทย ผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยประยุกต์ ที่สั่งจ่ายให้แก่คนไข้ของตน เพื่อประโยชน์ในการบำบัดโรคผู้ใดฝ่าฝืนระวางโทษปรับไม่เกิน 30,000 บาท
ขณะที่การกำหนดโทษเกี่ยวกับการผลิต นำเข้า ส่งออก ขายโดยไม่ได้รับใบอนุญาต ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 300,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับส่วนกรณีนำเข้าหรือส่งออกเฉพาะคราวโดยไม่ได้รับอนุญาต ระวางโทษปรับครั้งละไม่เกิน 5,000 บาท
นอกจากนี้ยังระบุบทเฉพาะกาลด้วยว่า ภายใน 5 ปี นับตั้งแต่ร่างกฎหมายใช้บังคับ การนำเข้ากัญชา กัญชง ทำได้เฉพาะ 1.กรณีศึกษา วิเคราะห์ วิจัย และ 2.เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์หรือเพื่อประโยชน์ราชการ
อย่างไรก็ตาม ร่าง พ.ร.บ.กัญชา กัญชง พ.ศ. .... ยังคงมีสถานะเป็นร่างกฎหมาย ที่ต้องรอให้ผ่านการพิจารณาในสภา และประกาศให้มีผลบังคับใช้ในราชกิจจานุเบกษาเสียก่อน ดังนั้นรายละเอียดทั้งหมดยังสามารถูกปรับเปลี่ยนได้ระหว่างการพิจารณา