วิถีการสืบทอดความสำเร็จของธุรกิจครอบครัว
สำหรับทายาทที่รับช่วงธุรกิจที่มีการสืบทอดมาหลายชั่วอายุคนแล้วคงมีทั้งความภาคภูมิใจและความกดดันที่ต้องรับหน้าที่การดูแลธุรกิจเอาไว้ หากผู้นำธุรกิจต้องมีเพียงคนเดียวแต่มีพี่น้องหลายคนที่ต้องแย่งชิงตำแหน่งนี้ ต้องระวังความขัดแย้งในครอบครัว ธุรกิจครอบครัวแม้จะมีทั้งช่วงขาขึ้นและขาลง แต่หนึ่งในข้อดีที่สุดคือความมั่นคงในการทำงานกับธุรกิจครอบครัวมีแนวโน้มที่จะมีเสถียรภาพและงานวิจัยที่สำรวจธุรกิจครอบครัวในยุโรปอธิบายว่าเนื่องจากธุรกิจเหล่านี้มีแนวทางการใช้จ่ายอย่างประหยัดและมีคณะกรรมการที่หลากหลายชุดเข้ามาช่วยรับผิดชอบงานต่างๆ รวมถึงธรรมชาติของครอบครัวจะปกป้องตนเองอย่างเข้มงวดจากความเสี่ยง
นอกจากนี้ยังมีการตัดสินใจที่เน้นสร้างการเติบโตระยะยาวได้ Sarah Landrum ผู้เชี่ยวชาญด้านธุรกิจครอบครัวเคยกล่าวว่าในการรับช่วงต่อธุรกิจครอบครัวนั้น ทายาทควรจำเป็นต้องหาประสบการณ์การทำงานจากภายนอกเพื่อให้มีทักษะและเข้าใจการทำงานก่อนจะไปเป็นผู้นำธุรกิจ รวมถึงอย่ากลัวที่จะถามครอบครัวถึงรายละเอียดในการเข้าไปรับช่วงต่อธุรกิจ เพื่อจะได้ตัดสินใจอย่างมีข้อมูลมากขึ้น และหากตัดสินใจว่าจะรับช่วงธุรกิจครอบครัว เธอได้แนะนำเคล็ดลับไว้ดังต่อไปนี้
1. วางแผนการสืบทอดกิจการไว้ล่วงหน้า ธุรกิจครอบครัวในแคนาดา 95% ระบุว่าการวางแผนการสืบทอดกิจการเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาความปลอดภัยของธุรกิจในระยะยาว เมื่อครอบครัวมีการวางแผนเอาไว้แล้ว จะทำให้ง่ายต่อการปฏิบัติตามคำสั่งในการดำเนินงานตามที่ตกลงกันไว้ ซึ่งการวางแผนสืบทอดกิจการมีความสำคัญไม่ว่าซีอีโอจะอายุเท่าไร และครอบครัวควรเริ่มวางแผนล่วงหน้าอย่างน้อย 10 ปีก่อนเกษียณ นอกจากนี้ธุรกิจครอบครัวยังมีแนวโน้มจะมีอายุยืนยาวมากขึ้น เมื่อครอบครัวคัดเลือกที่ปรึกษาธุรกิจครอบครัวที่มีประสบการณ์แล้วควรเลือกเวลาที่เหมาะสมในการสืบทอด พิจารณาการส่งมอบหน้าที่และอำนาจ โดยที่ปรึกษาจะช่วยในการปฏิบัติตามกฎระเบียบ การซื้อ ขายหุ้น การแบ่งผลประโยชน์ทางธุรกิจ การวางแผนภาษีธุรกิจ การทำข้อตกลงผู้ถือหุ้น และการวางแผนการเกษียณอายุ เป็นต้น ที่สำคัญอย่าลืมวางแผนสำหรับสมาชิกครอบครัวที่กำลังวางมือด้วย หลายครอบครัวสมาชิกครอบครัวทำงานตลอดชีวิต เพราะคุณค่าในชีวิตของคนเหล่านี้คือการได้สร้างประโยชน์ให้กับธุรกิจและครอบครัวตนเอง
2. ทำความเข้าใจงานหลักที่เป็นหัวใจของบริษัท คุณรู้จักหน้าที่สำคัญและภารกิจหลักของบริษัทหรือไม่ การติดตามผู้บริหารในแผนกต่างๆ เพื่อซีอีโอทำความรู้จักกับหน้าที่ต่างๆนอกเหนือจากสิ่งที่คุณเคยสังเกตเห็นเมื่อตอนอายุยังน้อยเป็นสิ่งสำคัญ และเนื่องจากไม่ได้รับช่วงต่อบริษัทเพียงชั่วข้ามคืน จึงเป็นการดีถ้าจะทำความเข้าใจถึงความสำคัญของแต่ละบทบาทในการดำเนินงานของบริษัท เมื่อคุณกลายเป็นพนักงานระดับอาวุโส หน้าที่ก็จะเติบโตขึ้นและจะเข้ารับหน้าที่สำคัญยิ่งขึ้นในบริษัท ซึ่งจะเป็นการเตรียมความพร้อมในการก้าวขึ้นสู่บทบาทของผู้สืบทอดและซีอีโอต่อไป
3. ทำแผนธุรกิจเพื่อให้เห็นเป้าหมายตรงกัน ควรมีการร่างแผนธุรกิจเอาไว้ทั้งเกี่ยวกับการรับช่วงต่อธุรกิจจะเป็นอย่างไร สิ่งไหนที่จะเกิดขึ้นจริง มีพื้นที่ตรงกลางที่รวมเอาความฝันของคุณกับอนาคตของบริษัทที่มีวิสัยทัศน์ระยะยาวของซีอีโอคนก่อนหรือไม่ ซึ่งเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงใดๆ มักนำมาซึ่งไอเดียใหม่ๆ และน่าเสียดายที่วิธีการเก่าๆใช้ไม่ได้ผลเสมอไปในระยะยาว นอกจากนี้คุณยังเสี่ยงต่อการสูญเสียตำแหน่งผู้สืบทอดและซีอีโอในอนาคต ถ้าแผนของคุณขัดแย้งกับค่านิยม และระบบที่สร้างขึ้นโดยคนรุ่นก่อน และลูกค้าจะหันหลังให้กับความภักดีของชื่อเสียงและความไว้วางใจที่มีมานาน
ทั้งนี้แผนธุรกิจ มี 2 รูปแบบคือ แบบลีน (lean) และแบบดั้งเดิม โดยแผนธุรกิจแบบลีน (lean business plan) อาจใช้เวลาเขียนสักชั่วโมง ใช้โครงสร้างมาตรฐานที่สั้นและสรุปประเด็นสำคัญๆ ขณะที่แผนธุรกิจแบบดั้งเดิมนั้นปกติมักมีความยาวมากกว่า 10 หน้า ซึ่งครอบคลุมทุกอย่างตั้งแต่การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมจนถึงการเงิน
4. จงยืดหยุ่นและอดทน คำนึงถึงวิสัยทัศน์ของตนเอง แม้คุณจะรับช่วงดำเนินกิจการต่อไป หวังจะสร้างมรดกของตนเอง แต่สิ่งสำคัญคือต้องให้เกียรติคนที่มาก่อน เพราะบทเรียนของคนรุ่นก่อนมาจากประสบการณ์นับทศวรรษของพวกเขา จงมีความยืดหยุ่นและอดทนเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น เนื่องจากคุณสมบัติทั้ง 2 อย่างนี้มีความสำคัญต่อการเป็นผู้นำและสมาชิกในครอบ ครัว จำไว้ว่าความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น และเมื่อมีความพยายามมากเท่าใดย่อมหมายถึงว่ามีหลายทางที่จะสามารถเดินไปได้ และไม่ว่าคุณตัดสินใจจะทำอะไร จงบอกครอบครัวล่วงหน้าเกี่ยวกับวิสัยทัศน์ของคุณแม้ว่าจะยังแค่สำรวจความเป็นไปได้ก็ตาม คุณจะต้องได้เรียนรู้ข้อมูลให้มากเพื่อนำพาตนเองไปสู่เส้นทางในอนาคตต่อไป ทั้งนี้ทั้งนั้นหากคุณลองทำหลายหน้าที่มากขึ้น คุณอาจตัดสินใจเลือกที่จะอยู่และดำเนินงานในฐานะซีอีโอของธุรกิจครอบครัวก็ได้ และในวันข้างหน้าหากคุณคิดจะเริ่มต้นสร้างกิจการของตนเอง คุณอาจจะสามารถทำได้แบบก้าวกระโดดจากการสนับสนุนของครอบครัวที่รักคุณเช่นเดียวกัน
ที่มา : Sarah Landrum. 2018. Taking Over the Family Business? Here’s What You Need to Know. Available: https://www.futurpreneur.ca/en/2018/taking-over-the-family-business-heres-what-you-need-to-know/
คอลัมน์ | หน้า 35 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่38| ฉบับ 3,409 ระหว่างวันที่ 14-17 ตุลาคม 2561
นอกจากนี้ยังมีการตัดสินใจที่เน้นสร้างการเติบโตระยะยาวได้ Sarah Landrum ผู้เชี่ยวชาญด้านธุรกิจครอบครัวเคยกล่าวว่าในการรับช่วงต่อธุรกิจครอบครัวนั้น ทายาทควรจำเป็นต้องหาประสบการณ์การทำงานจากภายนอกเพื่อให้มีทักษะและเข้าใจการทำงานก่อนจะไปเป็นผู้นำธุรกิจ รวมถึงอย่ากลัวที่จะถามครอบครัวถึงรายละเอียดในการเข้าไปรับช่วงต่อธุรกิจ เพื่อจะได้ตัดสินใจอย่างมีข้อมูลมากขึ้น และหากตัดสินใจว่าจะรับช่วงธุรกิจครอบครัว เธอได้แนะนำเคล็ดลับไว้ดังต่อไปนี้
1. วางแผนการสืบทอดกิจการไว้ล่วงหน้า ธุรกิจครอบครัวในแคนาดา 95% ระบุว่าการวางแผนการสืบทอดกิจการเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาความปลอดภัยของธุรกิจในระยะยาว เมื่อครอบครัวมีการวางแผนเอาไว้แล้ว จะทำให้ง่ายต่อการปฏิบัติตามคำสั่งในการดำเนินงานตามที่ตกลงกันไว้ ซึ่งการวางแผนสืบทอดกิจการมีความสำคัญไม่ว่าซีอีโอจะอายุเท่าไร และครอบครัวควรเริ่มวางแผนล่วงหน้าอย่างน้อย 10 ปีก่อนเกษียณ นอกจากนี้ธุรกิจครอบครัวยังมีแนวโน้มจะมีอายุยืนยาวมากขึ้น เมื่อครอบครัวคัดเลือกที่ปรึกษาธุรกิจครอบครัวที่มีประสบการณ์แล้วควรเลือกเวลาที่เหมาะสมในการสืบทอด พิจารณาการส่งมอบหน้าที่และอำนาจ โดยที่ปรึกษาจะช่วยในการปฏิบัติตามกฎระเบียบ การซื้อ ขายหุ้น การแบ่งผลประโยชน์ทางธุรกิจ การวางแผนภาษีธุรกิจ การทำข้อตกลงผู้ถือหุ้น และการวางแผนการเกษียณอายุ เป็นต้น ที่สำคัญอย่าลืมวางแผนสำหรับสมาชิกครอบครัวที่กำลังวางมือด้วย หลายครอบครัวสมาชิกครอบครัวทำงานตลอดชีวิต เพราะคุณค่าในชีวิตของคนเหล่านี้คือการได้สร้างประโยชน์ให้กับธุรกิจและครอบครัวตนเอง
2. ทำความเข้าใจงานหลักที่เป็นหัวใจของบริษัท คุณรู้จักหน้าที่สำคัญและภารกิจหลักของบริษัทหรือไม่ การติดตามผู้บริหารในแผนกต่างๆ เพื่อซีอีโอทำความรู้จักกับหน้าที่ต่างๆนอกเหนือจากสิ่งที่คุณเคยสังเกตเห็นเมื่อตอนอายุยังน้อยเป็นสิ่งสำคัญ และเนื่องจากไม่ได้รับช่วงต่อบริษัทเพียงชั่วข้ามคืน จึงเป็นการดีถ้าจะทำความเข้าใจถึงความสำคัญของแต่ละบทบาทในการดำเนินงานของบริษัท เมื่อคุณกลายเป็นพนักงานระดับอาวุโส หน้าที่ก็จะเติบโตขึ้นและจะเข้ารับหน้าที่สำคัญยิ่งขึ้นในบริษัท ซึ่งจะเป็นการเตรียมความพร้อมในการก้าวขึ้นสู่บทบาทของผู้สืบทอดและซีอีโอต่อไป
ทั้งนี้แผนธุรกิจ มี 2 รูปแบบคือ แบบลีน (lean) และแบบดั้งเดิม โดยแผนธุรกิจแบบลีน (lean business plan) อาจใช้เวลาเขียนสักชั่วโมง ใช้โครงสร้างมาตรฐานที่สั้นและสรุปประเด็นสำคัญๆ ขณะที่แผนธุรกิจแบบดั้งเดิมนั้นปกติมักมีความยาวมากกว่า 10 หน้า ซึ่งครอบคลุมทุกอย่างตั้งแต่การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมจนถึงการเงิน
4. จงยืดหยุ่นและอดทน คำนึงถึงวิสัยทัศน์ของตนเอง แม้คุณจะรับช่วงดำเนินกิจการต่อไป หวังจะสร้างมรดกของตนเอง แต่สิ่งสำคัญคือต้องให้เกียรติคนที่มาก่อน เพราะบทเรียนของคนรุ่นก่อนมาจากประสบการณ์นับทศวรรษของพวกเขา จงมีความยืดหยุ่นและอดทนเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น เนื่องจากคุณสมบัติทั้ง 2 อย่างนี้มีความสำคัญต่อการเป็นผู้นำและสมาชิกในครอบ ครัว จำไว้ว่าความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น และเมื่อมีความพยายามมากเท่าใดย่อมหมายถึงว่ามีหลายทางที่จะสามารถเดินไปได้ และไม่ว่าคุณตัดสินใจจะทำอะไร จงบอกครอบครัวล่วงหน้าเกี่ยวกับวิสัยทัศน์ของคุณแม้ว่าจะยังแค่สำรวจความเป็นไปได้ก็ตาม คุณจะต้องได้เรียนรู้ข้อมูลให้มากเพื่อนำพาตนเองไปสู่เส้นทางในอนาคตต่อไป ทั้งนี้ทั้งนั้นหากคุณลองทำหลายหน้าที่มากขึ้น คุณอาจตัดสินใจเลือกที่จะอยู่และดำเนินงานในฐานะซีอีโอของธุรกิจครอบครัวก็ได้ และในวันข้างหน้าหากคุณคิดจะเริ่มต้นสร้างกิจการของตนเอง คุณอาจจะสามารถทำได้แบบก้าวกระโดดจากการสนับสนุนของครอบครัวที่รักคุณเช่นเดียวกัน
ที่มา : Sarah Landrum. 2018. Taking Over the Family Business? Here’s What You Need to Know. Available: https://www.futurpreneur.ca/en/2018/taking-over-the-family-business-heres-what-you-need-to-know/
คอลัมน์ | หน้า 35 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่38| ฉบับ 3,409 ระหว่างวันที่ 14-17 ตุลาคม 2561
